“Είμαι καθαρή και λέγομαι Αντιγόνη”




Αυτή η έκφραση “είμαι καθαρός, είμαι καθαρή και λέγομαι...” σε μια κοινωνία που βρομάει και ζέχνει, μας φαίνεται παράλογη. Μας δίνει ακόμα την εντύπωση ότι ο χρήστης, ή η χρήστρια τοξικών ουσιών είναι οι μόνοι που είναι βρώμικοι. Είναι οι μόνοι που θα πρέπει ξεγυμνωθούν υπαρξιακά προβάλλοντας την “βρωμιά” τους ζητώντας, παρακαλώντας την εξιλέωση από μια κοινωνία που τους οδήγησε με τον ένα, ή με τον άλλο τρόπο στην χρήση και την ανυπαρξία.

Ακόμα και το να φωνάζεις “είμαι καθαρός, είμαι καθαρή” είναι μια άκρως τιμωρητική τακτική. Το “είμαι καθαρός” δηλώνει την παρουσία της μετάνοιας που πρέπει να παραμένει ενεργή. Η ύπαρξη της μετάνοιας σημαίνει την συνεχή ύπαρξη της ενοχής. Άρα το “είμαι καθαρός” δηλώνει την αμείωτη ενοχή και την διαχρονική μετάνοια.

Επίσης το “είμαι καθαρός” αποτελεί μια στρατηγική κοινοποίησης το “σφάλματος”. Μια στρατηγική που θέτει το χρήστη σε κοινή θέα για αυτό. Τον εκθέτει για την πράξη του. Απαιτεί την έκθεσή του στα βλέμματα των άλλων και την αποδοχή της ενοχής μπροστά τους. Να κριθεί, να πετροβοληθεί από όλους τους... δήθεν “καθαρούς”.

Στην ουσία το “είμαι καθαρός, είμαι καθαρή” αποτελεί μια διαπόμπευση του χρήστη δηλαδή της προσωπικής του ζωής, αλλά και της οικογένειας του. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να σκύψει το κεφάλι και να αποδεχθεί το σφάλμα του. Να αποδεχτεί ότι δεν είναι άξιος και να συμφωνήσει για την στέρηση των δικαιωμάτων του και την τιμωρία που θα του επιβληθεί. Μόνο μέσα από την αποδοχής της ενοχής και την επιθυμία της τιμωρίας θα επέλθει η εξιλέωση για να ξαναμπεί πλέον “καθαρός” στην κοινωνία των υγειών υποκειμένων!!

Το “είμαι καθαρός, είμαι καθαρή” λοιπόν είναι μια μορφή διαπόμπευσης τόσο του χρήστη όσο και της οικογένειας του, από μια κοινωνία που θεωρείται ηθική και... πνίγεται από την νομιμότητα.

Η θεραπεία λοιπόν, που νομίζει ότι έχει πετύχει επειδή ο χρήστης, είναι απλά“καθαρός”, φαίνεται ότι δεν την ενδιαφέρει το υποκείμενο σαν οντότητα, αλλά σαν χρήστης. Δηλαδή δίνει περισσότερο σημασία στην ιδιότητα του χρήστη, παρά στο ίδιο το υποκείμενο. Άρα η θεραπεία θεωρεί σημαντικότερο την αποφυγή της χρήσης παρά το υποκείμενο και την κατανόησή του.

Με αυτή την τακτική η αποτοξίνωση γίνεται ένα διπλό μήνυμα. Από την μια μάχεται την ουσία και από την άλλη την προβάλει σαν το σημαντικότερο στοιχείο στην διάρκεια της αποτοξίνωσης. Μεγιστοποιεί την τοξική ουσία και την χρήση της και υποβιβάζει το υποκείμενο και την κατανόησή του.

Σε αυτή την περίπτωση το υποκείμενο αποκτά το ενδιαφέρον όχι σαν άτομο με τα ιδιαίτερά του χαρακτηριστικά αλλά σαν χρήστης. Το “είμαι καθαρός, είμαι καθαρή” εξαρτάται από την χρήση και την απουσία της ουσίας. Το δυστύχημα είναι ότι ο χρήστης συνεχίζει να ορίζεται σε εξάρτηση με την ουσία ακόμα και όταν έχει κόψη την χρήση της. Δηλαδή η ετικέτα δεν πρέπει να ξεχαστεί. Η ενοχή δεν πρέπει να ξεπεραστεί. Η τιμωρία πρέπει να είναι διαχρονική. Μια φορά χρήστης για πάντα χρήστης!!

