Θα πρέπει να φοβόμαστε την εφηβεία;Είναι μεγάλο λάθος να φοβόμαστε την εφηβεία διότι:
Μόνο το 20% των εφήβων έχουν πραγματικά προβλήματα. Και πρέπει να τονίσουμε ότι αυτά τα 20% των εφήβων είναι εκείνα που χρειάζονται πραγματική βοήθεια και είναι επικίνδυνο να νομίζουμε ότι αυτά τα προβλήματα θα εξαφανιστούν από μόνα τους με το πέρασμα της εφηβείας και την είσοδό τους στην ενήλικη ζωή.
Η πρόβλεψη των προβλημάτων της εφηβείας μπορεί να κάνει τους γονείς να είναι προσεχτικοί στα “άσχημα” σε τέτοιο βαθμό ώστε να μην βλέπουν και μόνο αυτά. Έτσι όταν αυτά λαμβάνουν χώρα, ο γονέας έχει την τάση να τα χρησιμοποιεί με τέτοιο τρόπο ώστε ότι και να κάνει ο έφηβος να μην είναι ποτέ σωστός. Σε αυτή την κατάσταση ο έφηβος μπορεί να αναρωτηθεί, ότι αφού ποτέ δεν είμαι σωστός γιατί να προσπαθώ να γίνω; παραιτούμαι λοιπόν, και για μερικούς, επαναστατώ. Με αυτό τον τρόπο οι αρνητικές προσδοκίες όσον αφορά τους εφήβους ( αλλά και γενικώς για οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο) ρισκάρουν να δημιουργήσουν αυτό που ακριβώς φοβούνται!!
Πρέπει να ενθυμούμαστε ότι αυτό που ακούμε, βλέπουμε ή διαβάζουμε στα μέσα ενημέρωσης δεν είναι παρά αυτό που προβάλουν τα μέσα και αυτό που δείχνουν εμπεριέχει την τάση να μην φαίνεται σαν εξαίρεση. Πρέπει λοιπόν να αντιμετωπίζουμε αυτές τις καταστάσεις βίας σαν εξαίρεση και όχι σαν γενικό κανόνα Οι περισσότεροι των εφήβων δεν βιώνουν αυτή την επανάσταση στην εφηβεία. Οι περισσότεροι δίνουν μια μεγάλη σημασία στους φίλους, αυτό είναι αλήθεια, όπως αλήθεια είναι ότι για θέματα πιο κρίσιμα της ζωής οι έφηβοι επηρεάζονται από την παρουσία και την γνώμη των γονιών τους.
Οι λύσεις
Οι έρευνες δείχνουν ότι καλύτερος προγνωστικός παράγοντας ενάντια στην παραβατικότητα είναι η ποιότητα της εποπτείας και η πειθαρχεία στο εσωτερικό της οικογένεια. Με λίγα λόγια τα όρια και ο τρόπος που η οικογένεια τα μεταδίδει στα παιδιά της.
Σαφείς κανόνες, εποπτεία και συνοχή
Οι γονείς των ανήλικων παραβατών είναι πολλές φορές πιθανόν να μην είναι συνεπείς στον τρόπο που τιμωρούν την ανυπακοή των παιδιών τους. Όσο περισσότερο κανόνες που βάζουν δεν είναι ξεκάθαροι, και η εποπτεία, η επιτήρηση είναι χαλαρή και η τιμωρίες πολύ αυστηρές τόσο το κίνδυνος της επανάστασης του έφηβου είναι υψηλός: Το βασικό λοιπόν σύμπτωμα της οικογένεια ενός μελλοντικού παραβάτη είναι η έκφραση επαναστατικών ενεργειών μέσα στην οικογένεια, ( ανυπακοή γενική και σταθερή) όπως λένε οι ερευνητές Lablanc και Ouimet το 1988
Περιορισμός στα βίαια και επιθετικά μοντέλα
και
Προσφορά κατάλληλων μοντέλων επίλυσης των συγκρούσεων
Αυτό προϋποθέτει
Επίβλεψη των τηλεοπτικών εκπομπών για τα παιδιά
Να είσθε εσείς μόνοι σας μη επιθετικά μοντέλα επίλυσης των συγκρούσεων
Προς αυτή την κατεύθυνση οι σωματικές τιμωρίες πρέπει να αποφευχθούν διότι δείχνουν στα παιδιά ότι όταν ο πατέρας, ή, η μητέρα θυμώσουν προσφεύγουν και αυτοί σε μια πράξη βίας, κτυπούν. Εάν λοιπόν αυτό λειτουργεί για τους γονείς γιατί να μην λειτουργεί και για το παιδί όταν θα συναντήσει προβλήματα με ένα άλλο παιδί;
Να μην ξεχνάμε ότι πάντα πρέπει να δείχνουμε μεγαλύτερη προσοχή και να επιβραβεύουμε την θετική συμπεριφορά του παιδιού και να μην θεωρούμε ότι αυτή η συμπεριφορά είναι δεδομένη άρα δεν είναι άξια λόγου. Εάν ασχολούμαστε μαζί του μόνο στις “άσχημες” στιγμές δεν θα έχουμε τίποτα άλλο για να τραβήξουμε την προσοχή του. Σε αυτή την περίπτωση το προτιμάει το αρνητικό ενδιαφέρον από την γενική έλλειψη του ενδιαφέροντος (τιμωρίες, περιορισμούς κ.λ.π.) πράγμα που πρέπει να προσέξουν πολύ οι γονείς.
