Ισότητα και Aδελφότητα



...Όμως εδώ τίθεται ένα πολύ σοβαρό θέμα, που στο τέλος του δευτέρου παγκόσμιου πολέμου το παρακολουθήσαμε με αμείωτη προσοχή και που το πλησίασε άλλωστε με τον αμεσότερο και πιο σαφή τρόπο ένας Αυστριακός, εγκαταστημένος την εποχή αυτή στις Ηνωμένες πολιτείες, όπου είχε δώσει πολυάριθμα Μαθήματα σε διάφορα Πανεπιστήμια. Θέλω να πω για τον Κόμητα Kuhmelt Leddin και το βιβλίο του Ελευθερία ή Ισότητα: αυτό που υπογραμμίζεται εδώ είναι φυσικά το διαζευκτικό ή.

Από την πλευρά μου χωρίς να γνωρίζω τίποτα την εποχή εκείνη για τα έργα του Kuhmelt Leddin είχα επιχειρήσει να δείξω για πρώτη φορά στην Λισσαβώνα στα 1949 ότι αντίθετα με αυτό που πίστευαν οι άνθρωποι του 1789 και οι αναρίθμητοι ομόφρονές τους, υπάρχει, φαίνεται, ανάμεσα στην ισότητα και την αδελφότητα μια κρυφή αντίθεση, που έχει σχέση με το γεγονός ότι τα δυο αυτά αιτήματα τίθενται με βάση διαφορικά κέντρα.

Όπως το έλεγα πριν από λίγο, η ισότητα είναι ουσιωδώς διεκδικητική, είναι, με την πιο δυνατή έννοια του όρου εγώ-κεντρική. “ Είμαι ίσος σου, ίσος του ή ίσος τους” Και σκάβοντας πιο βαθιά, δεν θα συναντήσουμε καμιά δυσκολία να ξαναβρούμε ακολουθώντας τον Nietzche και τον Sceler την παρουσία της μνησικακίας ( ressentiment) στην καρδιά της ισότητας. Πρέπει να προσθέσουμε εννοείται, ότι αυτή η ανομολόγητη και κατα κάποιο τρόπο η ανομολογίσημη παρουσία μνησικακίας καλύπτεται με μια ορθολογική ή ψεύτιο-ορθολογική μεταμφίεση: Δεν υπάρχει λόγος να μην είμαι ίσος σου' θα ήταν μάλιστα ανορθολογικό να δεχτώ πως δεν είμαι.

Πρέπει επιπλέον να δείξουμε, μέσω ποιών διαδικασιών περνούμε από την προφανή ισότητα ορισμένων δικαιωμάτων στην λιγότερο προφανή ισότητα αυτών-τούτων των υποκειμένων στην ισότητα όλων των ανθρώπων που - αν υποτεθεί πως η λέξη “ισότητα” διατηρεί κάποιο νόημα, πράγμα τρομερά αμφίβολο- δίνει έρεισμα στην ισότητα των δικαιωμάτων.

Συμβαίνει όπως τελείως διαφορετικά με την αδελφοσύνη: μου φαίνεται ότι η αδελφοσύνη είναι απεναντίας εντελώς ετεροκεντρική. Είσαι αδελφός μου σε αναγνωρίζω σαν αδελφό μου σε χαιρετώ σαν αδελφό μου. Είναι φανερό, βέβαια, ότι εδώ μπορεί να γίνει αντιστροφή Είναι δυνατό να συμβεί ώστε, αν με πληγώσεις, να σου θυμίσω με επιτιμητικό τόνο ότι στο κάτω-κάτω είμαι αδελφός σου. Αλλά δεν έχουμε παρά μια δευτερογενή περίπτωση. Και άλλωστε, θα είναι προφανώς στο όνομα των καταπατημένων εκ μέρους σου δικαιωμάτων μου, στο όνομα δηλαδή της ισότητας μάλλον παρά της αδελφότητα, που θα σου απευθύνω ενδεχομένως αυτή την μορφή.

Εάν όμως συγκεντρώσουμε την προσοχή μας στην διάχυτη πράξη αναγνώρισης που συναντάμε στην βάση της αδελφοσύνη, θα διαπιστώσουμε ότι αυθόρμητα αντιμάχεται την διεκδίκηση, την οποία υποθέτει η ισότητα: είσαι αδελφός μου, και επειδή είσαι αδελφός μου χαίρομαι όχι μόνο για το τι ευχάριστο μπορεί να σου συμβεί, αλλά ακόμα επειδή παρατηρώ τις υπερέχουσες ικανότητες σου. Γιατί, θα πω, θάνοιωθα την ανάγκη να είμαι ίσος σου;

Είμαστε αδέλφια πέρα από όλες τις ανομοιότητες. Και γιατί τάχα οι ανομοιότητες αυτές να μην συνεπάγονταν, ενδεχομένως ανισότητες προς όφελός σου – δεν θα πω ασφαλώς προς ζημιά σου- διότι αφού είμαστε αδέλφια είναι στην πραγματικότητα ωσάν η αίγλη που προέρχεται από το χάρισμα σου, από τα έργα σου ή τις πράξεις σου, ν' αντανακλούσε σε μένα΄ κάτι που θα εκφράσω, ίσως, λέγοντας απλούστατα: είμαι υπερήφανος για σένα -πράγμα που δεν έχει στην πραγματικότητα κανένα νόημα, πράγμα που δεν θάταν κάν δυνατόν αν είχα την έγνοια να είμαι ή να δείχνομαι ίσος σου...

Απόσπασμα από το βιβλίο του

Γκαμπριέλ Μαρσέλ

"Η Ανθρώπινη Αξιοπρέπεια"


Πίνακας; ENRIKE GOMEZ

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Ρατσισμός: Αίτια – Συνέπειες

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΟΝΣΤΡΟΥΚΤΙΒΙΣΜΟΣ

Η Γονεϊκότητα