Μια Πόρσε στην Εθνική οδό, ή... Μια οικογενειακή κατασκευή του θανάτου



Το θέμα του ατυχήματος με την Πόρσε στην εθνική Αθηνών - Λαμίας και την απώλεια τεσσάρων ζωών μας παρέχει την δυνατότητα να αντιληφθούμε καλύτερα την επικρατούσα κοινωνική κατάσταση σε οικογενειακό αλλά και κοινωνικό επίπεδο. Μέσα από τα σχόλια των πολιτών της μικρής μας χώρας αντιλαμβανόμαστε την σημασία που ο καθένας αποδίδει στα χαρακτηριστικά του ατυχήματος, τα οποία είναι τα πρόσωπα και η συμπεριφορά τους, το μέσον (Πόρσε), το αποτέλεσμα ( θάνατος). Εκτός αυτών τα οποία αποτελούν τις άμεσες συνθήκες του ατυχήματος, υπάρχουν και άλλες τις οποίες θα μπορούσαμε να τις ορίσουμε σαν έμμεσες όπως αυτή κυρίως της οικογένειας των επιβαινόντων. Το στοιχείο το οποίο συνδέει τα κομμάτια του ατυχούς γεγονότος είναι, η έλλειψη ορίων σε πολλαπλά επίπεδα.

1. Σαν πρώτη άμεση συνθήκη του ατυχήματος θα θεωρούσα την ύπαρξη της Πόρσε ένα αμάξι το οποίο έχει σχεδιαστεί για να “σπάει” τα όρια. Αμάξι που δεν εμπεριέχει την σύνεση αλλά την πρόκληση, την επιθετικότητα, την βία θα έλεγα, άλλωστε για αυτό έχει σχεδιαστεί. Απευθύνεται σε αυτούς που βρίσκονται “εκτός” κοινωνικών ορίων. Σε αυτούς που έχουν ξεπεράσει την καθημερινότητα του πολίτη και βιώνουν την ύπαρξή τους πέρα από τους περιορισμούς που θέτει μια τέτοια καθημερινότητα. Απευθύνεται στους σύγχρονους ημίθεους, θα έλεγα, που δεν τους αφορούν, ούτε οι νόμοι, ούτε τα σταθμά την κοινωνίας. Η οικονομική τους επιφάνεια τους έχει οδηγήσει μακριά από τα όρια που επιβάλλονται στον απλό πολίτη της μικρής μας χώρας.

Όμως τι σημαίνει σε συμβολικό επίπεδο μια Πόρσε; Εκτός αυτών που αναφέραμε παραπάνω, μια Πόρσε από μόνη της είναι μια κοινωνική πρόκληση. Τονίζει την κοινωνική διαφορά. Αποτελεί το φετίχ των “πλουσίων”. Η παρουσία της διατυμπανίζει την κοινωνική τάξη του χρήστη. Επίσης η Πόρσε σαν αντικείμενο δεν έρχεται να επιλύσει μια βασική ανάγκη του χρήστη, που σημαίνει “αξία χρήσης”, αλλά την ανάγκη που έχει σχέση με την αξία αναπαράστασης, όπως λέει ο Ραούλ Βενέγκεμ1. Η αξία αναπαράστασης είναι αυτή, σύμφωνα με την οποία, η χρήση του αντικείμενου δεν γίνεται για πρακτικούς, αλλά περισσότερο για ψυχολογικούς και κοινωνικούς λόγους. Ένας βασικός ψυχολογικός λόγος είναι αυτός της κοινωνικής προβολής.