Η παρουσία της τιμωρίας δηλώνει ότι έχουμε να κάνουμε με τιμωρητικά προγράμματα τα οποία στηρίζονται στην στέρηση των δικαιωμάτων του χρήστη και την εισαγωγή του σε ένα πλαίσιο ηθελημένης καταπίεσης, αποπροσωποποίηση του και συνεχούς παρακολούθησης και κριτικής που θυμίζει τακτικές στρατοπέδων. Είναι πασίγνωστες οι μέθοδοι που ακολουθούν αυτά τα προγράμματα, με τιμωρίες στοχευμένες στην υποβιβασμό της προσωπικότητας, τόσο του χρήστη, όσο και της οικογένειας του.

Η υποβίβαση του σε “αυτόματο” που πρέπει να ρωτήσει ακόμα και αν θέλει να πάει στην τουαλέτα. Το οποίο σε περίπτωση που αντιμιλήσει στον υπεύθυνο “θεραπευτή” του, μπορεί να κλειστεί για δυο μέρες σε ένα δωμάτιο και να γράφει τις σκέψεις του κατηγορώντας τις περισσότερες φορές τον εαυτό του για την συμπεριφορά του. Ότι απαγορεύεται ρητά οποιαδήποτε ερωτική επιθυμία και πράξη...

Τέλος πάντων να μην αναφέρουμε άλλα γεγονότα συμμόρφωσης και απώλειας της προσωπικότητας του υποκείμενου σαν χρήστη. Όμως εκτός από το χρήστη και η οικογένειά του μπαίνει σε ένα τέτοιο “θεραπευτικό” πλαίσιο. Ένα πλαίσιο στο οποίο και οι γονείς δέχονται να χάσουν τα δικαιώματα τους και να αποδεχτούν την ενοχή τους για ότι έχουν κάνει μέχρι τώρα. Έτσι αποδέχονται, με άλλο τρόπο, την παρατήρηση και την κριτική και συναινούν να “τιμωρηθούν” όπως ο χρήστης αν δεν τηρήσουν το πρόγραμμα. Η τιμωρία και για αυτούς είναι στην βάση της κοινοποίησης και της διαπόμπευσης του σφάλματός τους, όχι μόνο προς τους άλλους γονείς της ομάδας τους, αλλά και προς την κοινωνία και τους χώρους εργασίας τους.

Μπορεί να φανεί απίστευτο αλλά θα πρέπει να αναφέρουμε μια περίπτωση για να γίνουμε κατανοητοί. Ο πατέρας, επιφανής αρχιτέκτων βορείων προαστίων, ο οποίος διατηρούσε ένα μεγάλο γραφείο με συνεργασίες με το κράτος, αλλά και εταιρίες του εξωτερικού. Η μητέρα γόνος εύρωστης οικογένειας με βοηθούς και υπηρεσία στο σπίτι. Ο χρήστης το αγόρι με σπουδές στο εξωτερικό, υπάρχει και ένα κορίτσι το οποίο έπαιζε τον ισορροπιστής στην οικογένεια ανάμεσα στο χρήστη και τους γονείς.

Οι γονείς, όταν ο γιος μπήκε στο πρόγραμμά, μπήκαν και αυτοί στην ομάδα των γονέων. Επειδή το πρόγραμμα ήταν “στεγνό” απαιτούσε από τους γονείς να μην υποκύψουν και αποδεχτούν την χρήση υποκατάστατων της ηρωίνης, όπως χάπια ή χασίς. Όταν λοιπόν η μητέρα μέσα στην ομάδα αποκάλυψε ότι έδωσε λεφτά στο παιδί της να αγοράσει χασίς, τότε το πρόγραμμα σαν τιμωρία τους υποχρέωσε να ντυθούν σαν μικρά παιδιά!

Δηλαδή ο επιφανής αρχιτέκτων να φορέσει κοντά παντελονάκια, η μητέρα κοντή φουστίτσα και το σπουδαιότερο να έχουν μια πιπίλα τεράστια κρεμασμένη στο λαιμό, όχι μόνο κατά την διάρκεια της διεξαγωγής της ομάδας γονέων, αλλά καθημερινά για μια βδομάδα ολόκληρη! Έπρεπε ντυμένοι έτσι να πάνε στην δουλειά τους, στο σούπερ- μάρκετ, στην ταβέρνα κ.λ.π. 'Έτσι λοιπόν ο αρχιτέκτονας πατέρας ήταν υποχρεωμένος να πηγαίνει στο γραφείο του σαν μωράκι....

