Η σεξουαλική παρενόχληση

στους χώρους εργασίας

στην Ελλάδα



Βία 8
Στατιστικές


Τον Απρίλιο του 2004, το Κέντρο Ερευνών για θέματα Ισότητας (ΚΕΘΙ) πραγματοποίησε την πρώτη έρευνα, σε πανελλαδικό επίπεδο, για την σεξουαλική παρενόχληση στον χώρο εργασίας. Παρουσιάζονται συνοπτικά τα κυριότερα σημεία της εν λόγω έρευνας καθώς και τα συμπεράσματα της.
Τον Απρίλιο του 2004 το Κέντρο Ερευνών για θέματα ισότητας (ΚΕΘΙ) παρουσίασε τα αποτελέσματα της έρευνας του σχετικά με την σεξουαλική παρενόχληση στους χώρους εργασίας στην Ελλάδα.


Αντικείμενο, στόχοι και μεθοδολογία της έρευνας
Αντικείμενο της έρευνας αυτής είναι η καταγραφή της συχνότητας εμφάνισης του φαινομένου της σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας με θύματα τις γυναίκες. Η μελέτη εστιάζεται στην περιγραφή του φαινομένου, στα ποιοτικά χαρακτηριστικά του, και στην σχέση μεταξύ δράστη και θύματος παρενόχλησης.
Στόχος της έρευνας είναι η πρώτη περιγραφή του φαινομένου της σεξουαλικής παρενόχλησης στην εργασία σε εθνικό επίπεδο, αποτελεί δε μια πρωτότυπη έρευνα, καθώς στην Ελλάδα δεν έχει πραγματοποιηθεί αντίστοιχη έρευνα. Επιμέρους στόχοι της έρευνας αποτελούν:
η μελέτη, του είδους της παρενόχλησης που υφίστανται οι γυναίκες
η καταγραφή των δεικτών – παραγόντων που φαίνεται να ενοχοποιούνται για την εμφάνιση του φαινομένου
η διερεύνηση της στάσης και της αντίδρασης των γυναικών απέναντι στην σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία
η παρουσίαση προτάσεων ποινικοποίησης της εν λόγω συμπεριφοράς σχετικά με την ανάπτυξη της πρόληψης και της αντιμετώπισης του φαινομένου στο πλαίσιο σχεδιασμού και εφαρμογής ενεργητικών πολιτικών για την προώθηση της ισότητας των δυο φύλλων


Πληθυσμό της έρευνας αποτέλεσαν 1200 ενήλικες, εργαζόμενες γυναίκες, ηλικίας 18 ετών και άνω σε πανελλήνιο επίπεδο, ενώ για την συλλογή στοιχείων χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος των δομημένων συνεντεύξεων με συμπλήρωση ερωτηματολογίου.


Τα πορίσματα της έρευνας
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, οι γυναίκες μικρότερης ηλικίας (έως 25 ετών) είναι σε μεγαλύτερη συχνότητα θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης στην εργασίας, από ότι οι γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας. (άνω των 25 ετών ).


Τα θύματα σεξουαλικά παρενοχλητικής συμπεριφοράς αναφέρονται κυρίως σε περιστατικά όπως ανεπιθύμητη επαφή ή άγγιγμα, προκλητικές χειρονομίες, φορτική πίεση για ραντεβού ή έξοδο, πίεση για σύναψη σχέσης, αστεία με σεξουαλικό περιεχόμενο. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι αυθόρμητες αναφορές των γυναικών ανέδειξαν και περιπτώσεις βιασμού (5,8%).


Η συντριπτική πλειοψηφία των δραστών σεξουαλικής παρενόχλησης είναι άνδρες (97%). Οι δράστες , στις περισσότερες των περιπτώσεων, κατέχουν ανώτερη θέση στη επιχείρηση από τις γυναίκες θύματα της παρενοχλητικής συμπεριφοράς. Οι τελευταίοι είναι κυρίως διευθυντές (45%), ή άμεσα προϊστάμενοι (18,3%), ενώ με μικρότερη συχνότητα ως δράστες σεξουαλικής παρενόχλησης αναφέρονται οι συνάδελφοι (15,8%) και οι πελάτες (14,2%).


Οι περισσότερες περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης (72,5%) λαμβάνουν χώρα μέσα στην πρώτη διετία εργασίας της γυναίκας στην επιχείρηση που εργάζονταν το διάστημα διεξαγωγής της έρευνας. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι το 35,8% των γυναικών που δήλωσε ότι παρενοχλήθηκε σεξουαλικά στο χώρο εργασίας, ήταν νεοπροσληφθέν και το περιστατικό σημειώθηκε μέσα στο πρώτο εξάμηνο εργασίας. Κατά ακολουθία των παραπάνω, όσο αυξάνεται η παραμονή των γυναικών στο χώρο εργασίας, τόσο μειώνονται και οι αναφορές περιστατικών σεξουαλικής παρενόχλησης .


