«Το βλέμμα του γονέα, είναι ο καθρέφτης της ανάπτυξης του παιδιού»

Εδώ και πολύ καιρό έχω συγκρατήσει μια φράση από ένα βιβλίο του Εριχ Φρομ που έλεγε «Το βλέμμα του γονέα, είναι ο καθρέφτης της ανάπτυξης του παιδιού». 

Με ερέθισμα αυτή την φράση,  σκεφτόμουν ότι πραγματικά το παιδί μεγαλώνει μέσα στο βλέμμα του γονέα, το οποίο λειτουργεί σαν καθρέφτης.  Από το καθρέφτισμα στο βλέμμα του γονέα το παιδί αντλεί πληροφορίες για το άτομό του και μέσα από αυτό αντιλαμβάνεται ότι υπάρχει. Μέσα σε αυτό το βλέμμα δημιουργείται το "είδωλό" του και αναγνωρίζει τον  εαυτού του. Μέσα από το βλέμμα του γονέα αναπτύσσεται. Μέσα από αυτό συγκροτείται η προσωπικότητα του. 

 

Στην ουσία η εικόνα του παιδιού είναι μια συν-κατασκευή των γονέων. Η συμμετοχή του παιδιού σε αυτή διαφοροποιείται ανάλογα με τον γονέα και το τρόπο λειτουργίας της οικογένειας.Μέσα από αυτό, λοιπόν συν-κατασκευάζει τον εαυτό του.

Το βλέμμα-καθρέφτης του γονέα χρειάζεται να είναι καθαρός, να μην κάνει νερά, να μην παραμορφώνει το είδωλο του παιδιού. Η παραμόρφωση μπορεί να επέλθει από τα θέλω και τις προσδοκίες του γονέα, από τις απαιτήσεις που εγείρει, οι οποίες έχουν σχέση περισσότερο με τον ίδιο, παρά με το παιδί. 

Η παραμόρφωση επίσης, μπορεί να επέλθει από την αδιαφορία του, την ανταγωνιστικότητα, την απόρριψη, την άσκηση βίας. Σε αυτή την περίπτωση το βλέμμα-καθρέφτης του γονέα γίνεται υποτιμητικό, διορθωτικό, συμβουλευτικό, καταπιεστικό. 

 

Τα γονικά βλέμματα που υποτιμούν, ελέγχουν, απορρίπτουν, και ενοχοποιούν το παιδί, το μόνο το οποίο καταφέρνουν είναι να δημιουργούν παραμορφωμένα είδωλα.

Δημιουργούν παιδιά τυλιγμένα από συγκρούσεις εσωτερικές και εξωτερικές, παιδιά τα οποία αναγκάζονται να διαλέξουν ανάμεσα στην υποταγή ή την αντίδραση. Υπάρχουν όμως και βλέμματα διαμορφώνουν το χώρο και το χρόνο της γονεϊκής σχέσης έτσι ώστε οι ικανότητες του παιδιού να ξεδιπλωθούν μέσα στην οικογένεια. 

Βλέμματα που το σέβονται  παιδί και το βοηθούν να γνωρίσει το "είδωλο" του, για να μπορέσει να δημιουργήσει ένα πλαίσιο εμπιστοσύνης για τον εαυτό του και τους άλλους. Βλέμματα που γίνονται σκαλοπάτια, που αναδύουν τις δυνατότητες, που, αγκαλιάζουν, ενθαρρύνουν και υποστηρίζουν.

Υπάρχουν γονικά βλέμματα που βοηθάνε το παιδί να γνωρίσει περισσότερο τα θέλω του, παρά να τρομάζει από τα πρέπει των άλλων! 

 

Όμως συχνά διαπιστώνουμε ότι λείπουν αυτά τα βλέμματα. Τα βλέμματα που ακουμπάνε το παιδί με αγάπη, με συμπόνια για τις δυσκολίες της ηλικίας του.

Κερεντζής Λάμπρος