Η έννοια της κοινωνικής προβολής αποτελεί την κινητήρια δύναμη της συμπεριφοράς των ανθρώπων και κατέχει μια σημαντική θέση-λειτουργία για το κάθε υποκείμενο. Εκφράζει τη σχέση του με την κοινωνική ομάδα που ανήκει καθώς και την σχέση με τον εαυτό του. Η κοινωνική αναγνώριση, το βοηθάει στην συγκρότηση της ταυτότητας του. Όπως κάθε τι σε αυτή την ζωή έτσι και η κοινωνική αναγνώριση υπόκειται σε κανόνες. Δηλαδή η ανάγκη της θεωρείται “φυσιολογική” ανάλογα το μέτρο έκφρασης της. Έτσι η δυνατότητα να έχουν πρόσβαση δύο 23χρονοι σε ένα αμάξι τέτοιου κυβισμού δεν συνοδευόταν από την ικανότητα που χρειάζεται για χρησιμοποιηθεί με σύνεση. Δηλαδή ξεπέρασαν το όριο στην προσπάθεια να “επιδείξουν” την ανωτερότητα και την διαφορά από τους απλούς οδηγούς μελαγχολικών αυτοκινήτων στην εθνική οδό.

2. Σαν δεύτερη άμεση συνθήκη του ατυχήματος θα θεωρούσα τον οδηγό και το συνεπιβάτης του. Δύο νέοι στην ηλικία των 23 ετών, σε μια ηλικία της οποίας η ικανότητα διαπραγμάτευσης με την πραγματικότητα δεν ήταν ανεπτυγμένη, όχι μόνο για το ότι ήταν νέοι, άρα περιορισμένης εμπειρίας , αλλά και η διαπαιδαγώγησή τους είχε στηριχτεί πάνω σε αυτή την διαφορετικότητα που προσφέρει η οικονομική άνεση και η αίσθηση ανωτερότητας από τους άλλους. Και σε αυτό το σημείο εισέρχεται ο έμμεσος παράγοντας, η έμμεση συνθήκη η οποία δεν είναι παρά η οικογένεια. Δηλαδή η σύνεση που έλλειπε στους νέους δεν την επέδειξαν ούτε και οι γονείς τους, ώστε να τους αποτρέψουν και να μπορέσουν να τους προστατεύσουν από το θάνατο, αλλά να προστατευτούν και αυτοί από την οδύνη.

3. Σαν τρίτη συνθήκη του ατυχήματος, λοιπόν, αλλά αυτή την φορά έμμεση, θεωρώ τις οικογένειες των δύο νέων. Η μία οικογένεια εμπιστεύεται μια Πόρσε στα χέρια του παιδιού τους και η άλλη, αυτή του συνοδηγού “επιτρέπει” στο παιδί τους να ακολουθήσει, το φίλο του στο ταξίδι μέσα σε αυτό το αμάξι.

Η έλλειψη ορίου και εδώ διαφεντεύει. Πρωταρχικά έχει να κάνει με τον γονέα, τον πατέρα, ο οποίος εμπιστεύτηκε αυτό το αμάξι του στο παιδί του θεωρώντας ότι ήταν αναγκαίο να το πάρει για τις διακοπές του. Άρα η αίσθηση “κατανόησης” του γονέα για την “ανάγκη” κοινωνικής προβολής του παιδιού του φανερώνει την δική του ανάγκη. Είδε την οικογένειά του να χάνεται από την μεγάλη του "αγάπη". γράφει σε ένα άρθρο για τον πατέρα. Η αγάπη του αυτή για την Πόρσε και την ταχύτητα δεν ήταν παρά η αδυναμία του, δηλαδή έλλειψη ορίου για τον ίδιο, η οποία δεν τον βοήθησε να βάλει όριο στο γιο του, αρνούμενος να του το παραχωρήσει. Αντίθετα μύησε το παιδί του στην δική του αδυναμία.

Δεύτερον έλλειψη ορίου στην εμπιστοσύνη προς τον 23χρονο ότι θα κάνει σωστή χρήση του αντικειμένου που του προσφέρθηκε. Πράγμα που υποθέτω ότι η οικογένεια και περισσότερο ο πατέρας, θεωρούσε το παιδί του ικανό, δυναμικό και έμπειρο περισσότερο από όσο έπρεπε. Με λίγα λόγια υπερεκτιμούσε τις ικανότητες του, πράγμα που φανερώνει μια υπερτίμηση και των δικών του ικανοτήτων. Ένας γιος έξυπνου μεγαλοεπιχειρηματία δεν μπορεί παρά να είναι έξυπνος και αυτός.

