Η δυστυχία σαν... ευτυχία.

Πολλές φορές η απόγνωση καταλαμβάνει το χώρο της ζωής με τέτοιο τρόπο ώστε η προσπάθεια αποφυγή της να βιώνεται ευχάριστα. Η ευχαρίστηση όμως από την αποφυγή της απελπισίας δεν είναι παρά μια άλλη μορφή δυστυχίας.

Όπως λέει και ο Boris Cyrulnik¹ η συνεχής ενασχόληση με την δυστυχία που μου συμβαίνει, προσδίδει την εντύπωση ότι είμαι ενεργητικός, δραστήριος πράγμα που κρύβει μια ικανοποίηση, αυτή όμως δεν μπορεί να αντικαταστήσει την ευτυχία και δεν αναιρεί το πλαίσιο της δυστυχίας αντίθετα μπορεί να το ενδυναμώνει.

Δηλαδή η ευτυχία από την ενασχόληση με αυτό που μου έχει συμβεί εξαρτάται από τον τρόπο που το προσεγγίζω. Η συνεχής αίσθηση της μη αποδοχής των γεγονότων και το μοιρολόι γύρο από αυτά, δεν έρχονται να αλλάξουν την δυστυχία της πραγματικότητας αλλά να την επεκτείνουν. Τις προσδίδουν διαστάσεις οι οποίες με περικλείουν και με αιχμαλωτίζουν οδηγώντας με στην ανικανότητα αντίδρασης, εφόσον αφήνω το γεγονός να με προσπερνά.

Νομίζω ότι υπάρχουν δυο τρόποι ενασχόλησης με την δυστυχία. Αυτή της ηττημένης ύπαρξης η οποία θρηνεί και μοιρολογά για αυτό που της συνέβη και αυτός της ασυμβίβαστης, αυτής που συνεχίζει να αντιστέκεται να μάχεται και να προσπαθεί, ακόμα και αν τα εμπόδια είναι ανυπέρβλητα. Δηλαδή της τραγικής, με λίγα λόγια ύπαρξης.

Αυτό προϋποθέτει μια μορφή αποδοχής και συμφιλίωσης με το τραυματικό γεγονός, από όπου πηγάζει η δυστυχία. Μέσα από αυτή την συμφιλίωση η δυστυχία μπορεί να μετατραπεί σε μια περαιτέρω ώθηση για δημιουργία. Αυτό ισχυρίστηκε και ο Φρόιντ στο βιβλίο του “Ο πολιτισμός πηγή δυστυχίας”. Πράγμα που σημαίνει επανακαθορισμό των στόχων, αλλά και των δυνατοτήτων μέσα στο καινούργιο τοπίο που έχει διαμορφωθεί.

Πιστεύω ότι όσο μειώνουμε τον χρόνο της απογοήτευσης, της δυστυχίας αυξάνουμε αυτόν της αντίδρασης, δηλαδή μετατρέπουμε την απογοήτευση σε δημιουργία.

Το μόνο όπλο λοιπόν που έχουμε απέναντι στην δυστυχία, είναι η μετατροπή της σε στοιχείο το οποίο... μπορεί να εκκολάψει την δημιουργία.

Κερεντζής Λάμπρος

πίνακας: ANTON SEMENOV

1Boris Cyrulnik Γάλλος Νευροψυχίατρος καθηγητής του πανεπιστημίου της Τουλόν