Το 36,7% των θυμάτων δήλωσε ότι η παρενόχληση συνέβη μόνο μια φορά από το συγκεκριμένο πρόσωπο. Αξιοσημείωτα είναι ότι σχεδόν 5 στις 10 γυναίκες αναφέρουν επανάληψη της παρενόχλησης (πάνω από δυο φορές από το ίδιο πρόσωπο). Τέλος, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων (81,7%) δεν υπήρχαν άλλα πρόσωπα παρόντα, πέραν του δράστη και του θύματος, κατά την διάρκεια της σεξουαλικής παρενόχλησης.


Στις περισσότερες περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης, σύμφωνα με τα πορίσματα της έρευνας, η διοίκηση της εταιρείας δεν είχε αντιληφθεί το γεγονός, (67,5%). Ωστόσο, και στις περιπτώσεις που η σεξουαλική παρενόχληση είχε γίνει αντιληπτή από την Διοίκηση (20%),οι ιθύνοντες κατά κύριο λόγο, (56,7%), δεν πήραν κάποια μέτρα αντιμετώπισης. Είναι άξιο αναφοράς το γεγονός ότι στις περιπτώσεις όπου η διοίκηση πήρε μέτρα αντιμετώπισης της σεξουαλικής παρενόχλησης (43,3%), τα μέτρα έπληξαν κυρίως το θύμα (στο 30,8%) των περιπτώσεων υπήρξε απόλυση ), ενώ ο δράστης αντιμετωπίστηκε κυρίως με συστάσεις.


Όπως προκύπτει από την έρευνα, στο 44,2% των περιπτώσεων σεξουαλικής παρενόχλησης, οι συνάδελφοι των γυναικών είχαν αντιληφθεί το γεγονός , αλλά κράτησαν αποστάσεις και δεν είχαν καμία αντίδραση (92,5%). Στις ελάχιστες περιπτώσεις που παρενέβησαν (7,5%), είτε επιτέθηκαν στον δράστη, λεκτικά ή και σωματικά, είτε συμβούλευσαν το θύμα να αγνοήσει το δράστη, ή να μην τον προκαλεί.


Η συντριπτική πλειοψηφία των γυναικών που υφίσταται σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας, παύει να εργάζεται στον συγκεκριμένο χώρο, (78,3%), είτε εξαιτίας οικειοθελούς αποχώρησης (παραίτηση 86,2%), είτε εξαιτίας απόλυσης (8,5%), με ποσοστό 62,2% των γυναικών να αποχωρεί από την εργασία μέσα στο πρώτο εξάμηνο από την στιγμή που έλαβε χώρα η σεξουαλική παρενόχληση.


Αναφορικά με την αντίδραση των γυναικών – θυμάτων σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας, καταγράφονται ποικίλες συμπεριφορές . Η κυριότερη αντίδραση των γυναικών είναι ότι ζητούν ευθέως και ευγενικά από τον δράστη της παρενοχλητικής συμπεριφοράς να σταματήσει (42,5%). Εντούτοις, ένα μεγάλο ποσοστό θυμάτων σεξουαλικής παρενόχλησης (37,5%) παρουσιάζει αμυντική και υποχωρητική συμπεριφορά και αναγκάζει τον εαυτό του σε παραίτηση. Η εμπλοκή τρίτων προσώπων, είτε υπό την μορφή καταγγελίας, είτε υπό την έννοια της έκκλησης των θυμάτων για επέμβαση καταγράφονται ως λιγότερο πιθανές αντιδράσεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι γυναίκες που δεν αντιδρούν και υπομένουν σιωπηλά τις παρενοχλητικές συμπεριφορές, αναφέρουν ότι ο κύριος λόγος αυτής της στάσης τους είναι ο φόβος να μην χάσουν την εργασίας τους.


Σύμφωνα με την έρευνα, η ανάληψη δράσης προς την κατεύθυνση της παύσης της παρενόχλησης από τα θύματα, απέδωσε στην πλειοψηφία των περιπτώσεων τα προσδοκώμενα. Στο 75,7% των περιστατικών η παρενόχληση σταμάτησε αμέσως ή σταδιακά. Εντούτοις, στο 14,9% των περιπτώσεων, η παρενοχλητική συμπεριφορά συνεχίστηκε, παρά τις προσπάθειες του θύματος.


