Maternelle (France). Apprentissage de l'écriture NB8


Η Γραφή

γραφή 1

"Σωκράτης, αυτός που δε γράφει", F. NIETZSCHE

Μέσα από μια ιστορική αναδρομή χιλιετιών βλέπουμε τον άνθρωπο να ξεφεύγει από τη μοναχικότητα του ζώου και να περνάει στην κοινωνικότητα. Η κοινωνικότητα πραγματώνεται μέσα από την επικοινωνία με την ανάπτυξη της ομιλίας και του λόγου.

Επικοινωνία όμως σημαίνει ηθελημένη και συνειδητή αποκέντρωση από το εγώ. Στην επικοινωνία διά του λόγου, ο άνθρωπος αποκαλύπτει τον εαυτό του και ανακαλύπτει τους άλλους.

Ο διάλογος προϋποθέτει τουλάχιστον δύο πρόσωπα, ενώ ο λόγος είναι μια απόλυτη συνέχεια της σκέψης, μια φυσική της έκφραση.

Η γραφή εμφανίζεται αρκετά αργά. Στην αρχή σαν ανάγκη κατά-γραφής με σύμβολα κάποιας συλλογικής μνήμης. Ενώ όταν τα σύμβολα φτάνουν να έχουν την ικανότητα να αναπαραστήσουν την ομιλία, η γραφή γίνεται αναπαράσταση της ίδιας της σκέψης.

Ο λόγος (προφορικός) έχει μια στιγμιαία ύπαρξη. Ταυτόχρονα γεννιέται και πεθαίνει, δεν έχει διάρκεια στο χρόνο. Η γραφή διαρκεί, διαρκώς επαναπροσδιορίζεται και τροποποιείται, γίνεται ένας πολύποδας στη διάρκεια του χρόνου. Η γραφή χωράει διακοπές, παρενθέσεις, συμπληρώσεις, αλλαγές, η σκέψη μέσα στη γραφή αλλάζει πορεία. Και αν ο λόγος μπορεί να κυβερνηθεί πιο εύκολα από ένα πάθος, η γραφή μπορεί πιο εύκολα να οδηγηθεί από μια λογική.

Ο λόγος επιχειρεί να καταργήσει τη διαφορά μας με τον άλλο, ενώ η γραφή την ορίζει αξιωματικά.

Πώς όμως λειτουργεί η γραφή σαν μέσον επικοινωνίας; Η γραφή επινοεί την ανάγνωση. Ο γράφων ελπίζει και αποζητεί τον μελλοντικό αναγνώστη. Η σκέψη που εκφράζεται μέσω της γραφής δεν μπορεί να είναι η ίδια με τη σκέψη που εκφράζεται μέσω του διαλόγου. Πρόκειται για δύο διαφορετικές λειτουργίες της αντίληψης.

Το τελικό ζητούμενο πίσω από τις δύο διαδικασίες είναι το ίδιο. Η επικοινωνία. Γιατί όμως σήμερα, σε σχέση με άλλοτε, μιλάμε λιγότερο και γράφουμε περισσότερο;

Μήπως δεν επιθυμούμε να αποδεχτούμε τον άλλο σαν αυτοτελή οντότητα και καταφεύγουμε στη διαδικασία γραφή - ανάγνωση, που εξασφαλίζει τη σωτήρια απόσταση από τον άλλο, αποπροσωποποιεί τη διαδικασία και βοηθάει την αυτοαναφορικότητα του υποκειμένου. Το αποτέλεσμα για την επικοινωνία είναι προφανές. Η σχέση γραφή - ανάγνωση συνιστά μια επικοινωνία "ανάμεσα σε δύο απόλυτες καταγωγές (τον συγγραφέα και τον αναγνώστη), που υφίστανται αμοιβαία την αυτοπάθεια και επαναλαμβάνουν ως άμεσο απόηχο την αυτοπάθεια που προκαλεί ο άλλος".1

