Οικογένεια και Οικογενειακές σχέσεις Ψυχολογία - Συμβουλευτική - Ψυχοθεραπεία

Αυτό είναι ένα ερώτημα που διατύπωσε μια πελάτης μου η οποία παραπονιόταν ότι, πάντα ήταν παρούσα στην ανάγκη του “άλλου”, με ένα τρόπο ψυχαναγκαστικό που δεν είχε τέλος και την τυραννούσε. Ο λόγος της με έκανε να σκεφτώ ότι, πολλές φορές δεν μας φτάνουν τα δικά μας προβλήματα αλλά επωμιζόμαστε και τα προβλήματα του “άλλου”. Του “άλλου” που μπορεί να είναι συγγενής, φίλος, απλός γνωστός, ακόμα και άγνωστος! Πολλές φορές το πρόβλημα του “άλλου” μας κατοικεί, μας συνεπαίρνει, μας ρουφάει μέσα του, γίνεται κομμάτι της ζωής μας και δεν μας αφήνει να ηρεμήσουμε, να χαρούμε, να σκεφτούμε το δικό μας πρόβλημα. Νιώθουμε άσχημα να αρνηθούμε την βοήθεια, να πούμε ότι δεν μπορούμε, ότι δεν έχουμε χρόνο και θέληση. Μια τέτοια στάση μας γεμίζει με ενοχές και νιώθουμε ντροπή. Ντροπή ακόμα και αν ο “άλλος” δεν μας έχει βοηθήσει στις δύσκολες στιγμές. Ακόμα και τότε, εμείς, προσπαθούμε χωρίς να καταλάβουμε... τι είναι αυτό που μας επιβάλλει αυτή την αυταπάρνηση για αυτόν. Σε αυτή την περίπτω...

Διαβάζοντας το άρθρο της συναδέλφου Έρας Μουλάκη, “Χωρίς Παιδιά: δεν έτυχε, δεν ήθελα, δεν μπορούσα”1 ένιωσα τους ανθρώπους που δεν έχουν παιδιά να αισθάνονται κοινωνικά “άβολα”. Προβάλετε επάνω τους μια μορφή ανικανότητας, ανεπάρκειας, εφόσον δεν μπορούν να τεκνοποιήσουν.  Έχουν απολέσει την ευκαιρία  ολοκλήρωσης την οποία επιφέρει η παρουσία παιδιού. Χρησιμοποίησα την φράση «Εσείς γιατί δεν κάνατε παιδιά;», μέσα από το κείμενό της, σαν τίτλο, στο δικό μου άρθρο, διότι θεωρώ ότι εμπεριέχει όλα εκείνα τα στοιχεία που φανερώνουν από την μια την ενοχοποίηση και από την άλλη την μη εκπλήρωση μιας υποχρέωσης, που πρέπει να αισθάνεται κάποιος που δεν έχει αποκτήσει παιδιά. Με γνώμονα αυτό που επίσης αναφέρει η συνάδελφος ότι “Η κοινωνία συνεχίζει να προβάλλει την ανάγκη να κάνουμε οικογένεια και παιδιά σαν μονόδρομο, κάτι που στερεί την “συνειδητή επιλογή”, μας οδηγεί στο να σκεφτούμε ότι η οικογένεια προβάλλεται σαν την μόνη πιθανή ανάπτυξη του ατόμου και η πορεία ...

ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ που ακολουθεί είναι ένα απόσπασμα από το βιβλίο του ιταλού δημοσιογράφου και συγγραφέα Μάρκο Μπελπολίτι «Senza vergogna» (Guanda, 2010). Η ντροπή δεν υπάρχει πλέον. Αυτό το συναίσθημα που μας υπαγορεύει να νιώθουμε μια ταραχή ή ένα αίσθημα αναξιοπρέπειας μπροστά στις συνέπειες μιας φράσης μας ή μιας ενέργειάς μας, που μας οδηγεί να σκύβουμε το κεφάλι, να χαμηλώνουμε τα μάτια, να αποφεύγουμε το βλέμμα του άλλου, να είμαστε ταπεινωμένοι και φοβισμένοι, φαίνεται ότι έχει χαθεί. Σήμερα η ντροπή, αλλά και η δίδυμη αδελφή της η σεμνότητα, δεν αποτελεί πλέον ένα φρένο στο θρίαμβο της επιδειξιομανίας, στην ηδονοβλεψία, τόσο μεταξύ των απλών ανθρώπων όσο και μεταξύ των ηγετικών τάξεων. Η απώλεια αξίας της ντροπής σχετίζεται και με ένα άλλο μοναδικό φαινόμενο: την εξιδανίκευση του κοινότοπου και του ασήμαντου. Το εντυπωσιασμένο βλέμμα των πολλών δεν στρέφεται πλέον προς πρόσωπα ηθικά ή διανοητικά σπουδαία αλλά σε ανθρώπους μέτριους, ανώνυμους, απολύτως όμοιους με τον άνθρωπο του ...

Τα τεράστια οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα που άφησε ο Εμφύλιος στο πέρασμά του είχαν, όπως ήταν αναμενόμενο, αντίκτυπο στο χώρο της εκπαίδευσης. Το ποσοστό των αναλφάβητων στη χώρα φτάνει το 1/3 του πληθυσμού, ενώ στην περιφέρεια τα 95 από τα 100 παιδιά μετά την αποφοίτησή τους από τη στοιχειώδη εκπαίδευση, δε συνεχίζουν στη μέση. Αλλά και από τους μαθητές που φοιτούσαν στο δημοτικό το 60% περίπου διέκοπτε από τη Γ΄ ή τη Δ΄ τάξη. 36 Η μόρφωση που παρέχεται είναι εντελώς ελλιπής, καθώς η σχέση δασκάλου-μαθητή στο δημοτικό είναι 1:47 και στη μέση εκπαίδευση 1:37. Εξάλλου, το επίπεδο της εκπαίδευσης δεν θα μπορούσε να είναι καλύτερο, αν αναλογιστεί κανείς ότι το ποσοστό του Εθνικού εισοδήματος που διατίθεται για την παιδεία είναι μόλις 1,8% ενώ σε άλλες χώρες ξεπερνάει και το 3% (Η.Π.Α. 3,4%, Σουηδία 3,2% ).37 Την ίδια εποχή, που για την παιδεία διατίθενται ελάχιστα ποσά, οι ελληνικές στρατιωτικές δαπάνες απορροφούν το 53% του προϋπολογισμού.38 Το 1951 με τον ΑΝ. 182...

Ιστορικά Το εξιλαστήριο θύμα έχει μια ιστορική πορεία. Σε όλες τις κοινωνίες και σε όλες της εποχές είχε ένα κοινωνικό ρόλο. Λειτουργικά ήταν και είναι ένα μέσο αποφυγής της διάλυσης της ομάδας που ανήκει. Εξιλαστήριο θύμα μπορεί να είναι το κάθε τι και ο καθένας. Μπορεί να είναι ένα πρόσωπο ένα ζώο, ένα πράγμα, όπως μπορεί να είναι μια ομάδα, ένα κράτος, μια ομάδα κρατών. Μπορεί να είναι μέλος μιας ομάδας, όπως και εχθρός της. Είτε μέλος, είτε εχθρός η παρουσία του έχει την .ίδια λειτουργικότητα. Από την εποχή του Αβραάμ μέχρι σήμερα το εξιλαστήριο θύμα αποτελούσε και αποτελεί το στοιχείο, πάνω στο οποίο θα προβάλλουμε την ενοχή της αποτυχίας μας, το αίτιο της δυστυχίας και της κακομοιριάς μας. Ήταν και είναι εδώ για να αποτρέψει το χειρότερο, για να γίνει η “δικαιολογία” του τι δεν έγινε, του γιατί, κάτι δεν πήγε καλά. Ήταν και είναι το βασικό στοιχείο ενός κοινωνικού μηχανισμού αποτροπής, αποφυγής, αλλο-εστίασης και επαναπροσδιορισμού της δυσαρέσκειας σε προσωπικό, οικογε...

