Α) Tι είναι έγκλημα.

Το έγκλημα έχει φύση σύνθετη, γιατί σε αυτήν συναντώνται και την συγκαθορίζουν από την μία μεριά η κοινωνική, βιολογική και ψυχολογική πραγματικότητα του ανθρώπου και από την άλλη η δεοντολογία που διέπει στο πλαίσιο ορισμένης κοινωνίας την κοινωνική συμπεριφορά του. Έτσι το έγκλημα είναι αξεχώριστα τόσο ως οντολογικό όσο και ως αξιολογικό φαινόμενο. Δεν είναι ούτε μόνο το ένα ούτε μόνο το άλλο. Η σύνθετη φύση του εγκλήματος μπορεί να αποδοθεί από τον χαρακτηρισμό του ως ορισμένου, αρνητικά αξιολογούμενου, φαινομένου της πραγματικότητας.

Το έγκλημα είναι αναπόσπαστο κοµµάτι κάθε κοινωνίας και συμπεριφέρεται ως ένας οργανισμός που συνεχώς μεταβάλλονται οι εκφάνσεις, τα µέσα τέλεσης καθώς και το νομικό πλαίσιο που το διέπει. Με διαφορετική μάσκα αλλά και περιεχόμενο πολλές φορές, ανάλογα µε τις κοινωνικοπολιτικές και ηθικές τάσεις κάθε εποχής και τόπου το έγκλημα παραμένει παρόν, κινούμενο πάντα σε τρείς βασικούς άξονες, τα απαραίτητα συστατικά στοιχεία του, αυτά που το ορίζουν.

Ποια είναι όµως αυτά τα στοιχεία;

Δογματικό ορισμό του εγκλήματος μας δίνει ο ίδιος ο Ποινικός Κώδικας μας στην διάταξη του άρθρου 14. Έτσι σύμφωνα με το άρθρο 14 Π.Κ. «έγκλημα 2 Γ.Α. Μαγκάκης «Ποινικό Δίκαιο», έκδοση γ΄ βελτιωμένη, εκδόσεις Παπαζήση, 1984 13 είναι πράξη άδικος και καταλογιστή εις τον πράξαντα, τιμωρούμενη υπό του νόμου».

Το ουσιαστικότερο περιεχόμενο του εγκλήματος συνίσταται στο ότι :είναι η πράξη εκείνη που θίγει τις αξίες της κοινωνική ζωής στις γενικότερης αποδοχής πλευρές της, και που η τέλεση της εκφράζει την έλλειψη σεβασμού του δράστη προς τις αξίες αυτές, έτσι ώστε η ποινική καταστολή της να κρίνεται κοινωνικά απόλυτα αναγκαία.

Το εγκληματικό φαινόμενο αποτελεί ιστορικό, κοινωνικό φαινόμενο καθώς ακολουθεί την εξέλιξη των ανθρώπινων κοινωνιών. Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία να επισηµάνουµε είναι η διαχρονικότητα του στο πέρασμα των αιώνων. Καμιά κοινωνία δεν έχει απαλλαχθεί από αυτό, αν και σε κάθε έγκλημα (προσβολή), υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει ποινή (αντίδραση), απεναντίας. Αντίθετα αυτό που παρατηρείται είναι µια αύξηση του εγκληµατικού φαινοµένου και συγχρόνως εμφάνιση νέων μορφών εγκληματικής συμπεριφοράς.4

Σε κάθε κοινωνία υπάρχουν κανόνες οι οποίοι θεσπίστηκαν τυπικά ή άτυπα (έθιμα) προκειμένου να προστατευτούν κοινωνικά αγαθά και άνθρωποι οι οποίοι παραβαίνουν τους κανόνες αυτούς. Αποτέλεσμα της προσβολής αυτών των αγαθών είναι η επιβολή διαφόρων κυρώσεων (ποινών) στους παραβάτες, οι οποίες αποτελούν τον τρόπο αντίδρασης της κοινωνίας στο έγκλημα. Η αντίδραση, καθώς και το είδος της ποινής, βρίσκονται πάντα σε στενή εξάρτηση µε την εκάστοτε εποχή και πολιτισμό.

Τα βασικά στοιχεία του εγκληµατικού φαινοµένου, κανόνας, έγκληµα, κύρωση (ποινή), συναποτελούν έναν αδιάσπαστο κύκλο. Εδώ είναι ξεκάθαρη η αλληλεξάρτηση των στοιχείων. Αν δεν υπήρχε έγκληµα δεν θα υφίστατο η κύρωση. Η µη ύπαρξη κανόνα δεν καθιστά δυνατή την παράβασή του. Ο κανόνας δηµιουργήθηκε για να οργανώσει και να προστατέψει τα κοινωνικά αγαθά (υλικά και άυλα) από κάθε προσβολή τους µέσα στα πλαίσια της κοινωνικής συµβίωσης. Στη συνέχεια, και αφού επέλθει η προσβολή του έννοµου αγαθού (αυτό που προστατεύεται από τον κανόνα-νόµο), έρχεται η κύρωση (ποινή). Είναι µε λίγα λόγια η κύρωση (ποινή) συνέπεια της παράβασης του κανόνα και δηλώνει προς αυτόν που επιβάλλεται ότι η συγκεκριμένη συμπεριφορά δεν είναι αποδεκτή από την κοινωνία. Θα λέγαμε ότι η ποινή αποτελεί την εκτόνωση της κοινωνικής αντίδρασης στο έγκλημα. Μπορεί δε, να παρουσιαστεί µε πολλούς διαφορετικούς τρόπους, όσο αφορά τη ιδεολογική της προσέγγιση, όπως ως αποκατάσταση της διαταραχθείσας από το έγκλημα κοινωνικής τάξης ή ως το µέσο για την ηθική βελτίωση του παραβάτη.

Πηγή:

Απόσπασμα από την 

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

της

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑΣ Π. ΛΙΑΝΟΥ

με τίτλο

ΕΓΚΛΗΜΑ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