Μήπως όμως και όταν η παρουσία του άλλου είναι πρόδηλη, η επικοινωνία μαζί του είναι πρόσχημα; Μήπως στον άλλο προσπαθούμε να ανιχνεύσουμε πόσο ταυτίζεται πάνω του (μέσα του δηλαδή) το δικό μας ψυχικό σημειοσύνολο; Δηλαδή μήπως ζητούμε ο άλλος να είναι μια εικόνα του εαυτού μας;

Δεν μας ενδιαφέρει να γνωρίσουμε και να αποδεχτούμε τον άλλο, αλλά να βρούμε σ' αυτόν τον εαυτό μας. Έτσι όπως πιστεύουμε πως είναι, αλλά και έτσι όπως θα θέλαμε να είναι. Τότε η επικοινωνία με το άλλο, γίνεται επικοινωνία με το ίδιο. Ο άλλος γίνεται αποδεκτός ως άβουλο κάτοπτρο του ψυχικού μας ειδώλου.

Σε μια τέτοια θεώρηση των πραγμάτων, η γραφή επιστεγάζει την αυτοπάθεια του υποκειμένου και δίνει μια οριστική θέση στο σχίσμα της επικοινωνίας με τον άλλο.

Ο γραπτός λόγος, έξεργο της υποκειμενικότητας, έχει ανάγκη τον αναγνώστη (το άλλο). Στον φανταστικό αναγνώστη, το υποκείμενο τοποθετεί την ίδια του την εικόνα (το ίδιο), για να συμπληρώσει το δίπολο και να δημιουργήσει μια αμφίδρομη επικοινωνιακή σχέση μέσα από την ψευδαίσθηση.

Στη γραφή, το υποκείμενο διαλέγεται με τον εαυτό του. Ερίζει και διεγείρει τη σκέψη του μόνο του.

"Το γραπτό όμως παραμένει, η εμπειρία όμως αυτού που γράφει - και - γράφεται (του γραφέα) είναι μια εμπειρία καταδικασμένη να σβηστεί, να αποπροσωποποιηθεί, να ξεθυμάνει, να καταπραϋνθεί, όπως η εμπειρία αυτού που αγγίζει - και - αγγίζεται (του αυνάνα)".2

Μέσα στη γραφή το υποκείμενο επιστρέφει και αναφέρεται στον εαυτό του, χρησιμοποιώντας σαν ανακυκλωτική αρχή την επικοινωνία. Τείνει να γίνει ένα αυτοπαθές υποκείμενο και είναι η απουσία του άλλου που τον αναγκάζει να γράψει στον άλλον (δηλαδή να γράψει στον εαυτό του).

Αντιγράφω πάλι τον εριστικό (γραπτό) λόγο του Βέλτσου.

"Εντάξει, το κατάλαβα. Η γραφή ισοδυναμεί με τον αυνανισμό. Το ίχνος του εαυτού τους, που αφήνουν στον κόσμο το σπέρμα και το μελάνι, δεν αφορά παρά το αυτοπαθές υποκείμενο (...) Έναν αυνάνα δακτυλοδεικτούμενο (...) Το κατάλαβα. Γράφει αυτός που δεν μπορεί να κάνει τίποτα άλλο παρά να γράψει".3

Παπαδόπουλος Δημήτριος

3ο έτος ΕΜΠ, Τμήμα Ηλ. Μηχ. & Μηχ. Η.Υ.

1. Jacques Derida. Περί γραμματολογίας, μτφρ. Κ. Παπαγιώργης, εκδ. Γνώση, σελ 285

2. Γιώργος Βέλτσος. Inventio. εκδ. Πλέθρον, σελ 92

3. Γιώργος Βέλτσος, Inventio, σελ 91

πηγή:http://www.nygma.gr/mag/thoughts/tho_05_08.html

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Ρατσισμός: Αίτια – Συνέπειες

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΟΝΣΤΡΟΥΚΤΙΒΙΣΜΟΣ

Η Γονεϊκότητα