Οι κοινωνικές συνθήκες και το υποκείμενο

Οι συνθήκες μέσα στις οποίες το υποκείμενο αναπτύσσεται, είναι αυτές οι οποίες καθορίζουν την ικανότητα προσέγγισης της πραγματικότητας (αν υπάρχει) ξέχωρα από το ίδιο. Οι συνθήκες δημιουργούν τον εαυτό στο βαθμό που του επιτρέπουν να εκφράσει την παρουσία του σαν μοναδικότητα και ατομικότητα ξέχωρη από τους άλλους. Η αστείρευτη επιβεβαίωση επιζητείται από αυτόν, μέσα από την καθημερινότητα που δυστυχώς τις περισσότερες φορές καταλήγει σε ανεπιβεβαίωτες ιδέες για την μικρότητα και την ανεπάρκειά του.

Οικογένεια, εκπαίδευση, κοινωνία και πολιτική εργάζονται νυχθημερόν για την αποτροπή της αταξίας και την προσαρμογή στην ασφάλειας της γενικότητας με την αποφυγή του εαυτού, σαν στοιχείο διαφοροποίησης. Όλοι οι κοινωνικοί μηχανισμοί λειτουργούν για την κατασκευή των ανεπαρκών υπάρξεων στο γεωγραφικό ορίζοντα των περιορισμών της αυτονομίας των ιδεών και των προσεγγίσεων.

Η ομοιομορφία αποτελεί το παράγοντα επιτυχίας στην προκρούστεια κλίνη του κοινωνικού. Η τάση αποφυγής των “κακών”σκέψεων αλλά και των συναισθημάτων κατασκευάζει το μέλλον σαν στοιχείο του παρελθόντος. Η ικανότητα διαφοροποίησης καταστρατηγείται με την προσφυγή στην ψυχική διαταραχή που οδηγεί τον εαυτό στα τρελάδικα της μοναξιάς και της περιθωριοποίησης.

Ο εαυτός όμως επιζητεί μια επιστροφή στο εαυτό του. Επιζητεί την βιασμένη βάση μια σαρκικής σκέψης που δεν χάρηκε το είναι της και παρατήθηκε στις άκρες των αδιέξοδων δρόμων των άλλων. Επιζητεί την χαμένη σιγουριά στα αντιληπτικά του δεδομένα, η οποία χρίζει μια επεξεργασία στοχαστικής, αλλά και κριτικής σκέψης διαμέσου της ιστορικής παρουσίας του μέσα στο κοσμικό γίγνεσθαι, όπου η εμπειρία του μπορεί να αναδυθεί σαν στοιχείο δημιουργίας της πραγματικότητα και όχι σαν απλός αναπαραγωγός της.

Η εμπιστοσύνη στην διαλογική συζήτηση με την αντικειμενική πραγματικότητα μέσα από την υποκειμενικά δική του, δημιουργεί την νέα διάσταση των δεδομένων που όσο και αν φαίνονται παλιά, εντούτοις ξαναποκτούν την δροσιά της νεανικότητας απέναντι στην κοινωνική γεροντίλα της αναπαραγόμενης κοινωνικής συνήθειας των πεπερασμένων υπάρξεων. Η διαμόρφωσή του λοιπόν μπορεί να συμβεί μόνο μέσα από την διαμόρφωση των κοινωνικών συνθηκών που τον αφορούν και στην οποία μόνο ο ίδιος μπορεί να προβεί .

Διαμορφώνεται διαμορφώνοντας τις συνθήκες της ζωής του. Μέσα από αυτή την διαδικασία του εσωτερικού και εξωτερικού γίγνεσθαί συνειδητοποιεί ότι πάντα ήταν ο συν-κατασκευαστής της πραγματικότητας μέσω της παθητικότητας, της ανεπάρκειας και της μικρότητας που οι άλλοι είχαν προβάλλει επάνω του. Συνειδητοποιεί ότι δεν ήταν παρά το αντικείμενο των κατασκευών των άλλων ενώ στην ουσία ήταν το υποκείμενο της δικής του κατασκευής. Μιας κατασκευής που ποτέ δεν υπολόγιζε τον εαυτό της σαν παράγοντα των συνθηκών που τον περιόριζαν στο αντικειμενικά υποκειμενική απουσία του.

Οι κοινωνικές συνθήκες λοιπόν και το υποκείμενο διαμορφώνονται μέσα από την αιώνια αλληλεπίδραση τους. Το υποκείμενο καθορίζει τις συνθήκες που το καθορίζουν αποκτώντας, με λίγα λόγια τον έλεγχο στο παρόν του και καθορίζοντας την έκβαση του μέλλοντος του.

Κερεντζής Λάμπρος

Πίνακας: Marie Sabal-Lecco