Προφορικός και γραπτός λόγος Ο λόγος πάντα εξέφραζε και εκφράζει με την μορφή και το περιεχόμενό του, την κοινωνική και την πολιτική θέση του υποκειμένου που τον εκφέρει. “Είμαστε αυτό που λέμε”, λέει ένας φιλόσοφος. Αυτό που λέμε έχει σχέση επίσης με τον τρόπο που το λέμε. Για να πούμε κάτι έχουμε τον προφορικό και τον γραπτό λόγο. Στον προφορικό λόγο το ύφος, ο τόνος της φωνής, οι γκριμάτσες, ή οι κινήσεις που τον συνοδεύουν, καθορίζουν το περιεχόμενο και διαμορφώνουν την μορφή επικοινωνίας με τον “άλλον”. Τα μεταγλωσσικά στοιχεία του προφορικού λόγου μπορούν να δώσουν πληροφορίες στον δέκτη του ξέχωρα από το περιεχόμενό του. Μερικές φορές οι πληροφορίες αυτές είναι αντίθετες με το περιεχόμενο και σε αυτή την περίπτωση έχουμε να αντιμετωπίσουμε το “διπλό μήνυμα”1 σαν στοιχείο δυσλειτουργίας της επικοινωνίας με τους άλλους. Ο γραπτός λόγος έχει και ο αυτός την ικανότητα να μεταφέρει μέσα του την ζωντάνια, την ένταση, ακόμα και την αίσθηση της κίνησης αυτού που γράφει. Η δύναμη...

Οικογενειακές υποθέσεις μπροστά σε αδιέξοδα, απέναντι στο πηχτό μείγμα μιας σκληρής ατομικής καθημερινότητας. Η φαντασία γεμίζει με ανάπηρες απαντήσεις, που δεν καταφέρνουν να στίσουν τις σκαλωσιές πάνω σε ένα πάτωμα γεμάτο από τα θραύσματα πληγωμένων εαυτών. Θραύσματα πληγωμένων υπάρξεων που ανασαίνουν μόνο μέσα από τις πληγές τους. Που ενώνονται μέσα από αυτές. Κρατιούνται γερά προσπαθώντας να τις γιάνουν με το αλάτι των δακρύων. Δάκρυα που γέρασε η υγρασία τους και στέγνωσε στα μάγουλα των γενεών οι οποίες παίρνουν θέση για την επόμενη δεκαετία. Μάτια που κλαίνε όχι για αυτά που βίωσαν τα ίδια, αλλά για αυτά που βίωσαν οι άλλοι, οι δικοί τους άνθρωποι. Οικογενειακές υποθέσεις τραυματισμένης αξιοπρέπειας και αιμόφυρτου σεβασμού οδηγούν στην ταπείνωση και την ανυπαρξία γονέων και παιδιών. Αγκαλιασμένοι ορμούν στο χάος που δημιουργούν ανεξέλεγκτες συνθήκες μια πραγματικότητας που δεν ελέγχουν, ενώ πασχίζουν να ελέγξουν ο ένας τον άλλον. Διαχρονικοί καθρέφτες διαθλούν την εικόν...

