Η ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ.

Η έκφραση της σεξουαλικότητας αποτελεί ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της ήβης και είναι άρρητα συνδεδεµένη µε την ηλικία της εφηβείας. Σ’ αυτή την ηλικία έχουµε δυο πρόσωπα : του παιδιού αλλά και του ανερχόµενου άνδρα και της ανερχόµενης γυναίκας. Η σεξουαλική αφύπνιση είναι γεγονός. Τα σεξουαλικά ερεθίσµατα πληθαίνουν και εναλλάσσονται, αναµειγνύοντας φιλοµόφυλα συναισθήµατα και ετεροφυλικές φαντασιώσεις. Η σεξουαλική περιέργεια, η πονηριά, ο µυστικισµός, η αµηχανία, αλλά και η ανάγκη να µάθει ο έφηβος περισσότερα, κυριαρχούν σ’ αυτήν την περίοδο. Την εποχή έναρξης της ήβης, η ψυχοσεξουαλική ανάπτυξη έχει ολοκληρωθεί σε αρκετά µεγάλο βαθµό και έχει αποκτηθεί οριστικά η ταυτότητα του φύλου. Ο έλεγχος της σεξουαλικής δραστηριότητας στην εφηβεία δεν είναι εύκολος. Τόσο το κορίτσι όσο και το αγόρι δύσκολα φανερώνουν τις σεξουαλικές τους σχέσεις. Τα χαρακτηριστικά της σεξουαλικής δραστηριότητας διαφέρουν ανάλογα µε την ηλικία, το φύλο και το µορφωτικό ή κοινωνικό επίπεδο των ατόµων (Σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, http://www.parliament.gr).

Περίπου στην ηλικία των 11 ετών (πρώτη εφηβική φάση), οι έφηβοι είναι εξαιρετικά περίεργοι να µάθουν την αιτία αυτού του ενστίκτου, το οποίο δεν µπορούν να ελέγξουν και το οποίο µονοπωλεί τη σκέψη τους. Γύρω στα 13 χρόνια (µέση εφηβική φάση), δεν τους ενδιαφέρει και τόσο να τους εξηγήσουν τι συµβαίνει µέσα στο σώµα τους. Εκείνο που στην πραγµατικότητα θέλουν να καταλάβουν είναι, πώς να έχουν επιτυχία, όταν προσπαθούν να προσεγγίσουν άτοµα του αντίθετου φύλου. Οι έφηβοι σήµερα διεθνώς, ξεκινούν τις σεξουαλικές δραστηριότητες σε µικρότερες ηλικίες, σε σχέση µε τις παλιότερες γενιές. Αυτό δεν σηµαίνει όµως ότι, οι πρώτες σεξουαλικές εµπειρίες είναι πάντα επιτυχηµένες.

Έρευνα 1000 εφήβων στο Ηνωµένο Βασίλειο έδειξε, ότι ο µέσος όρος ηλικίας της πρώτης σεξουαλικής επαφής είναι τα 15 χρόνια (Button, 1994). Συχνά φέρνουν ντροπή, φόβο και απογοήτευση, ενώ προκαλούν και έντονες ανησυχίες, όσον αφορά την αντισύλληψη και τη µετάδοση του AIDS. Ένας σεβαστός αριθµός εφήβων, που είχαν την πρώτη τους ερωτική επαφή στην ηλικία των 14 ή κάτω από αυτή, στη Σκοτία, δήλωσαν µετανιωµένοι : το 1/3 των κοριτσιών και πάνω από το ¼ των αγοριών αισθάνθηκαν, ότι είχαν την επαφή αυτή πολύ νωρίς, ενώ το 9% των ερωτηθέντων εφήβων δήλωσε άγνοια για µεθόδους προστασίας από τα σεξουαλικώς µεταδιδόµενα νοσήµατα (Button, 1994).