Επίσης μια άλλη τακτική αυτών των προγραμμάτων είναι η προτροπή, προς στους γονείς να πετάξουν από το σπίτι τα παιδιά τους, εάν συνεχίζουν την χρήση. Αυτή η στρατηγική όχι μόνο δεν λαμβάνει υπ΄ όψιν τους χρήστες σαν ιδιαίτερες οντότητες, αλλά ούτε και τις οικογένειες σαν διαφορετικές. Το σημαντικότερο βέβαια είναι ότι δεν λαμβάνουν υπ΄ όψιν ότι, ο χρήστης είναι ήδη ένα άτομο που έχει δεχτεί την απόρριψη πριν περάσει στην χρήση, επίσης ότι η ίδια η χρήση είναι μια μορφή αυτο-απόρριψης. Το να τον πετάξεις στο δρόμο είναι να επιβεβαιώσεις αυτή την απόρριψη και να την μεγιστοποιήσεις.

Έχουμε την εντύπωση ότι τα λεγόμενα “καθαρά” προγράμματα κατηγοριοποιούν τους χρήστες σαν υποδεέστερα άτομα, χωρίς δικαιώματα, χωρίς προσωπικότητα. Δεν προσπαθούν καν να μειώσουν την απόρριψη που έχει δεχτεί ο χρήστης και να τον εντάξουν στην κοινωνία, αλλά τον αποβάλουν από αυτή δίνοντας του την εντύπωση ότι είναι ένα κοινωνικό σκουπίδι .

Μας κάνουν να σκεφτούμε ότι παρ' όλη την καλή και ευγενική τους προσέγγιση, στην ουσία, πιο βαθιά, εκφράζουν μια απέχθεια προς τον χρήστη, και την οικογένειά του, η οποία ακουμπάει τα όρια του ρατσισμού.

Θέτουν τον εαυτό τους στην θέση του Μεγάλου κριτή και παίρνουν το δικαίωμα να ορίζουν την τύχη των άλλων. Παρουσιάζονται σαν προγράμματα σωτηρίας και μέσα από αυτή την ιδιότητα τους αντλούν το δικαίωμα να ασκήσουν μια διαφορετική μορφής βίας, από αυτή που ήδη έχει υποστεί ο χρήστης, για να τον συνετίσουν. Στην ουσία το μόνο που κάνουν είναι να αναπαραγάγουν την βία μιας κοινωνίας που έκανε το υποκείμενο χρήστη, με την βίαιη μεταμόρφωσή του σε “καθαρό”. Και όλο αυτό το κοινωνικό κατασκεύασμα το ονομαζόμενο αποτοξίνωση, στηρίζεται μόνο στην αποφυγή της χρήσης, στο “είμαι καθαρός”

Η θεραπεία, στην περίπτωση των εξαρτήσεων δεν πρέπει να στέκεται στο σύμπτωμα. Το σύμπτωμα δεν είναι το πρόβλημα, αλλά η λύση του προβλήματος. Η πραγματική θεραπεία δεν απευθύνεται στη χρήση και μόνο σε αυτή. Κοιτάει πέρα από την χρήση. Στρέφεται στην ικανότητα του υποκείμενου να συνεχίσει την ανάπτυξή του, από εκεί που την είχε αντικαταστήσει με την χρήση. Στην ικανότητα να ενεργοποιήσει εκ νέου τις σχέσεις του, διαφοροποιώντας την εικόνα που έχουν οι άλλοι για αυτόν, καθώς και την εικόνα που ο ίδιος έχει για τον εαυτό του.

Αυτό δεν θα μπορέσει να το κάνει μέσα από τον υποβιβασμό του και μετατροπή του σε “αυτόματο”, αλλά μέσα από την τόνωση της προσωπικότητας του και την μετατροπή του σε ενεργό παράγοντα της αποτοξίνωσις του. Μόνο όταν η αυτοπεποίθησή του μεγαλώσει μπορεί γίνει ο παράγοντας που ελέγχει και δίνει λύση στο πρόβλημά του, στην αντίθετη περίπτωση.. η αποτοξίνωση δεν είναι δική του πράξη, αλλά ανήκει στους άλλους (γονείς, θεραπευτές, δικηγόροι, κ.λ.π.) και όχι σε αυτόν. Έτσι μπορούμε να ερμηνεύσουμε τις υποτροπές...


Κερεντζής Λάμπρος

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Ρατσισμός: Αίτια – Συνέπειες

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΟΝΣΤΡΟΥΚΤΙΒΙΣΜΟΣ

Η Γονεϊκότητα