Το κείμενο αυτό αναρτήθηκε από την κυρία Ειρήνη Γεωργίου στο facebook και επειδή το θεωρώ εξαιρετικό και αποκαλυπτικό για τις οικογενειακές σχέσεις, με την άδειά της, το παραθέτω εδώ με τίτλο “το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης” και την ευχαριστώ . Η μαμά διαγνώστηκε με καρκίνο πριν δυο χρόνια. Από όλη αυτήν την επώδυνη διαδικασία που μπήκαμε οικογενειακώς, θα θυμάμαι πάντα την πεισματική άρνησή της να υποβληθεί στη χημειοθεραπεία που της συνιστούσαν οι γιατροί. Στην αρχή νόμιζα ότι φοβάται, ότι έχει παραιτηθεί και προσπαθούσα να την πείσω. Ύστερα μου είπε την αλήθεια: δεν ήθελε να έρθει αντιμέτωπη με την εικόνα του εαυτού της να καταρρέει σωματικά, να χάνει τα μαλλιά της, να σέρνεται. Θύμωσα πάρα πολύ. Νάρκισσο την ανέβαζα, ανεύθυνη την κατέβαζα. Δε με ένοιαζε τίποτα, ήθελα μόνο να ζήσει. Εκείνη πάλι, ήθελε μόνο να διατηρήσει ανέπαφη την αξιοπρέπειά της, την εικόνα του εαυτού της, την ακεραιότητα του σώματός της. Ήθελε να έχει τον έλεγχο πάνω στο τέλος, λες και αυτό επηρέαζε την ...

Κατ΄ αρχάς θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους αυτούς που μου ευχήθηκαν για τα γενέθλιά μου, αλλά και αυτούς που δεν το έκαναν και θα ήθελα να τους πω ότι: Τα γενέθλια είναι μια ημερομηνία που στοιχειώνει την ζωή μας και μας ακολουθεί διαπερνώντας τις διαθέσεις μας. Μια ημερομηνία που δεν ξεχνιέται και αν θέλουμε να την ξεχάσουμε... δεν την ξεχνάνε οι άλλοι. Η παρουσία ή η απουσία της δηλώνει την ύπαρξη, ή την ανυπαρξία μας. Μια ημερομηνία ανεξέλεγκτη, που η μόνη της κίνηση είναι η ακινησία. Έτσι στέκεται σαν ένα ακινητοποιημένο ορόσημο που αποκτά κίνηση μόνο μέσα από την δική μας κίνηση απομάκρυνσης από αυτή. Απομακρύνεται μέσα στην ακινησία σκεπασμένη από τα ιστορικά συμβάντα, αλλά πάντα είναι δυνατή να τα διαπερνά και να κρατάει την βασική της υπενθύμιση, ότι η ύπαρξή μας ξεκίνησε από εκείνη, διαπερνώντας μας με διαφορετικά συναισθήματα. Από την πρώτη στιγμή γίνεται παρελθόν και ζει μέσα σε αυτό. Απομακρύνεται με μια απάθεια που μας πληγώνει. Κάποτε αν προσπαθούσαμε με μανία να απομ...

Ο φόβος Ο φόβος είναι το πιο παλιό συναίσθημα στον άνθρωπο. Θεωρείται φυσιολογικό ανάλογα με το βαθμό παρουσίας του. Τόσο η απουσία φόβου, όσο και η παρουσία του σαν πανικός ξεπερνά τα φυσιολογικά όρια. Βέβαια εξαρτάται και από τα ερεθίσματα που τον προκαλούν. Μια ερμηνεία λέει ότι ο φόβος αποτελεί το σύνολο των φαινομένων οργανικών και ψυχολογικών που ακολουθούν την συνειδητοποίησης ύπαρξης ενός κινδύνου. Ο φόβος εμφανίζεται όταν μια απειλή πλανιέται. Κάθε απειλή που αισθάνεται το υποκείμενο είναι ικανή να δημιουργήσει το αίσθημα του φόβου. Διακατέχεται από ανασφάλεια και τα συμπτώματα που μπορούν να εκδηλωθούν είναι ψυχολογικής και οργανικής φύσης. Μία απειλητική κατάσταση είναι πραγματική, όταν θέτει σε κίνδυνο την περιουσία, την αξιοπρέπεια, την ελευθερία, την υγεία και τέλος την ίδια την ζωή του υποκειμένου. Μπορεί να είναι άμεση, και έμμεση. Άμεση με την κατευθείαν άσκηση βίας στο υποκείμενο( ξυλοδαρμός), έμμεση με τον φόβο ότι θα του ασκηθεί βία. Με οποιαδήποτε μορφή ...