Έλλειψη ορίου επίσης για την χαροκαμένη μάνα η οποία δέχτηκε και αυτή την προσφορά χωρίς να προβάλλει αντιρρήσεις. Πράγμα που υποθέτω ότι δεν μπορούσε, δεν επιτρεπόταν να αρθρώσει την αντίρρησή της, η οποία θα μπορούσε να αποτρέψει το γεγονός. Βασικά όποιον και να υπολογίσουμε σαν ενεργό παράγοντα του παραπάνω γεγονότος όλοι και όλα είναι εκτός ορίων.

Συμπεράσματα

α) Η επιθυμία της κοινωνικής προβολής δεν ήταν μόνο ένα χαρακτηριστικό της ηλικίας των επιβαινόντων στην “μοιραία” Πόρσε, αλλά και των οικογενειών τους. Θα τολμούσα να πω ότι ήταν περισσότερο ένα χαρακτηριστικό των οικογενειών που αναπαράχθηκε και αναπαράγεται μέσα από τα παιδιά τους. Άρα η οικογένεια σαν έμμεση συνθήκη των γεγονότων αποδεικνύεται ότι ήταν η πιο άμεση για την έκβασή τους. Με αυτό θέλω να πω ότι η παρουσία ενός αντικειμένου “εκτός ορίου” όπως η Πόρσε φανέρωνε την τάση της οικογένειας να αυτοκαθορίζεται εκτός του συνηθισμένου, πράγμα που επιθυμούσε και μεταλαμπάδευσε αυτή την αίσθηση και στο παιδί της.

β) Έτσι ανάγκη ξεπεράσματος του ορίου δεν αποτελούσε στοιχείο μόνο των νέων που οδηγούσαν την Πόρσε, αλλά και της οικογένειας που τους την είχε εμπιστευτεί. Αποτελούσε ένα στοιχείο διαπαιδαγώγησης, όπου ο διαχωρισμός, η ανωτερότητα, της υπεροχής που προσφέρει η οικονομική επιφάνεια δεν έχουν όριο. Σε αυτή την περίπτωση οποιαδήποτε χρήση μετατρέπεται σε κατάχρηση και τα αποτελέσματα της δεν λειτουργούν θετικά για το υποκείμενο αλλά αρνητικά.

γ) Από την στιγμή λοιπόν που σε ένα νέο 23 ετών, δίδεται η ευκαιρία να “ξεφύγει” όποτε θέλει. Να βγει εκτός ορίων, τόσο σε σχέση με την ταχύτητα, αλλά και την αίσθηση της “Μεγαλειότητας” και της περίοπτης κοινωνικής και οδικής ανωτερότητας την οποία περικλείει η Πόρσε σαν αντικείμενο κοινωνικής προβολής, δυστυχώς οι παραπάνω συνθήκες κατασκευάζουν το επικίνδυνο γεγονός με μια ευκολία που τρομάζει.

δ) Ο Θάνατος στην περίπτωσή του γεγονότος αυτού, θα τολμούσα πάλι να πω, ότι είναι μια οικογενειακή κατασκευή η οποία μπορεί να πήρε χρόνο, αλλά δεν άργησε να κάνει την εμφάνισή του, όχι μόνο για τους θύτες που στην ουσία ήταν θύματα, αλλά και για άλλους ανθρώπους που βρέθηκαν στο διάβα του.

