Γνώση και Αποστήθιση.

Η “Γνώση”

Η “γνώση” οδηγεί στην ανακάλυψη των δυνατοτήτων του περιβάλλοντος ανακαλύπτοντας τις ικανότητες του εαυτού. Έχει σχέση τόσο με την κατανόηση του εαυτού όσο και του κόσμου. Έτσι η “γνώση” αποτελεί τον συνδετικό κρίκο για την ανακάλυψη και τον δύο.

Η σχέση με το βιβλίο, το κείμενο, το συγγραφέα είναι μια σχέση διαλόγου. Η σχέση του αναγνώστη με το κείμενο είναι μια δημιουργική επικοινωνία μέσα από την οποία η διάλογος που εγκαθιδρύεται βοηθάει την ανάδυση του κειμένου αλλά...και του αναγνώστη.

Την ώρα του διαβάσματος δημιουργείται ένα διάλογος ανάμεσα στο κείμενο και το αναγνώστη, έτσι ώστε και οι δύο, κείμενο και αναγνώστης να είναι παρόντες σε μια δημιουργική σχέση μετατροπής, αλλαγής και των δύο.

Μέσα από τον λόγο και τον αντίλογο στοιχειοθετείται αυτό που αποτελεί την “γνώση” που σε κάθε αναγνώστη είναι διαφορετική ακόμα και αν το περιεχόμενο είναι ίδιο. Διαφορετική διότι η προσωπικότητα του κάθε ένα οδηγεί σε μια διαφορετική προσέγγιση του κειμένου ώστε να αλλάξει την σημασία του σύμφωνα με τον τρόπο προσέγγισης του κάθε αναγνώστη. Με αυτό τον τρόπο κατακτάται η “γνώση” και διαφοροποιείται αποκτώντας την ιδιαίτερη υφή της μέσα από το ιδιαίτερο χωνευτήρι του καθένα.

Η “γνώση” λοιπόν είναι μια κατάκτηση!! Είναι μια κατασκευή του αναγνώστη μέσα από την αλληλεπίδρασή του με το εκάστοτε κείμενο και τον συγγραφέα Η πολυσημαντικότητα λοιπόν της “γνώσης” εξαρτάται από την διαφορετικότητα προσέγγισης των ατόμων που την ιδιοποιούνται και από την ιδιαιτερότητα της “κατασκευής” που κάνει ο κάθε αναγνώστης.

Με αυτό τον τρόπο η “γνώση” σαν κατασκευή είναι μια επαναστατική πράξη, διότι βοηθάει στην ανακάλυψη και στην έκφραση του εαυτού μέσα από την “κατασκευή”, η ανάδυση της σημαντικότητας του κειμένου σύμφωνα με την διαμόρφωση της από τον διάλογο με τον αναγνώστη.

Η Αποστήθιση

Το εκπαιδευτικό σύστημα, όμως ποτέ δεν θα ήθελε να εκθρέψει επαναστάτες. Το καλύτερο που είχε να κάνει λοιπόν ήταν να προσφέρει την “γνώση” αλλά με με μια μέθοδο που τις αφαιρεί ότι το “επαναστατικό” εμπεριέχει, δηλαδή τον δημιουργικό διάλογο με τον αναγνώστη.

Αυτό επιτυγχάνεται εγκαθιδρύοντας την αποστήθιση και το μιμητισμό της “γνώσης”, στην θέση της ανακάλυψης και την κατάκτηση της. Με τον τρόπο λειτουργίας της εκπαίδευσης, στην μικρή μας χώρα, η “γνώση”, καταδικάζεται σε μια επαναληπτική πράξη χωρίς κανένα νόημα.

Έχοντας σαν βασικό στόχο την βαθμολογία, η επανάληψη που συνοψίζεται στην αποστήθιση αποτελεί το τεκμήριο της επιτυχίας του συστήματος και της αποτυχίας τόσο του μαθητή, όσο και της “γνώσης”.

Βέβαια η αποστήθιση δεν έχει να κάνει ούτε με την “γνώση” αλλά ούτε και με τον μαθητή. Η αποστήθιση τους αχρηστεύει νεκρώνοντας ότι δημιουργικό έχουν και οι δύο. Καταργεί το διάλογο αναγνώστη - κειμένου, δηλαδή καταργεί την δημιουργική επικοινωνία τους, η οποία βοηθούσε στην “κατασκευή” της γνώση οπότε η σχέση τους γίνεται στείρα και επαναληπτική, αναγκαστικά αποσπασματική και καταδικαστικά μοναχική και για τους δύο.

Έτσι η αποστήθιση σαν “γνώση” μετατρέπει την γνώση σ' ένα πτώμα χωρίς ιδιότητες στο στόμα του μαθητή, και ο μαθητής γίνεται ένα πτώμα χωρίς ζωή επαναλαμβάνοντας την νεκρή γνώση.

Με λίγα λόγια η αποστήθιση καταργεί την δημιουργική επικοινωνία κειμένου και αναγνώστη μέσα από τον οποίο αναδυόταν τόσο το κείμενο όσο και ο αναγνώστης

Η τραγικότητα της “γνώσης” σαν αποστήθιση, οδηγεί τον μαθητή στην τραγωδία του εαυτού που δεν αναπτύσσεται σωστά, αναγκάζοντας τον, ότι δημιουργικό νιώθει, ότι επιθυμεί να κάνει, να το τοποθετεί εκτός του αναγκαστικού πεδίου της εκπαίδευση και μάλιστα να ενοχοποιείτε για αυτό.

Κερεντζής Λάμπρος

πίνακας: Said Haji