Σύμφωνα με τον Richard Tremblay καθηγητής και ερευνητής στο πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ και εδικός στα θέματα βίαιων εγκλημάτων που διέπραξαν παιδιά:
Μόνο το 20% των εφήβων έχουν πραγματικά προβλήματα. Και πρέπει να τονίσουμε ότι αυτά τα 20% των εφήβων είναι εκείνα που χρειάζονται πραγματική βοήθεια και είναι επικίνδυνο να νομίζουμε ότι αυτά τα προβλήματα θα εξαφανιστούν από μόνα τους με το πέρασμα της εφηβείας και την είσοδό τους στην ενήλικη ζωή.
Η πρόβλεψη των προβλημάτων της εφηβείας μπορεί να κάνει τους γονείς να είναι προσεχτικοί στα “άσχημα” σε τέτοιο βαθμό ώστε να μην βλέπουν και μόνο αυτά. Έτσι όταν αυτά λαμβάνουν χώρα, ο γονέας έχει την τάση να τα χρησιμοποιεί με τέτοιο τρόπο ώστε ότι και να κάνει ο έφηβος να μην είναι ποτέ σωστός. Σε αυτή την κατάσταση ο έφηβος μπορεί να αναρωτηθεί, ότι αφού ποτέ δεν είμαι σωστός γιατί να προσπαθώ να γίνω; παραιτούμαι λοιπόν, και για μερικούς, επαναστατώ. Με αυτό τον τρόπο οι αρνητικές προσδοκίες όσον αφορά τους εφήβους ( αλλά και γενικώς για οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο) ρισκάρουν να δημιουργήσουν αυτό που ακριβώς φοβούνται!!
Πρέπει να ενθυμούμαστε ότι αυτό που ακούμε, βλέπουμε ή διαβάζουμε στα μέσα ενημέρωσης δεν είναι παρά αυτό που προβάλουν τα μέσα και αυτό που δείχνουν εμπεριέχει την τάση να μην φαίνεται σαν εξαίρεση. Πρέπει λοιπόν να αντιμετωπίζουμε αυτές τις καταστάσεις βίας σαν εξαίρεση και όχι σαν γενικό κανόνα Οι περισσότεροι των εφήβων δεν βιώνουν αυτή την επανάσταση στην εφηβεία. Οι περισσότεροι δίνουν μια μεγάλη σημασία στους φίλους, αυτό είναι αλήθεια, όπως αλήθεια είναι ότι για θέματα πιο κρίσιμα της ζωής οι έφηβοι επηρεάζονται από την παρουσία και την γνώμη των γονιών τους.
Οι λύσεις
Οι έρευνες δείχνουν ότι καλύτερος προγνωστικός παράγοντας ενάντια στην παραβατικότητα είναι η ποιότητα της εποπτείας και η πειθαρχεία στο εσωτερικό της οικογένεια. Με λίγα λόγια τα όρια και ο τρόπος που η οικογένεια τα μεταδίδει στα παιδιά της.
