Ιδιωτικότητα και Οικογένεια




Ξέρουμε ότι όταν αναφερόμαστε στην ιδιωτικότητα έχουμε να κάνουμε μ’ ένα τεράστιο θέμα, αλλά θα προσπαθήσουμε σε αυτό το μικρό άρθρο να το φέρουμε στα μέτρα μας και αυτά είναι τα οικογενειακά. Δηλαδή με ποιο τρόπο η οικογένεια μπορεί να προφυλάξει ή να εκθέσει την ιδιωτικότητα των μελλών της.

Από όλες τις ερμηνείας του όρου θα συγκρατήσουμε αυτή της μεταβαλλόμενης μορφής του η οποία εξαρτάται από τις συνθήκες και από το ιστορικό χρόνο που αυτό αναπτύχτηκε. Άρα θα λάβουμε υπ’ όψιν μας το σήμερα και την μορφή που έχει πάρει σαν προϊόν ενός νομοθετικού και συνταγματικά κατοχυρωμένου δικαιώματος.

Το ιδιωτικό σήμερα παρουσιάζεται πάντα σε αντίθεση με το δημόσιο, το κοινό. Η λέξη προέρχεται από το «ίδιον» που σημαίνει «είδος» και εκφράζει τα μοναδικά χαρακτηριστικά του υποκειμένου που τον καθιστούν διαφορετικό και ξεχωριστό από τους άλλους. Η ανάπτυξη της ιδιωτικότητας σήμερα εννοεί την ανάπτυξη της μοναδικότητας και διαφορετικότητας του υποκειμένου, σε αντίθεση  με το δημόσιο χώρο ο οποίος τις περισσότερες φορές μόνο την ιδιωτικότητα δεν προωθεί, αντίθετα την καταπιέζει.

Στο χώρο εκτός οικογένειας το υποκείμενο είναι αναγκασμένο να υποκύψει σε αναγκαιότητες που του επιβάλει η εκπαίδευση, η εργασία και ο εν γένει δημόσιος χώρος, πράγμα που δεν του επιτρέπει να εκφράσει τον εαυτό του και είναι αναγκασμένο να προσποιείται. Δηλαδή να προβάλλει έναν εαυτό που δεν είναι αυθεντικός. Η ιδιωτικότητα λοιπόν χρειάζεται ένα πρακτικό αλλά και συναισθηματικό χωροχρόνο προφυλαγμένο από το «έξω», από το δημόσιο χώρο της κοινωνίας για να μπορεί να αναπτυχθεί και να επιβιώσει.

Η διαμόρφωσή της οικογένειας σε χωρόχρονο ανάπτυξης της ιδιωτικότητας χρειάστηκε πολλά χρόνια για να φθάσει μέχρι το σήμερα. Τους δύο τελευταίους αιώνες άρχισε να παίζει αυτό το ρόλο.  Έγινε η «φωλιά»  μέσα στην οποία αναπτύσσεται η προσωπικότητα, ή ταυτότητα του και η οικειότητα του κάθε μέλους της.

Η οικειότητα εκφράζει τον πυρήνα του δικαιώματος στην ιδιωτική ζωή και εξαρτάται από την μορφή επικοινωνίας με τα άλλα μέλη της οικογένειας, τις ηθικές επιλογές οι οποίες εξαρτώνται από την σεξουαλική ελευθερία και τον προσανατολισμό, καθώς και το συναίσθημα που την καλύπτει. Δηλαδή μιλάμε για την αυτοδιάθεση του εαυτού και του σώματος σύμφωνα με την επιθυμία του υποκειμένου.

Η οικογένεια λοιπόν, έγινε χώρος και χρόνος προστασία της οικειότητας του νέου υποκειμένου. Συμβάλει στην ιδιωτικότητα του παρέχοντας την προστασία της ελευθερίας και της αυτονομίας του. Αποτελεί ένα πλαίσιο εκδήλωσης της αυθεντικότητας του σε αντίθεση με το δημόσιο χώρο. Μέσα σε αυτή μπορεί να μιλήσει  για τα συναισθήματά του, να εκθέσει τον εαυτό του με ειλικρίνεια στο βαθμό που αισθάνεται τα άλλα μέλη της σαν συμμάχους τους και όχι εναντίον του, όπως μπορεί να αισθανθεί στο δημόσιο χώρο.

Για να παίξει το ρόλο προστασίας του υποκειμένου και της ιδιωτικότητας του, η οικογένεια χρειάζεται να προασπίζεται την ελευθερία της επικοινωνίας και της εμπιστοσύνης μέσα στο δικό της χώρο. Δηλαδή όσο δημοκρατική είναι και όσο επιτρέπει την εκδήλωση της αυθεντικότητας μέσα στους κόλπους της, τόσο περισσότερο βοηθά την ικανότητα να σταθεί το κάθε μέλος της έξω, στο δημόσιο χώρο και διάλογο.

 Εξασφαλίζοντας λοιπόν τον ιδιωτικό χώρο της οικογένειας σαν τον τόπο που πραγματώνεται η ιδιωτικότητα του υποκειμένου, που τονίζεται η διαφορετικότητα του και το δικαίωμα να εκφράζεται ανενόχλητα σε θέματα που άπτονται της ύπαρξής του,  το υποκείμενο μαθαίνει συγχρόνως να υπερασπίζεται το δικαίωμά του και στον δημόσιο χώρο.

Φυσικά η προστασία που προσφέρει και η επίκληση της ιδιωτικότητας της οικογένειας κρύβει καταστάσεις οι οποίες όμως, δεν έχουν να κάνουν πάντα με την ελευθερία και την εμπιστοσύνη, αλλά το αντίθετο με την καταπίεση και της κακοποίηση των μελών της. Γι αυτό ο προστατευτικός τρόπος λειτουργίας της πρέπει να έχει ένα όριο, διότι μπορεί από κάποια στιγμή και μετά να τα απομονώσει τα μέλη της.

Μπορεί να δημιουργήσει συνθήκες που εκκολάπτουν τον φόβο και την αποτροπή του εξωτερικού κόσμου απαιτώντας μια πιστότητα από τα μέλη της, με τέτοιο τρόπο ώστε να δημιουργούν ένα μύθο γύρω από την ύπαρξή της, που δεν επιτρέπεται να αμφισβητήσουν. Όταν λοιπόν όλα μέσα στην οικογένεια παρουσιάζονται ωραία αυτό που βρίσκεται εκτός αυτής δεν μπορεί παρά να είναι απειλητικό.

Σε αυτή την περίπτωση η οικογένεια σαν ιδιωτικός χώρος δεν λειτουργεί σαν αμυντικό κέλυφος, σαν «φωλιά», σαν προστασία, αλλά περισσότερο σαν έκθεση του μέλους της σε πρακτικές που παραβιάζουν την ιδιωτικότητα του και δημιουργούν καταστάσεις ανυπέρβλητης νοσηρότητας με βασικούς συναισθηματικούς πρωταγωνιστές την ενοχή και την ντροπή.

Ο ιδιωτικός χώρος λοιπόν του υποκειμένου μερικές φορές είναι περισσότερο εκτεθειμένος και απειλούμενος  μέσα στην οικογένεια παρά από την δημόσια σφαίρα.


Κερεντζής Λάμπρος

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Ρατσισμός: Αίτια – Συνέπειες

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΟΝΣΤΡΟΥΚΤΙΒΙΣΜΟΣ

Η Γονεϊκότητα