Οικογένεια και Οικογενειακές σχέσεις Ψυχολογία - Συμβουλευτική - Ψυχοθεραπεία

Η παρουσία του Κορονοϊού αλλάζει τις συνθήκες της ζωής μας. Όταν ο ένας μπορεί να μολύνει τους άλλους, ο φόβος εκφράζεται κοινωνικά και ατομικά. Εισβάλει και αλλάζει βίαια τις κοινωνικές μας σχέσεις. Ο κίνδυνος της μόλυνσης χρωματίζει κάθε μορφή αλληλεπίδρασης μας. Περιοριστικά μέτρα θέτουν καινούργιους κανόνες στην καθημερινότητα μας. Η ελευθερία περιορίζεται. Το σλόγκαν “Μένουμε σπίτι” είναι εμποτισμένο κοινωνικά από τον φόβο, και ατομικά από την ευθύνη. Δηλώνει ότι οι μόνες κοινωνικές σχέσεις που μας απέμειναν, μετά τον περιορισμό των μετακινήσεων και των διαδραστικών επαφών μας, είναι οι οικογενειακές. Ο περιορισμός κατ' οίκον, που αποτελεί μια λύση για την αποφυγή της διασποράς του ιού, επιδρά δραματικά επάνω μας. Μας γεμίζει ανησυχία. Η συμβίωση αλλάζει μορφή. Ο ιδιωτικός μας χώρος περιορίζεται.   Η σχέση μας με τον άλλον στην οικογένεια γίνεται πλέον κάτω από στρεσογόνες συνθήκες. Η παρουσία του φόβου δυναμώνει την εξάρτηση μας μαζί ...

Η ψυχική υγεία μπορεί να οριστεί ως ικανότητα ευχαρίστησης του ατόμου από την κοινωνική του πράξη. Μια ικανοποίηση η οποία εξαρτάται από την δυνατότητα να διαχειρίζεται την καθημερινότητα του σύμφωνα με τα πιστεύω του και σύμφωνα με τις αποφάσεις που αυτό μπορεί να πάρει . Σε αυτό το επίπεδο η ελαστικότητα των συναισθηματικών επενδύσεων, η μεταβλητότητα των αμυντικών μηχανισμών και ο επαναπροσδιορισμός των στόχων, προσδίδει στο άτομο, όχι μόνο την δυνατότητα ορίζει την προσωπική του ανάπτυξη, αλλά και να καθορίζει καινούργιους πραγματοποιήσιμους στόχους προσδοκώντας την ικανοποίηση. Η ικανότητα λοιπόν να δεσμευτεί σε κάτι καινούργιο εμπεριέχει την δυνατότητα να επενδύει εκ νέου σε νέες σχέσεις και ανθρώπους, μη παραμένοντας «κολλημένος» σε παλιές. Αυτή την κατάσταση θα μπορούσαμε να την χαρακτηρίσουμε με τον όρο μεταβίβαση, ή μετάθεση, τον οποίον ο Φρόιντ, πρώτος όρισε   σαν ένα μηχανισμό άμυνας του εγώ. Ο όρος έχει πολλές ερμηνείες, αλλά εμείς θα μείνουμε σε...

Η υποταγή... Ο άνθρωπος σαν υποκείμενο μέσα στην ιστορία διαμορφώθηκε από την παρουσία πάντα μιας εξουσίας. Η κατασκευή του εμφανίζεται φυλογενετικά και ιστορικά σαν αντικείμενο πρωτίστως της θρησκείας και μετά της πολιτικής. Σε αυτή την περίπτωση, η οικογένεια σαν θεσμός έρχεται να βοηθήσει εφαρμόζοντας, αναπαράγοντας και σταθεροποιώντας τις επιταγές και των δύο. Ό πως λέει ο Μπολιμπαρ 1 . ανάμεσα στην υποταγή και την αναγκαιότητα υπάρχει μια σημαντική διαφορά. Σε κοινωνικό επίπεδο η επίγεια εξουσία για να λειτουργήσει αποτελεσματικά έπρεπε να επικαλεστεί την κατευθείαν σχέση της με το θείο. Έπρεπε να εμφανιστεί σαν υποκατάστατο της θεϊκής εξουσίας, σαν θέλημα θεού. Έτσι η υποταγή φαίνεται ότι εμπεριέχει και επενδύει την εξουσία με μια μορφή μεγαλείου. Μ' ένα θαυμασμό του υποκειμένου γι' αυτή. Με ένα δέος, κάτι που ξεπερνά την επίγεια καθημερινότητα αποδίδοντας της υπερφυσικές δυνάμεις. Δυνάμεις που ξεπερνούν την λογική προσέγγιση των καταστάσεων. ...