Σαφείς κανόνες, εποπτεία και συνοχή
Οι γονείς των ανήλικων παραβατών είναι πολλές φορές πιθανόν να μην είναι συνεπείς στον τρόπο που τιμωρούν την ανυπακοή των παιδιών τους. Όσο περισσότερο κανόνες που βάζουν δεν είναι ξεκάθαροι, και η εποπτεία, η επιτήρηση είναι χαλαρή και η τιμωρίες πολύ αυστηρές τόσο το κίνδυνος της επανάστασης του έφηβου είναι υψηλός: Το βασικό λοιπόν σύμπτωμα της οικογένεια ενός μελλοντικού παραβάτη είναι η έκφραση επαναστατικών ενεργειών μέσα στην οικογένεια, ( ανυπακοή γενική και σταθερή) όπως λένε οι ερευνητές Lablanc και Ouimet το 1988
Περιορισμός στα βίαια και επιθετικά μοντέλα
και
Προσφορά κατάλληλων μοντέλων επίλυσης των συγκρούσεων
Αυτό προϋποθέτει
Επίβλεψη των τηλεοπτικών εκπομπών για τα παιδιά
Να είσθε εσείς μόνοι σας μη επιθετικά μοντέλα επίλυσης των συγκρούσεων
Προς αυτή την κατεύθυνση οι σωματικές τιμωρίες πρέπει να αποφευχθούν διότι δείχνουν στα παιδιά ότι όταν ο πατέρας, ή, η μητέρα θυμώσουν προσφεύγουν και αυτοί σε μια πράξη βίας, κτυπούν. Εάν λοιπόν αυτό λειτουργεί για τους γονείς γιατί να μην λειτουργεί και για το παιδί όταν θα συναντήσει προβλήματα με ένα άλλο παιδί;
Να μην ξεχνάμε ότι πάντα πρέπει να δείχνουμε μεγαλύτερη προσοχή και να επιβραβεύουμε την θετική συμπεριφορά του παιδιού και να μην θεωρούμε ότι αυτή η συμπεριφορά είναι δεδομένη άρα δεν είναι άξια λόγου. Εάν ασχολούμαστε μαζί του μόνο στις “άσχημες” στιγμές δεν θα έχουμε τίποτα άλλο για να τραβήξουμε την προσοχή του. Σε αυτή την περίπτωση το προτιμάει το αρνητικό ενδιαφέρον από την γενική έλλειψη του ενδιαφέροντος (τιμωρίες, περιορισμούς κ.λ.π.) πράγμα που πρέπει να προσέξουν πολύ οι γονείς.
Σύμφωνα με τον Richard Tremblay καθηγητής και ερευνητής στο πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ και εδικός στα θέματα βίαιων εγκλημάτων που διέπραξαν παιδιά:
Δεν γεννιόμαστε βίαιοι.
Μπορούμε να υπάρχει μια προδιάθεση στη βία κάνοντας μερικά παιδιά περισσότερο επιρρεπή σε αυτή, αλλά το περιβάλλον του παιδιού και η εκμάθηση μέσα σε αυτό μπορεί να εξασφαλίσει ότι και αυτά τα παιδιά που είναι επιρρεπή να μπορούν να διοχετεύουν αυτή την ενέργεια με κοινωνικά αποδεκτό τρόπο.
Σύμφωνα με τον ίδιο εμπειρογνώμονα τα παιδιά τα οποία αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο να γίνουν βίαια, δείχνουν επίσης ότι είναι ικανά να πραγματοποιήσουν μεγάλα πράγματα. Αυτά τα παιδιά δεν αφήνονται, δεν απογοητεύονται εύκολα, είναι μαχητικά, κ.λ.π. Αυτό που τους μένει, είναι να μάθουν να χρησιμοποιούν αυτά τα προσόντα με τρόπο κοινωνικά αποδεκτό.
Τέλος ο κύριος Tremblay υπογραμμίζει ότι όταν το παιδί είναι 24 μηνών, βρίσκεται σε μια ηλικία κρίσιμη για να μάθει να διοχετεύει την επιθετικότητα και για να το μάθει αυτό, οι γονείς πρέπει να είναι εξαιρετικά προσεκτικοί στις βίαιες συμπεριφορές του με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορέσουν να τις προλάβουν. Πρέπει επίσης να έχουν μεθόδους επιβράβευσης των θετικών συμπεριφορών εγκαθιστώντας μια ξεκάθαρη πειθαρχία και συνοχή, χωρίς φωνές και σωματική τιμωρία.
Ο κύριος Tremblay επιμένει στο γεγονός ότι όλη η γονεϊκή παρέμβαση, εάν θέλουμε να είναι αποτελεσματική πρέπει αναγκαστικά να εστιαστεί στην ανταμοιβή.