Κερεντζής Λάμπρος

Σχόλια

Ο χρήστης Σοφία Γεωργαντά είπε…
Η 13χρονη Κατερίνα Κ. επιχείρησε να περάσει τη διάβαση πεζών, όταν 17χρονος οδηγός από το Νησί Ημαθίας την παρέσυρε και τη σκότωσε.

http://www.thetoc.gr/koinwnia/article/sok-stin-imathia-17xronos-paresure-kai-skotwse-13xroni-se-troxaio

...και μια ανάλυση σας και για μια άλλη οικογενειακή κατασκευή του θανάτου...............
Ο χρήστης Ανώνυμος είπε…
Οταν ο ανθρωπος περασει τα 18 "θεωρειτε υπευθηνος"!!!! Αυτα που γραφετε ανερουν πιστευω κι αυτα που πιστευετε..
Η οικογενεια ειναι υπευθηνη μαζρι να ενηλικιωθει το παιδι! Απο εκει και περα φενοντε τα αποτελεσματα!
Το προβλημα ειναι πολυ ποιο βαθυ..
Ο ανθρωπος σημερα εχει χασει το νοημα της ζωης.. αναλωνομαστε σε οτι υλικο και εφημερο και ξεχναμε τα ουσιαστικα..
Ξεχναμε να ζουμε εναρετα.. μας αρεσουν τα μεγαλα λογια τα αλριωα αυτοκινητα τα σπιτια τα μεγαλα η δοξα.. ολα αυτα καλα. Αλκα ξεχναμε να ειμαστε ανθρωποι.. ξεχναμε να αγαπαμε τον συνανθρωπο νν ολα στον βωμο του χρηματος που δεν εχει ποτε ευχαριστηση..
Ολα αυτα κερδιζουν τον πολυτιμο χρονο του γονιου..και αμελουμε τα βασικοτερα..
Πρεπει να ξανα σκεφτουμε της προτεραιοτητες που βαζουμε.. γιατι οχρονος μας δεν ειναι ατελειωτος στην γη.. καλη κυριακη σε ολο τον κοσμο.

Ο χρήστης Λάμπρος Κερεντζής είπε…
Αγαπητέ φίλε δεν καταλαβαίνω αν ο ενήλικας Θεωρείται από εσάς υπεύθυνος ή όχι, Επίσης αν θεωρείται ότι η οικογένεια είναι υπεύθυνη μέχρι να ενηλικιωθεί το παιδί ή όχι. Εγώ πάντως πιστεύω ότι ο καθένας μέσα στην οικογένεια έχει μια υπευθυνότητα, ακόμα και ένα παιδί γι αυτό και η οικογένεια φροντίζει να του την επιστήσει, μέσα από τα όρια που του βάζει και απαιτεί να τα τηρήσει. Επίσης δεν πιστεύω ότι ο άνθρωπος έχει χάσει το νόημα, αλλά ίσως να έχει “μεταθέσει” το νόημα. Τα αυτοκίνητα, τα σπίτια η δόξα είναι καταστάσεις και πράγματα που προσδίδουν νόημα στην ζωή των ανθρώπων. Καλώς ή κακώς δίνουν νόημα και ώθηση. Με τον ίδιο τρόπο οι γονείς προσφέρουν στα παιδιά τους αυτό που για αυτούς αποκτά νόημα, όπως ένα αμάξι, χρήματα, άνεση... Η έννοια του ανθρώπου που προβάλετε στο μικρό κείμενό σας είναι λίγο ασαφής και πλησιάζει τα θρησκευτικά ιδεώδη, το οποίο δεν αντιλέγω ότι είναι σημαντικά και δίνουν νόημα στην ζωή του ανθρώπου, αλλά στην παραπάνω περίπτωση βγαίνετε εκτός θέματος.
Τέλος πάντων είσθε άδικος απέναντί μου λέγοντας “Αυτα που γραφετε ανερουν πιστευω κι αυτα που πιστευετε”. για τον απλούστατο λόγο ότι δεν με γνωρίζετε και δεν ξέρετε τι εγώ πιστεύω

7 Μαρτίου 2017 - 8:21 π.μ. Διαγραφή

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Ρατσισμός: Αίτια – Συνέπειες

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΟΝΣΤΡΟΥΚΤΙΒΙΣΜΟΣ

Η Γονεϊκότητα