Ο λόγος αποτελεί στοιχείο έκφρασης της παρουσίας του υποκειμένου αλλά εξαρτάται από την μορφή που θα πάρει στην εκφορά του. Φαίνεται ότι πρέπει να ελεγχθεί και να κατηγοριοποιηθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις των άλλων. Δηλαδή, από την ένταση και την χρεία του θα εκληφθεί σαν δείγμα καλής, ή όχι συμπεριφοράς.  Πάντα ενεδρεύει ο φόβος, ο λόγος να πάρει διαστάσεις αντίλογου, αντίθεσης, άρνησης, ακόμα και επιθετικής διάθεσης. Έτσι από ανέκαθεν έπρεπε να οριοθετηθεί σε πλαίσια που θεωρούνται κόσμια και επιτρεπόμενα από το εκάστοτε κοινωνικό περιβάλλον. Αντίθετα η σιωπή, φαίνεται ότι προβάλει την ευγένεια του χαρακτήρα του υποκειμένου, την εκδήλωση του σεβασμού προς τους άλλους, την προσαρμογή και την μετρημένη παρουσία του, όπως αρμόζει στις επιθυμίες τους.   Η σιωπή σαν βασικό παιδαγωγικό εργαλείο, έκτισε ένα κόσμο στα μέτρα της εξουσίας εδώ και αιώνες. Επέβαλε την απαγόρευσης της ελεύθερης έκφρασης για διάφορους λόγους και κατασκεύασε ένα κόσμο βουβών συναισθημ...

Μιλώντας για τον αποχωρισμό στην οικογένεια, καταλαβαίνουμε ότι αυτός αποτελεί αναπόσπαστο κεφάλαιο στην ζωή της. Υπάρχει και αναπτύσσεται σαν συστατικό των οικογενειακών σχέσεων. Αναπτύσσεται με τον ίδιο τρόπο που αναπτύσσονται τα «παιδιά» μέσα σε αυτή, και αποτελεί την υλική πραγματικότητα της ικανότητα της να δημιουργεί και να κοινωνικοποιεί ανεξάρτητες οντότητες με επιτυχία. Ο αποχωρισμός πραγματώνεται με την απομάκρυνση των «παιδιών» από την οικογενειακή εστία η οποία επιφέρει την αλλαγή της έννοιας και της μορφής της γονικής σχέσης, εισάγοντας την απόσταση η οποία εμπεριέχει τον πόνο αλλά και την χαρά της αλλαγής, την αναγκαία αντιμετώπιση μιας καινούργιας διάστασης του βίου του γονέα, αλλά και του παιδιού. Η διαφορά είναι ότι το «παιδί» με τον αποχωρισμό ανακαλύπτει συνεπαρμένο, όλο και περισσότερο τις δυνατότητες, τις ικανότητες, τον εαυτό του και κατ’ επέκταση την ζωή που ανοίγεται μπροστά του με τις άπειρες επιλογές του, ενώ ο γονέας βιώνει τον αποχωρισμό σαν ένα περ...

