Η παιδαγωγική θεωρία και δράση του Paulo Freire










Ο Paulo Freire γεννήθηκε στο Recife, του Pernambuco της Βραζιλίας, στις 19 Σεπτεμβρίου του 1921 και πέθανε στο São Paulo στις 2 Μαΐου του 1997. Η Παγκόσμια Οικονομική Ύφεση (του 1929) δημιούργησε και στη Βραζιλία συνθήκες πείνας και ανέχειας, που, όπως φαίνεται, καθόρισαν την μετέπειτα πορεία του. Έτσι, αποφάσισε να αφιερώσει τη ζωή του στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των φτωχών. «Δεν καταλάβαινα τίποτα εξαιτίας της πείνας μου. Δεν ήμουν χαζός. Δεν ήταν ότι δεν ενδιαφερόμουν. Η κοινωνική μου κατάσταση δεν μου επέτρεπε να έχω όποια εκπαίδευση. Η εμπειρία μου κατέδειξε για άλλη μία φορά τη σχέση μεταξύ γνώσης και κοινωνικής τάξης» (όπ. αναφ. στο Moacir Gadoti, Reading Paulo Freire: his life and work, 1994), μία φράση του ίδιου, που αποδίδει τον τρόπο που προσέγγιζε σε όλη του τη ζωή την εκπαιδευτική πραγματικότητα.

Κατά την ενήλικη ζωή του, δούλεψε σε διάφορες κομβικές για την εκπαίδευση θέσεις, όπως εκείνη του διευθυντή του Υπουργείου Παιδείας του Pernambuco της Βραζιλίας, το 1946. Ιδιαιτέρως σημαντική ήταν η συμμετοχή του στα προγράμματα για την καταπολέμηση του αναλφαβητισμού που αναπτύχθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1960, μεταξύ αυτών το «Movement for Popular Culture in Recife», το «The Cultural Extension Service at the University of Recife» και το «The Bare feet can also learn to read» (βλ. www.paulofreireinstiute.org ). Με το Πραξικόπημα του 1964, βρέθηκε στη φυλακή και την εξορία για περίπου 16 χρόνια. Μέσα σε αυτό το διάστημα, του δόθηκε ωστόσο η ευκαιρία να ταξιδέψει σε διάφορα μέρη του κόσμου διαδίδοντας τις θέσεις και το έργο του. Μεταξύ αυτών τα:
􀁹
(2006). Δέκα Επιστολές προς εκείνους που τολμούν να διδάσκουν. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο.
􀁹
(1974). Η αγωγή του καταπιεζομένου. Αθήνα: Ράππα.
􀁹
(1977). Πολιτιστική Δράση για την κατάκτηση της ελευθερίας, Αθήνα: Καστανιώτης.
􀁹
(1973). Education for critical consciousness, Continuum International Publishing Group.
Το συμπέρασμα που προκύπτει από την επισκόπηση της δράσης του Paulo Freire είναι ότι ο ίδιος πίστευε ιδιαίτερα στην απελευθερωτική δύναμη της αγωγής, γι’ αυτό και αφιέρωσε μεγάλο μέρος της ζωής του στην εκπαίδευση παιδιών και ενηλίκων. Είναι ακόμα εμφανές από την πορεία του, ότι είχε ενστερνιστεί τη διαλεκτική και αδιάρρηκτη σχέση μεταξύ θεωρίας και πράξης. Η πραγμάτωσης αυτής της σχέσης αποτυπώνεται στο γεγονός ότι καταπιάστηκε με την παιδαγωγική δράση, μετέχοντας σε προγράμματα εκπαίδευσης ενηλίκων και διδάσκοντας ο ίδιος μαθητές, σπουδαστές και ενήλικες, ενώ άφησε παράλληλα ένα πλούσιο συγγραφικό έργο. Έγραψε πλήθος βιβλίων, οικοδομώντας μία παιδαγωγική θεωρία, η οποία αφ’ ενός βασιζόταν σε μία συγκεκριμένη επιστημολογική θέση, με στοιχεία από την κριτική θεωρία και τον μαρξισμό, αφ’ ετέρου αποκτούσε νόημα μόνο σε αλληλεπίδραση με την εκπαιδευτική και κοινωνική πραγματικότητα.

Ο Paulo Freire, ως παιδαγωγός και ως αγωνιστής, αποτελεί έναν από τους βασικούς θεωρητικούς πυλώνες της Κριτικής Παιδαγωγικής, «γι’ αυτό δεν μπορούμε να κατανοήσουμε την Κριτική Παιδαγωγική χωρίς την κεντρική σημασία και τη συμβολή του Paulo Freire […]» (Giroux, 2011: 22). Για το λόγο αυτό η επίδραση που ασκήθηκε στην Έρευνα Δράσης εκ μέρους αυτών είναι, σε γενικές γραμμές, αθροιστική και όχι διαχωρισμένη.

πηγή:
 απόσπασμα από την εργασία
Paulo Freire, Κριτική Παιδαγωγική & Έρευνα Δράσης:
Κοινές προβληματικές και απόψεις

Δανάη Τσιάμη
Εκπαιδευτικός, Μεταπτυχιακή φοιτήτρια, Πανεπιστήμιο Κρήτης

φωτο:380 × 490 - pedropaulo.com.br

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Ρατσισμός: Αίτια – Συνέπειες

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΟΝΣΤΡΟΥΚΤΙΒΙΣΜΟΣ

Η Γονεϊκότητα