Στην Αθήνα, µια συναφή έρευνα, έδειξε ότι, το 62,9% των ερωτηθέντων ανδρών και το 63,6% των ερωτηθέντων γυναικών έχει συνάψει την πρώτη του ερωτική σχέση, µέχρι την ηλικία των 19 ετών (Βαϊδάκη και συν., 1999). Σε έρευνα, σχετική µε την προγαµιαία σεξουαλική και αντισυλληπτική συµπεριφορά, σε δείγµα 300 εφήβων των Αθηνών, το κύριο εύρος ηλικίας έναρξης σεξουαλικών σχέσεων για τους άνδρες ορίστηκε 15 -17 ετών (72.6%), ενώ για τις γυναίκες 17-19 ετών (44%) (Χλιαουτάκης, Γουσγούνης, 1991). Ο µέσος όρος έναρξης της σεξουαλικής ζωής, ανεξαιρέτως φύλου, ορίστηκε στα 17-18 χρόνια, σε δείγµα 720 εφήβων του δήµου Αθηναίων (Χλιαουτάκης, Γουσγούνης, 1990), ενώ, κατά ένα χρόνο µικρότερος παρουσιάζεται ο µέσος όρος της πρώτης ολοκληρωµένης σεξουαλική σχέσης, δηλαδή για τους άνδρες στα 16 χρόνια, ενώ για τις γυναίκες στα 17, εννέα χρόνια αργότερα σε αντίστοιχη έρευνα, δείγµατος 1980 ατόµων της ίδιας περιοχής (Βαϊδάκης και συνεργάτες, 1999).

Σε αυτήν την ηλικία, είναι πολύ δύσκολο να καταλάβουν οι έφηβοι πώς συνδέεται η αγάπη µε την ικανοποίηση του σεξουαλικού ενστίκτου. Στη ηλικία των 15 ετών µέχρι και τα 18, οι έφηβοι ερωτεύονται συνεχώς και σταδιακά, η σχέση µε ένα άτοµο του αντίθετου φύλου γίνεται όλο και πιο απαιτητική και επιλεκτική. Σε αυτή τη φάση της εφηβείας (όψιµη εφηβική φάση), η σωµατική επαφή µπορεί να είναι είτε µε χάδια και φιλιά, που δηµιουργούν σεξουαλικό ερεθισµό ή µε ολοκληρωµένη σεξουαλική πράξη. Το πιο συνηθισµένο είναι να συµβεί αυτό το τελευταίο, στην ηλικία των 17 – 18 χρόνων (Σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, http://www.parliament.gr).

Εκτός από την ετεροσεξουαλική σχέση, συχνά παρατηρούνται και οµοφυλοφιλικές συµπεριφορές. Οι έφηβοι ξεκινούν µε τον αυνανισµό, εξερευνούν το σώµα τους και χρησιµοποιούν διάφορες προσωπικές φαντασιώσεις. Σε οµάδες συνοµηλίκων συµβαίνουν συχνά αµοιβαίοι αυνανισµοί. Με αυτό τον τρόπο, είναι δυνατόν να ξεκινήσει µια οµοφυλοφιλική σχέση, καθώς ένα άλλο άτοµο συµµετέχει στην ανακάλυψη του εαυτού, προσφέροντας τη σιγουριά που απορρέει από το γεγονός, ότι ανήκει στο ίδιο φύλο. Η επιλογή κάποιου που του µοιάζει πάρα πολύ, κατευνάζει το άγχος που γεννά στον έφηβο η πρώτη επαφή µε τη σεξουαλικότητα. Οι συµπεριφορές αυτές παρουσιάζονται κυρίως στην αρχή της εφηβείας. Είναι συχνότερες στα αγόρια και συνήθως παροδικές, ακολουθούµενες από ετεροσεξουαλικό προσανατολισµό. Πάντως, έχουν χειρότερη πρόγνωση, όταν υπάρχει οµοφυλοφιλική δραστηριότητα από τα παιδικά χρόνια ή όταν οι έφηβοι συνάπτουν σχέσεις µε ενήλικους άνδρες, ή ενήλικες γυναίκες. Όσον αφορά την έκφραση της σεξουαλικότητας στα δυο φύλα, υπάρχουν οµοιότητες, αλλά και σηµαντικές διαφοροποιήσεις, που σχετίζονται άµεσα µε την ηλικία της σεξουαλικής αφύπνισης των εφήβων, τα ερεθίσµατα, που δέχονται, από το άµεσο οικογενειακό περιβάλλον (γονείς, αδέλφια), αλλά και από τον κοινωνικό περίγυρο τους (φίλοι, δάσκαλοι) (Η σεξουαλικότητα των εφήβων – Σεξουαλική συµπεριφορά: Εφηβεία, http://www.health.in.gr).