Απολαύστε την σεξουαλικότητα σας ανενόχλητοι σαν ζευγάρι με δημιουργικό σεξ, έμπειρο και ξεδιάντροπο, που με κάθε τρυφερή χειρονομία μας δίδει να καταλάβουμε τι είμαστε. Μια σχέση που είναι σεξουαλικά προβλέψιμη, απλοϊκή και άνοστη προδικάζει το τέλος της χαράς, η οποία έγκειται στο στοιχείο της έκπληξης. Αν διαπιστώσετε ότι δεν υπάρχει αισθησιασμός στην σχέση σας δεν πρέπει να το βάλλεται κάτω. Δείξτε ότι δεν είσθε ικανοποιημένοι, ενεργοποιήστε την φαντασία σας και αν εκείνη ή εκείνος σοκαριστεί συζητείστε το. Μοιραστείτε μαζί του/της τις πραγματικές σας ανάγκες, χωρίς αναστολές και ντροπές. Κανείς δεν πρέπει να ζει με καταπιεσμένα συναισθήματα, ή να κρύβει το φυσικό πόθο της σεξουαλικότητας από ντροπή και φόβο μην τον απορρίψει το πρόσωπο που αγαπά. Η ηδονή συγκαταλέγεται στο αναφαίρετο δικαίωμά σας και δεν αποτελεί έκφραση  κακογουστιάς. Απόσπασμα από το βιβλίο του Αργεντινού Ψυχοθεραπευτή Βάλτερ Ρίσο Με τίτλο ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ Πίνακας: ...

Τ ο κείμενο που ακολουθεί εκφράζει στον υπέρτατο βαθμό την έννοια της πίστης και της αφοσίωσης, που τις περισσότερες φορές ζητούν οι γονείς από τα παιδιά τους.      Εκφράζει την  αστείρευτη   ανάγκη τους να είναι η βασικοί συντελεστές της καθημερινότητας τους και η ικανότητα τους να το πετυχαίνουν αυτό ,   στηρίζεται στην διαχρονική  ενοχή που σταλάζουν σταγόνα, σταγόνα στην ζωή τους.   Η έννοια της υποχρέωσης στους γονείς διαπερνά ψυχικά και κοινωνικά τα «παιδιά» οδηγώντας τα να ξεχάσουν αυτό που θέλουν, αυτό που σκοπεύουν, αυτό που είναι. Να βρεθούν εγκλωβισμένα σε μια σχέση την οποία δεν ελέγχουν καθόλου, ακόμα και αν προσπαθούν να την συντηρήσουν με αντίτιμο την ψυχική τους υγεία. Θα ήθελα να ευχαριστήσω την κυρία Νίκη Βίκου που μου επέτρεψε να αναδημοσιεύσω αυτό το αυθόρμητο και αποκαλυπτικό κείμενο της.   "Δεν αντέχω άλλο! Δεν έχω ούτε λεπτό προσωπικό χρόνο, ούτε καν χώρο. Ενώ είναι ήρεμη με παρακολουθεί...

Στο περασμένο άρθρο μας μιλήσαμε για τα οικογενειακά γεγονότα, σαν γεγονότα τα οποία ξέχωρα από την επιρροή τους στην οικογενειακή ομάδα, επιδρούν και σε κάθε μέλος της ξεχωριστά και διαφορετικά. Άρα το οικογενειακό γεγονός αποτελεί και ένα προσωπικό γεγονός. Εκτός λοιπόν από τις διαστάσεις και την σημαντικότητα του σαν οικογενειακό γεγονός, σαν προσωπικό, καταλαμβάνει μια ουσιαστική θέση που μπορεί να αποτελέσει σταθμό στην εξέλιξή και την ανάπτυξή του κάθε μέλους . Έτσι, γεγονότα οικογενειακά όπως ο θάματος, η γέννηση, ο γάμος, ο χωρισμός κ.λ.π. μπορούν σε προσωπικό επίπεδο να στιγματίσουν την ζωή του κάθε μέλους με διαφορετικό τρόπο. Ένα τέτοιο βασικό γεγονός για την οικογένεια είναι ο ερχομός ενός νέου μέλους . Δηλώνει για αυτήν ότι κάτι καινούργιο κάτι ξεχωριστό συμβαίνει. Η παρουσία του γίνεται το σημείο περάσματος από μια «παλιά» κατάσταση σε μια νέα, τόσο για το κάθε μέλος ξεχωριστά, όσο και για ολόκληρη την οικογένεια. Η παρουσία λοιπόν, η οποία δηλώνει μια ο...

