Έρως και Θάνατος

Στην ανάπτυξη επενεργούν δυο αρχέγονες βασικές ορμές: οι ορμές της ζωής ( η αφροδίσια ορμή, που ο Φρόιντ την ονομάζει τώρα Έρωτα) και το ένστικτο του θανάτου, ή καταστροφική ορμή. Ενώ ο Έρως ορμά να συνάξει σε όλο και μεγαλύτερες και μονιμότερες ενότητες την ζωντανή υπόσταση, το ένστικτο του θανάτου και της καταστροφής επιζητεί την επιστροφή στην “ανενδεή” και επομένως ανώδυνη προ γενετική κατάσταση:επιδιώκει τον εκμηδενισμό της ζωής την πτώση της στην ανόργανη ύλη. Ο προικισμένος με αυτή την ανταγωνιστική ορμέμφυτη δομή οργανισμός βρίσκεται μέσα σε ένα κόσμο που η φτώχεια του κ' η εχθρότητα του δεν επιτρέπει την άμεση πλήρωση των ορμών της ζωής. Ο Έρως ποθεί να ζήσει σύμφωνα με το αξίωμα της ηδονής, ενώ το περιβάλλον εναντιώνεται σε αυτή του την επιθυμία. Έτσι το περιβάλλον αναγκάζει τις ορμές της ζωής- μόλις αυτές υποτάξουν το ένστικτο του θανάτου( υποταγή που διαρκεί ολόκληρη την ζωή)- να υποστούν μια ριζική μετατροπή: αφ' ενός τις απομακρύνει από το αρχικό σκοπό τους ή τις ανακρατά μεσοδρομίς, αφ' ετέρου τις περιορίζει στον ορμέφυτό τους χώρο και τους αλλάζει την κατέυθηνση. Το αποτέλεσμα αυτής της μετατροπής είναι μια αναχαιτισμένη, καθυστερημένη, υποκατάσταστη απόλαυση- αλλά για τούτο εξασφαλισμένη, χρήσιμη και σχετικώς μόνιμη.
Η δυναμική της ψυχικής ζωής φαίνεται έτσι σαν ένας αδιάκοπος αγώνας τριών βασικών δυνάμεων: του Έρωτα, του Θανάτου και του εξωτερικού κόσμου. Σε αυτές τις δυνάμεις ανταποικρίνονται τρεις βασικές αρχές, τρία βασικά αξιώματα που κατα τον Φρόιντ προσδιορίζουν τις λειτουργίες του ψυχικού οργάνου: το αξίωμα της ηδονής, το αξίωμα της Νιρβάνα και το αξίωμα της πραγματικότητας. Αν το αξίωμα της ηδονής συνηγορεί για την ανεμπόδιστη ανάπτυξη των ορμών της ζωής και το αξίωμα της Νιρβάνα για την επιστροφή στο μητρικό κόλπο, στην ανώδυνη προγεννητική κατάσταση, το αξίωμα της πραγματικότητας σημαίνει τις συνολικές μετατροπές που επιβάλει ο έξω κόσμος στις ορμές εκείνες, σημαίνει το “Λόγο” που ταυτίζεται με την ίδια την πραγματικότητα.


Herbert Marcuse
Ψυχανάλυση και πολιτική

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Ρατσισμός: Αίτια – Συνέπειες

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΟΝΣΤΡΟΥΚΤΙΒΙΣΜΟΣ

Η Γονεϊκότητα