Η σεξουαλικότητα για το κορίτσι

Η ορµονική ενεργοποίηση του κοριτσιού, σηµατοδοτείται µε τον ερχοµό της περιόδου, γύρω στην ηλικία των 12. Αυτή θεωρείται η ΄΄εύκολη ηλικία΄΄ των ανοιχτών σεξουαλικών προκλήσεων για το κορίτσι, που θεωρείται πλέον ότι διαµορφώνεται σωµατικά ως γυναίκα, και δέχεται ερωτικές προκλήσεις από αγόρια αλλά και µεγαλύτερους άνδρες. Η έφηβη µπαίνει µε µανία στον καταναλωτισµό της µόδας, φοράει ρούχα που αναδεικνύουν την οµορφιά της, ενώ οι πρώτες προσεγγίσεις µε άτοµα του άλλου φύλου είναι συνήθως αδέξιες. Τα κορίτσια, ενώ δείχνουν αρχικά ενδιαφέρον για τα αγόρια της ηλικίας τους, στη συνέχεια στρέφονται σε µεγαλύτερα αγόρια, τα οποία φαίνονται πιο ώριµα και ενδιαφέροντα. Μάλιστα, τα κορίτσια αναζητούν λιγότερο την καθαρή σεξουαλική εµπειρία και πιστεύουν περισσότερο στον έρωτα (Ασκητής, 2000). Μέσα από όλες αυτές τις αναπτυξιακές φάσεις, η έφηβη ωριµάζει σεξουαλικά νωρίτερα από ό,τι το αγόρι και θεωρεί τον έρωτα σαν ένα τρόπο επιβεβαίωσης της θηλυκότητάς της (Σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, http://www.parliament.gr).

Η έφηβη µετά τα 16 της χρόνια, έχει πλέον µπει σε διαδικασίες νοητικής και ψυχοσυναισθηµατικής ωρίµανσης. Είναι πολύ πιθανό σε αυτή την ηλικία να έχει και την πρώτη της ερωτική επαφή, που φαίνεται στην Ελληνική κοινωνία, να κατακτά ολοένα και περισσότερο τις µικρότερες ηλικίες (Ασκητής, 2000). Ο Κρεατσάς (1992), αναφέρει ότι, 234 από τις συνολικά 260 έφηβες, που ερωτήθηκαν στο Κέντρο Οικογενειακού Προγραµµατισµού του Μαιευτηρίου «Αλεξάνδρα», είχαν την πρώτη τους σεξουαλική επαφή κατά την όψιµη ηλικία (ποσοστό 89.9%), ενώ 26 έφηβες κατά την πρώιµη και µέση εφηβεία (ποσοστό 9.9%). Αναλυτικότερα τα ποσοστά παρουσιάζονται στον

Πίνακα 1.

Πίνακας 1 : 

ΗΛΙΚΙΑ ΠΡΩΤΗΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΕΠΑΦΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α                   

 Ηλικία                                         Αρ. Εφήβων                                     Ποσοστό(%) 

   13                                                     3 1.                                                       1

   14                                                   12 4.                                                       6

   15                                                      11                                                        4.2

   16                                                      18                                                        6.9

   17                                                      42                                                      16.1

   18                                                      58                                                      22.3

   19                                                    116                                                      44.6

Σύνολο                                             260                                                      100%

ΠΗΓΗ: Κρεατσάς Γεώργιος, (1992),

Μελέτη από το ιατρείο Παιδικής και Εφηβικής Γυναικολογίας του Μαιευτηρίου ΄΄ Αλεξάνδρα΄΄ και από αντίστοιχα κέντρα των Η.Π.Α. (Κρεατσάς, 1992), παρουσιάζει τον αριθµό των κοριτσιών, που έχουν ολοκληρωµένες σεξουαλικές σχέσεις, ανάλογα µε την ηλικία τους, στις δυο χώρες. ∆ιαπιστώνουµε ότι, στις Η.Π.Α. τα ποσοστά των κοριτσιών που εµφανίζονται να έχουν σεξουαλικές επαφές, κατά ηλικία, δεν έχουν µεγάλη απόκλιση, από τα ποσοστά των κοριτσιών, των αντίστοιχων ηλικιακών οµάδων στην Ελλάδα. Η πλειοψηφία των κοριτσιών, το 32% των Ελληνίδων και το 35% των Αµερικανίδων εφήβων, φέρεται να έχει σεξουαλικές σχέσεις στην ηλικία των 16 χρόνων (Βλέπε Πίνακα 2). Συναφή έρευνα στις ΗΠΑ έδειξε ότι 51% των νέων γυναικών που βρίσκονται στην εφηβεία, γίνονται σεξουαλικά ενεργές µέχρι την ηλικία των 18 ( Hibbs, 1994).