Όπως καταλάβατε οι λύσεις που προτείνονται σε αυτό το άρθρο είναι επικεντρωμένες στην πρόληψη.Εάν το παιδί σας δείχνει σημάδια μεταβατικότητας μην ελαχιστοποιείτε την σημασία των γεγονότων και μην κλείνεται τα μάτια με την δικαιολογία ότι είναι ακόμα νέος.
Για να καταλάβω, ότι ορισμένοι κανόνες πρέπει να είναι σεβαστοί μέσα στην κοινωνία, πρέπει να μάθω να λογοδοτώ για την συμπεριφορά μου. Όσο γρηγορότερα το καταλάβω αυτό τόσο καλύτερα θα είναι, διότι όσο μεγαλώνω τόσο η συμπεριφορά μου θα έχει την τάση να γίνεται συνήθεια σταθερή με συνέπειες βαριές για την κοινωνική μου προσαρμογή και τότε μπορεί να είναι αργά για να την αλλάξω
Μην διστάζετε λοιπόν να ζητήσετε βοήθεια από τον οικογενειακό σας γιατρό, ή κάποιον ψυχολόγο και αποφύγετέ να σκεφτείτε ότι μπορείτε να λύσετε μόνος αυτό το πρόβλημα.
Σύμφωνα με τον ίδιο εμπειρογνώμονα τα παιδιά τα οποία αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο να γίνουν βίαια, δείχνουν επίσης ότι είναι ικανά να πραγματοποιήσουν μεγάλα πράγματα. Αυτά τα παιδιά δεν αφήνονται, δεν απογοητεύονται εύκολα, είναι μαχητικά, κ.λ.π. Αυτό που τους μένει, είναι να μάθουν να χρησιμοποιούν αυτά τα προσόντα με τρόπο κοινωνικά αποδεκτό.
Τέλος ο κύριος Tremblay υπογραμμίζει ότι όταν το παιδί είναι 24 μηνών, βρίσκεται σε μια ηλικία κρίσιμη για να μάθει να διοχετεύει την επιθετικότητα και για να το μάθει αυτό, οι γονείς πρέπει να είναι εξαιρετικά προσεκτικοί στις βίαιες συμπεριφορές του με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορέσουν να τις προλάβουν. Πρέπει επίσης να έχουν μεθόδους επιβράβευσης των θετικών συμπεριφορών εγκαθιστώντας μια ξεκάθαρη πειθαρχία και συνοχή, χωρίς φωνές και σωματική τιμωρία.
Ο κύριος Tremblay επιμένει στο γεγονός ότι όλη η γονεϊκή παρέμβαση, εάν θέλουμε να είναι αποτελεσματική πρέπει αναγκαστικά να εστιαστεί στην ανταμοιβή.
Όπως καταλάβατε οι λύσεις που προτείνονται σε αυτό το άρθρο είναι επικεντρωμένες στην πρόληψη.Εάν το παιδί σας δείχνει σημάδια μεταβατικότητας μην ελαχιστοποιείτε την σημασία των γεγονότων και μην κλείνεται τα μάτια με την δικαιολογία ότι είναι ακόμα νέος.
Για να καταλάβω, ότι ορισμένοι κανόνες πρέπει να είναι σεβαστοί μέσα στην κοινωνία, πρέπει να μάθω να λογοδοτώ για την συμπεριφορά μου. Όσο γρηγορότερα το καταλάβω αυτό τόσο καλύτερα θα είναι, διότι όσο μεγαλώνω τόσο η συμπεριφορά μου θα έχει την τάση να γίνεται συνήθεια σταθερή με συνέπειες βαριές για την κοινωνική μου προσαρμογή και τότε μπορεί να είναι αργά για να την αλλάξω
Μην διστάζετε λοιπόν να ζητήσετε βοήθεια από τον οικογενειακό σας γιατρό, ή κάποιον ψυχολόγο και αποφύγετέ να σκεφτείτε ότι μπορείτε να λύσετε μόνος αυτό το πρόβλημα.
Το παιδί σας μπορεί να βιώσει σοβαρά προβλήματα και να χρειαστεί μια ειδική βοήθεια για να μπορέσει να τα ξεπεράσει και εσείς δεν μπορείτε διότι από την μια δεν είστε ειδικός και από την άλλη είστε εμπλεκόμενος και αποτελείτε μέρος του προβλήματος !!.
