Οικογένεια και ναρκωτικά
Τρεις διαφορετικές πορείες
για την λειτουργικότητα της τοξικομανίας
Πορεία πρώτη
Η πρώτη πορεία χαρακτηρίζεται από αυτό που ονομάζει ο S.Cirrilo “ η κρυμμένη εγκατάλειψη” όπου ο πατέρας του χρήστη ήταν στην παιδική του ηλικία ένα παιδί εξαρτώμενο από τους γονείς του και η μητέρα είχε συγκρουσιακές σχέσεις με την μητέρα της. Αυτές οι ελλείψεις αναγνωρίζονται από τους γονείς αλλά δεν θεωρούνται σημαντικές
Η δημιουργία του ζευγαριού βασίζεται σε ένα γάμο συμφερόντων, αλλά κανείς από τους γονείς δεν μπορεί να ικανοποιηθεί μέσα στο γάμο διότι συνεχίζουν να είναι εξαρτημένοι συναισθηματικά από τις οικογένειες καταγωγής τους. Έτσι λοιπόν η ποιότητα της σχέσης ανάμεσα στην μητέρα και το παιδί είναι απογοητευτική διότι είναι “προσποιητή”, και κτίζεται πάνω στην ανάγκη αναγνώρισης της μητέρας από την δική της μητέρα, περισσότερο από ότι στην συναισθηματική δέσμευση μητέρας/παιδιού. Το παιδί ή ο έφηβος καταλαβαίνει ότι αποτελεί αντικείμενο στην προσπάθεια επίλυσης στην σύγκρουση μητέρας(γιαγιά)/κόρης, η οποία το αιχμαλωτίζει στην προσπάθεια της για αυτονόμηση από την μητέρα της. Ο νέος λοιπόν θα γυρίσει προς το μέρος του πατέρα για να βρει την νομιμοποίηση της ανεξαρτησίας του, αλλά ο πατέρας από την μια δεν είναι έτοιμος και από την άλλη δεν είναι κατάλληλος και προσεκτικός προς το παιδί του. Αυτό συμβαίνει είτε λόγω ζήλιας για το τρίγωνο μητέρα/παιδί/γιαγιά, είτε διότι η παρέμβαση του είναι μητρικού χαρακτήρα και όχι πατρικού. Δηλαδή μιμείται τον τρόπο επέμβασης της μητέρας.
Με την χρήση του ναρκωτικού λοιπόν ο νέος προσπαθεί να διεκδικήσει την αυτονομία του αλλά συγχρόνως κερδίζει σαν όφελος την υπερπροστατευτική ενισχυμένη φροντίδα της μητέρας δηλαδή την εξάρτηση από αυτή.
Πορεία δεύτερη
Η δεύτερη πορεία χαρακτηρίζεται από ελλείψεις στο εσωτερικό των οικογενειών καταγωγής των δυο συζύγων οι οποίες δεν γίνονται αποδεχτές . Η οικογένεια χαρακτηρίζεται από μηχανισμούς άγνοιας και συσκότισης της πραγματικότητας. Το ζευγάρι των γονέων περιγράφει την σχέση του σαν ένα “ αναγκαστικό γάμο” όπου οι προσδοκίες και οι ανάγκες από τον άλλο μέσα στο γάμο, είναι πολύ δυνατές με αποτέλεσμα να δημιουργείται μια μεγάλη εξάρτηση μεταξύ των γονέων όπου ο φόβος του χωρισμού, είναι μεγάλος ακόμα και αν η σχέση δεν παρουσιάζει καμιά ικανοποίηση, αλλά και κανένα διέξοδο.( η έννοια του αδιεξόδου: παιχνίδι χωρίς διέξοδο όπου το ζευγάρι συγκρούεται αενάως).
Σε αυτή την περίπτωση στο κέντρο της σχέσης μητέρας/παιδιού κυριαρχεί η αμφιθυμία και το άγχος, το οποίο είναι αποτέλεσμα του συναισθηματικού παιχνιδιού στην σχέση του ζευγαριού των γονέων. Αυτή η πολυπλοκότητα μπορεί να οδηγήσει το παιδί στο ρόλο “εργαλείου” από την μητέρα ενάντια στον πατέρα.
H αποδιοργανωτική συμπεριφορά του εφήβου στην οικογένεια, αποτελεί την ένδειξη μιας αποκλειστικής αντίδρασης της μητέρα μέσα στο ζευγάρι της. Εάν το παιδί έχει μετατραπεί σε εργαλείο, η συμπεριφορά του αποτελεί την επίσημη αντίσταση ενάντια στην τάση της μητέρας να το κρατήσει μέσα στο αδιέξοδο του ζευγαριού. Μέσω της τοξικομανίας δίδεται η ευκαιρία στην μητέρα να ξαναεισάγει τον πατέρα στον επισφαλή συζυγικό δεσμό και αυτός με την σειρά του να κατευθύνει τον θυμό του όχι στην σχέση μαζί της αλλά στην τοξικομανία του παιδιού του. Όπως είπαμε η τοξικομανία μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν επιθετικό όπλο ενάντια στον πατέρα, με τέτοιο τρόπο ώστε η μητέρα να ιδιοποιείται τον δεσμό με το παιδί της υποστηρίζοντας την τοξικομανία του προκαλώντας την οργή αλλά και την απομάκρυνση του πατέρα.
Πορεία τρίτη
Αυτή χαρακτηρίζει τις οικογένεια που μπορούμε να τις ορίσουμε σαν “πολύ-προβληματικές” Σε αυτές τις οικογένειες η δομή τους είναι διαλυμένη όσον αφορά την σχέση των γονέων. Πρόκειται για οικογένειες που έχουν παραιτηθεί από τους κοινούς τους στόχους τόσο μεταξύ συζύγων, όσο και μεταξύ γονέων και παιδιών. Σε αυτή την περίπτωση ο γάμος είναι σαν να μην υπάρχει και εμπεριέχει πολύ μικρές προσδοκίες μεταξύ των συζύγων οι οποίοι είναι απογοητευμένοι. Το παιδί μεγαλώνει σε μια κατάσταση υπαρξιακής παραίτησης και τις περισσότερες φορές, αυτή η κατάσταση αποδίδεται στην οικονομικές και κοινωνικές δυσκολίες της οικογένειας
Το παιδί στην εφηβεία του θα συναντήσει παρέες εκτός οικογένειας και θα γίνει μέλος περιθωριοποιημένων βίαιων ομάδων, οι οποίες θα αντικαταστήσουν την απουσία της οικογένειας. Σε αυτού του τύπου τις οικογένειες τα παιδιά χειραφετούνται πρόωρα απέναντι σε ένα αδύναμο γονέα ο οποίος ζητά προστασία και αποζημίωση για την αποδεδειγμένη ταλαιπωρία μέσα στην συζυγική του σχέση. Από την μεριά του ο πατέρας, είναι συνεχώς απών, και ανεπαρκής. Η κοινωνική παθολογία θεωρεί σημαντικές τις προσωπικές και κοινωνικές αποκλείσεις του πατέρα σαν στοιχεία που επιδρούν στην διαμόρφωση της συμπεριφοράς του παιδιού. Σε αυτές τις οικογένειες οι στρατηγικές βασίζονται στο σύμπτωμα. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται η αντικειμενοποίηση των οικογενειακών δυσκολιών από την οικογένεια αποδίδοντάς τες, όπως είπαμε, στις οικονομικές δυσκολίες και στην κοινωνία.
πηγή:
La famille du toxicomane S. Cirillo, R. Berrini, G.Cambiaso, R. Mazza
Σχόλια