Πίνακας 2 :

                            ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΕΠΑΦΕΣ ΚΑΤΑ ΗΛΙΚΙΑ

Ηλικία                                          Ελλάδα %                                      Η.Π.Α. %

13                                                       -----                                                  10

14                                                       6.7                                                    17

15                                                     23.2                                                   24

16                                                     28                                                      31

17                                                     32                                                      35

18                                                     36                                                      43

19                                                     46.2                                                   51

ΣΎΝΟΛΟ                                      100%                                               100%

ΠΗΓΗ: Κρεατσάς Γεώργιος, (1992)

Η σεξουαλικότητα για το αγόρι

Για το αγόρι η ηλικία των 11 –14 ετών θεωρείται, ότι είναι η πιο άχαρη περίοδος. Είναι η ηλικία, που µέσα στη σεξουαλική του αφύπνιση, χάνει λίγο την εικόνα του, γυρίζει προς την παιδικότητα ή θέλει να εκτοξευτεί στον ανερχόµενο ανδρισµό του. Μεγαλώνει αργά σ’ αυτά τα χρόνια, όµως τα πράγµατα τρέχουν γύρω του, αποκτάει φίλους, ντύνεται µπερδεµένα, ενώ ταλαιπωρεί τους γονείς του, που τον βλέπουν κάποιες φορές νευρικό και ανήσυχο. Οι αναζητήσεις του είναι πιο παιδικές, από αυτές του κοριτσιού. Τα αγόρια µπορεί να είναι επιθετικά ή υπερβολικά ιπποτικά, να αναζητούν κατευθείαν τη σεξουαλική εµπειρία ή, αντίθετα, να κυριαρχούνται από ιδεαλιστικές προθέσεις. Όµως, είναι η συνάντηση του αγοριού και του άνδρα, βιολογικά και σωµατικά δείχνει τα πρώτα στοιχεία αρρενωπότητας, ψηλώνει, µεγαλώνει ο σκελετός του, ο οποίος µέχρι τα 17 φαίνεται να ανδροποιείται. Ο έφηβος αποκτά µεγαλύτερη εµπειρία στη σωµατο – σεξουαλική επαφή. Ερωτεύεται για να ικανοποιήσει το σεξουαλικό του ένστικτο και να εκτονώσει την ένταση που του προκαλεί (Σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, http://www.parliament.gr).

Η καλή γνώση του εφήβου για τις βιολογικές του αλλαγές, θα τον βοηθήσει να εξοικειωθεί µε τις αλλαγές που έρχονται. Το ορµονικό του σύστηµα, µε κυρίαρχη την ανδρική ορµόνη (τεστοστερόνη), του δηµιουργεί εξάψεις, εύκολους στυτικούς ερεθισµούς, «φουσκώµατα» συναισθηµάτων και παρορµήσεων, ώστε να ερωτεύεται οποιοδήποτε πρόσωπο τον συγκινεί σεξουαλικά. Όλα αυτά είναι στοιχεία που δείχνουν ότι, έχει ξεκινήσει η σεξουαλική αφύπνιση του εφήβου, και θα πρέπει να υπάρξει σεβασµός και κατανόηση από τα άτοµα που τον περιβάλλουν και ιδιαίτερα από τους γονείς, ώστε να µπορέσει ο έφηβος να διαµορφώσει τη σεξουαλική του ταυτότητα (Ασκητής, 2000).

Απόσπασμα από την

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ :

Με τίτλο

΄΄Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ∆ΙΑΠΑΙ∆ΑΓΩΓΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ.΄΄

των

∆ΡΑΚΩΝΑΚΗ ΜΑΓ∆ΑΛΗΝΗ

ΣΙΑΜΟΥ ΕΛΕΝΗ

φωτο : από την ταινία ρώσικης παραγωγής “14 χρονών , πρώτη αγάπης”