 Ο όρος αυτοεκπληρούμενη προφητεία  αναφέρθηκε για πρώτη φορά από τον Robert Merton στο βιβλίο «Κοινωνική Θεωρία και Κοινωνική Διάρθρωση» (1949). «Η αυτοεκπληρούμενη προφητεία είναι, στην αρχή, ένας φαύλος ορισμός της κατάστασης που προκαλεί μια νέα συμπεριφορά η οποία κάνει την αρχική ψευδή αντίληψη να βγαίνει 'αληθινή'. Αυτή η προσχηματική ισχύς της αυτοεκπληρούμενης προφητείας διαιωνίζει τη λανθασμένη αντίληψη, επειδή ο 'προφήτης' θα αναφέρει την πραγματική πορεία των γεγονότων ως απόδειξη ότι είχε δίκιο από την αρχή». Κατά τον ο W.I.Thomas: «Όταν οι άνθρωποι θεωρούν ορισμένες καταστάσεις πραγματικές, αυτές γίνονται πραγματικές στις επιπτώσεις τους». Δηλαδή, πιο απλά, η αρνητική ερμηνεία ή η προσδοκία που έχουμε για κάποιον ή κάτι, αντιδρώντας ανάλογα, προκαλεί την επιβεβαίωσή της. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η μελέτη δύο καθηγητών του Χάρβαρντ, των Rosenthal και Jacobson (1992), το φαινόμενο του Πυγμαλίωνα στη σχολική τάξη. Σε ένα Δ...

Η οικογένεια καθορίζεται από τις αλληλεπιδράσεις των μελών της, οι οποίες εκφράζονται ή εκλαμβάνονται τις περισσότερες φορές, με δυο διαφορετικές μορφές συμπεριφοράς προς τα παιδιά, αυτή της αδιαφορίας και αυτή της υπερπροστασίας.    Στην περίπτωση της υπερπροστασίας το παιδί δέχεται την προστασία των γονιών σε βαθμό τέτοιο ώστε να μην του επιτρέπεται να ενεργήσει αυτόνομα.  Και το αντίθετο, στην περίπτωση της αδιαφορίας, καλείται να ενεργήσει, και να αναλάβει τον εαυτό του, πολύ γρήγορα, πριν να ωριμάσει όσο πρέπει. Στην υπερπροστασία, η εξαρτησιογόνα παρουσία των άλλων προσφέρει μια ικανοποίηση, μια ευχαρίστηση από την προστατευμένη θέση που απολαμβάνει, που αργότερα θα αποζητά την επανάληψή της, με πολλούς τρόπους, και εκτός οικογένειας ή δεν θα εγκαταλείψει ποτέ αυτή την οικογένεια.    Στην περίπτωση της αδιαφορίας, η μη παρουσία των γονέων λειτουργεί σαν στέρηση που το παιδί θα αποζητά την αποφυγή της, αλλά θα επ...

Το ιδανικό μοντέλο οικογένειας θα μπορεί να επιτευχθεί όταν, κάθε μέλος της οικογένειας μπορεί να διατηρήσει την ενότητα του εαυτού του, δηλαδή να είναι ο εαυτός του, αφήνοντας και τα άλλα μέλη να είναι οι εαυτοί τους και αυτή η αίσθηση να μην διαταράσσεται από καταστάσεις εσωτερικής, ή εξωτερικής κρίσης. Δυστυχώς οι οικογένειες μας δεν είναι οικογένειες όπου το κάθε μέλος τους μπορεί να διατηρήσει την ενότητα του εαυτού του. Το αντίθετο συμβαίνει, δηλαδή, μια ατελείωτη εμπλοκή των μελών της οικογένειας όπου μέσα από αυτή την εμπλοκή το ένα μέλος της οικογένειας δεν αφήνει το άλλο να ζήσει. Πολλές φορές η γονική  συμπεριφορά μέσω των αλληλεπιδράσεων έρχεται να θέσει αρκετά προβλήματα σε ένα παιδί. 'Έρχεται να το καθοδηγήσει σε συμπεριφορές τις οποίες τις περισσότερες φορές, οι γονείς κάνουν ότι δεν τις αναγνωρίζουν, ασχέτως αν τους θυμίζει τον εαυτό τους. Η συμπεριφορά του παιδιού είναι αλληλένδετη με την συμπεριφορά των γονέων, γι΄ αυτό και οι γονείς περιμέ...