Οι γυναίκες που υφίστανται σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας, εμπιστεύονται τη δυσάρεστη κυρίως σε φίλους, (48,3%) και σε μέλη της οικογενείας τους (45%), ενώ αρκετές από αυτές συζητούν για την παρενόχληση με συναδέλφους (20,8%), ή απευθύνονται στην διοίκηση της επιχείρησης ( 11,7%). Ωστόσο, το 13,3% των γυναικών-θυμάτων σεξουαλικής παρενόχλησης στην εργασία δεν εκμυστηρεύεται την εμπειρία του σε κανέναν.


Αναφορικά με το προφίλ του δράστη, σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας σημειώνεται ότι πρόκειται για άνδρα έγγαμο, ηλικίας ως 45 ετών, με ανώτατη κυρίως μόρφωση. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των γυναικών – θυμάτων σεξουαλικής παρενόχλησης, οι κυριότεροι λόγοι που οδήγησαν το δράστη στη εκδήλωση παρενοχλητικής συμπεριφοράς αφορούσαν κυρίως στο χαρακτήρα του (21,7%) καθώς συχνά παρενοχλούσε και άλλες γυναίκες (15,8%). Επίσης, το 11,7% των γυναικών αναφέρουν ως πιθανή αιτία παρενόχλησης την έλξη που αισθάνεται ο δράστης για το θύμα. Τέλος, το 32,5% των γυναικών - θυμάτων σεξουαλικής παρενόχλησης αναφέρει ότι γνωρίζει και άλλη γυναίκα που έχει υποστεί σεξουαλική παρενόχληση και στις περισσότερες των περιπτώσεων (79,5%) από το ίδιο πρόσωπο.


Σχόλιο
Η σεξουαλική παρενόχληση στον εργασιακό χώρο αποτελεί ένα ιδιαίτερα σοβαρό φαινόμενο καθώς σύμφωνα με την άποψη των εργαζομένων γυναικών :
Συνιστά καταπίεση στον εργασιακό χώρο
Μειώνει την γυναίκα και
Πρέπει να καταγγέλλεται στους αρμόδιους φορείς.
Ταυτόχρονα, επιτακτική κρίνεται η ανάγκη για ποινικοποίηση της εκβιαστικής συμπεριφοράς που σχετίζεται με την σεξουαλική παρενόχληση, των περιπτώσεων δηλαδή που ο δράστης, εκμεταλλεύεται τη σχέση εργασιακής εξάρτησης με το θύμα και απειλεί με δυσμενείς συνθήκες ή και απόλυση να εξαναγκάσει το θύμα σε πράξη ερωτικού περιεχομένου, καθώς η συμπεριφορά αυτή στην εργασία προβάλλει την αξιοπρέπεια του ατόμου και υποβιβάζει τον εργαζόμενο σε σεξουαλικό αντικείμενο. Σίγουρα η ποινικοποίηση της εν λόγω συμπεριφοράς δεν θα λύσει δια μαγείας ένα υπαρκτό πρόβλημα, που η κοινωνία φαίνεται να αντιμετωπίζει με ένοχη σιωπή και ανοχή. Ωστόσο, θα θέσει τα όρια της απαγόρευσης και αυτά της εγγύησης του δικαιώματος στις εργασιακές σχέσεις απαλλαγμένες από συμπεριφορές που προσβάλλουν την αξιοπρέπεια του ατόμου.
πηγή: (Αντα Σταμάτη, ΙΝΕ/ΓΣΕΕ)


Το παρόν δημοσιεύεται στην γλώσσα στην οποία συνετάγη. Διατίθεται μέσω του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Εργασιακών Σχέσεων - European Industrial Relations Observatory (EIRO), στα πλαίσια της παροχής υπηρεσιών προς τους χρήστες της βάσεως δεδομένων EIROnline. Το EIRO ανήκει στο Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για την Βελτίωση των Συνθηκών Διαβιώσεως και Εργασίας. Εν τούτοις, το Ίδρυμα ούτε επέφερε οιανδήποτε αλλαγή στο παρόν άρθρο ούτε το επικυρώνει και, συνεπώς, ουδεμίαν ευθύνη φέρει για τα περιεχόμενα στοιχεία και την ακρίβειά τους. Την σχετική ευθύνη φέρει το εθνικό κέντρο απ’όπου προέρχονται τα εν λόγω στοιχεία. Για σχετικες λεπτομέρειες βλέπε «About this record» στο αρχείο της βάσεως EIROnline στο οποίο αντιστοιχεί το παρόν άρθρο.

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Ρατσισμός: Αίτια – Συνέπειες

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΟΝΣΤΡΟΥΚΤΙΒΙΣΜΟΣ

Η Γονεϊκότητα