Σχόλια
Σκέψου ένα παιδί να ξυπνά το πρωί, να λέει σπάνια "καλημέρα", να γυρίζει το μεσημέρι και να κάθεται για φαγητό όταν φωνάξουν ότι είναι έτοιμο και μόνο, να φεύγει για το φροντιστήριο όταν οι άλλοι κοιμούνται για μεσημέρι, να γυρίζει το απόγευμα μετά από μία σύντομη βόλτα με φίλους και να κλείνεται και πάλι στο δωμάτιό του χωρίς πολλές κουβέντες..
Βέβαια, σου βάζω από υπόθεση ότι το παιδί νιώθει πάρα πολύ καλά. Δεν καταλαβαίνει ότι συμπεριφέρεται με τέτοιο τρόπο και νιώθει πολύ κοινωνικός. (αν και αυτό το τελευταίο φαίνεται μονάχα στη παρέα του...)
Πώς το βλέπεις όλο αυτό αν συμβαίνει επί 3 περίπου χρόνια?
Τώρα στο πλαίσιο της παρέας αυτό αλλάζει και εκεί το παιδί λειτουργεί σύμφωνα με την λειτουργίας της παρέας. Αρά δεν είναι το παιδί μη “φυσιολογικό” αλλά μπορούμε να πούμε ότι η οικογένεια είναι μη “φυσιολογική”. Με λίγα λόγια όταν το παιδί έχει μια συμπεριφορά σημαίνει ότι και η οικογένεια (πατέρας, μητέρα) έχει μια αντίστοιχη, που ταιριάζει και της οποίας αποτελεί συνέχεια.
Αυτά..........
Όλοι ζητούσαν επικοινωνία και τον - κοινωνικά - ωραίο τρόπο. ΤΟ παιδί ουδέποτε κατάλαβε μέσα στα τρία χρόνια ότι έχει τέτοια συμπεριφορά παρά στα 19-20 του χρόνια όταν του το είπαν και το συνειδητοποίησε..
Στο σπίτι δε, κανένα απολύτως πρόβλημα από τα συνηθισμένα (βία-αρνητική προβολή-ανασφάλεια κλπ...)
Για να συμπληρώσω λίγο το πλαίσιο (αν δεν σε κουράζω βέβαια), πρέπει να πω ότι το παιδί όχι δεν μιλούσε γενικά, αλλά μιλούσε για τα απαραίτητα καθημερινά πράγματα. Δεν σχολίαζε όμως την ημέρα του, δεν ρωτούσε για του άλλου, δεν συζητούσε για θέματα πολιτικά κοινωνικά κλπ κλπ. Αν και είχε τέτοια ενδιαφέροντα, δεν μιλούσε για αυτά στο σπίτι.
Και για την παρένθεση, η μητέρα είχε τότε συμβουλευτεί ψυχολόγο και εκείνος της είχε πει ότι "είναι της εφηβείας και απλώς μη δίνεις σημασία. Μη αντιδράς λέγοντας του παιδιού ότι κάνει κάτι κακό, απλώς όπως δεν το σημειώνει κι αυτός, μη το σημειώνεις κι εσύ. Υπομονή".
(και αυτές οι προτάσεις του ψυχολόγου είναι κι αυτές που με μπερδεύουν και τις συζητάω μαζί σου, μου φαίνονται... περίεργες και εύκολες...)
Τα πράγματα ίσως να τα βλέπω κι ακόμα πιο απλά ή “εύκολα” από αυτό που λες. (Νομίζω είναι κατανοητό ότι η περίπτωση του παιδιού που περιγράφω είναι η δική μου..). Το παιδί, δεν πολυσυμπαθούσε την παρέα των γονιών του όσον αφορά την συζήτηση θεμάτων που ενδιέφεραν τον ίδιο. Οι απόψεις τους ήταν γνωστές στο παιδί ή αν δεν ήταν, ήταν προδιαγεγραμμένες εφόσον είχε κατανοήσει τον τρόπο σκέψης τους. Όσο για την συζήτηση πάνω στην καθημερινότητα, και πάλι πολύ απλά, δεν ήταν ενδιαφέρον το θέμα αυτό καθ’ αυτό για το παιδί, οπότε δεν έκανε τέτοιες μικροσυζητήσεις. Αλήθεια ποιο είναι το νόημα να μιλήσεις για το «τί έκανες σήμερα» όταν υπάρχουν πολύ πιο όμορφα θέματα να συζητήσει κανείς;