Μια κοινωνικά κατασκευασμένη δεξαμενή νοήματος...



Σήμερα θα μου επίτρεψε τε να ασχοληθώ με την πολιτική και ιδίως με την παραγωγή κοινωνικού νοήματος που καθορίζει την μορφή της καθημερινότητας του πολίτη και ορίζει τον τρόπο που “βλέπει” τα πράγματα.

Όπως γράφει η Ιωάννα Τσιβάκου η οποία διδάσκει Θεωρία Οργάνωσης και Διοίκησης στο τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου.

“Η αυτοαναφερόμενες συνειδησιακές διεργασίες στην επαναληπτική αναφορά νοηματικών παρατηρήσεων ή διακρίσεων, η συνείδηση τις αντλεί και επεξεργάζεται από μια κοινωνικά κατασκευασμένη δεξαμενή νοήματος...

Άρα το δρών άτομο προκειμένου να προβεί στο εννοιολογικό ενέργημα είναι υποχρεωμένο να επιλέξει από το κοινωνικό νόημα τις αντιστοιχούσες στο περιεχόμενό του γλωσσικές μορφές και σημασίες...

Γι' αυτό, είναι σωστό να λέγεται πως τα εννοιολογικά ενεργήματα αναπτύσσονται μέσα σε ένα κοινοτικό ορίζοντα προσδοκιών, ο οποίος επηρεάζει την πρόθεση κατευθύνοντας την προς τις σημασίες που αυτό ήδη περικλείει. Η επίδραση των συλλογικών προσδοκιών ή σημασιών επί των ατομικών προθέσεων συντελεί στην μορφοποίηση των τελευταίων σε σκοπούς ή στόχους”
1

Η παραγωγή κοινωνικού νοήματος, όπως διαμορφώνεται στην σημερινή πολιτική κατάσταση, έχω την εντύπωση ότι αποτελεί προνόμιο της εκάστοτε εξουσίας εφόσον εκείνη έχει “μια κοινωνικά κατασκευασμένη δεξαμενή νοήματος...” δηλαδή τρόπο ερμηνείας της πραγματικότητας. Χρησιμοποιώντας την ρητορική δεινότητα των στελεχών της και τα ΜΜΕ τα οποία υποστηρίζουν το έργο της, καταφέρνει να επιβάλλει τον τρόπο ερμηνείας της πραγματικότητας, ώστε ο πολίτης να βλέπει τις καταστάσεις που τον αφορούν και να συμφωνεί ακόμα και όταν στρέφονται εναντίον του. Μέσα από αυτή την κατασκευή η εξουσία μπορεί και καθορίζει νοηματικά τι είναι ή δεν είναι “καλό” για το πολίτη, το οποίο συμφωνεί με το τι είναι και δεν είναι καλό για αυτή.

Στην περίπτωση του Σύριζα σήμερα παρατηρούμε ότι έχει πάρει την κυβέρνηση, αλλά όχι την εξουσία. Αυτό σημαίνει ότι αδυνατεί ακόμα να δημιουργήσει εκείνη την “δεξαμενή νοήματος” μέσα από την οποία ο πολίτης θα αντλήσει το νόημα για κατανόηση της καθημερινότητας του. Οι αντίπαλοί του σε όλο το φάσμα του πολιτικού συστήματος αντιμάχονται αυτή του την προσπάθεια, ερμηνεύοντας την συμπεριφορά του με όρους που δεν του επιτρέπουν την ελεύθερη πρόσβαση του νοήματος που αυτός παράγει από τα γεγονότα και την πράξη του.

Ο Σύριζα δεν έχει καταφέρει να επιβάλει τον τρόπο που “βλέπει” την πραγματικότητα και αυτό του αφαιρεί την δυνατότητα να ασκήσει την εξουσία. Του αφαιρεί την ικανότητα να διαμορφώνει την γνώμη, δηλαδή να παράγει νόημα.
Την εξουσία λοιπόν, την κρατά νοηματικά ακόμα το δίδυμο Ν. Δημοκρατία–ΠΑΣΟΚ, κόμματα που τόσα χρόνια διαμόρφωσαν το νοηματικό τοπίο της χώρας δημιουργώντας αυτή την “δεξαμενή νοήματος” που τόσο έχει ανάγκη η εξουσία για να διατηρήσει την ισχύ της. “Η Αριστερή παρένθεση” π. χ. ήταν μια προσπάθεια της Ν. Δημοκρατίας να επιβάλλει το νόημα της προσωρινότητας του Σύριζα.

Το τι είναι καλό, λοιπόν και τι όχι καθορίζεται από την επί σαράντα χρόνια δικομματική εξουσία που άσκησαν τα κόμματα της Ν Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ τα οποία κατάφεραν να νοηματοδοτήσουν το σύμπαν του πολίτη αλλά και να το γαλουχήσουν με την δική τους αντίληψη για την πραγματικότητας, η οποία εμπεριέχει σαν απαραίτητο όρο την παρουσία τους. Δηλαδή κατασκεύασαν όλα αυτά τα χρόνια την “εθνική δεξαμενή νοήματος” μέσα στην οποία βουτούν οποιαδήποτε πολιτική εξέλιξη συμβαίνει σήμερα στην χώρα.

Το ότι ο Σύριζα δεν έχει την εξουσία αλλά την κυβέρνηση φαίνεται επίσης από τον τρόπο που οι πολίτες όλων των αποχρώσεων τον αντιμετωπίζουν. Η ειρωνεία, και η κοροϊδία, τόσο για τον πρόεδρο του, όσο και τους υποστηριχτές του, αποτελούν το καθημερινό ψωμοτύρι του Έλληνα σε τέτοιο βαθμό ώστε να παρατηρούμε ότι μια κυβέρνηση και ένας Πρωθυπουργός μετατρέπονται σε αποδιοπομπαίοι τράγοι της κοινωνία! . Σαν να λένε καθημερινά ότι κατά λάθος βρίσκονται στην θέση που είναι! Αυτή η θέση ανήκει σε άλλους!!

Αυτή την κατάσταση μπορεί δικαιολογείται με ότι ο Πρωθυπουργός είπε ψέματα στο λαό. Από την πείρα μας όμως γνωρίζουμε όλοι ότι και οι παλιοί πρωθυπουργοί είχαν πει ψέματα και κάναν τελείως τα αντίθετα, αλλά δεν αντιμετωπίσθηκαν με αυτόν τον τρόπο. Άρα κατά την γνώμη μου δεν είναι αυτό. Αυτό που δηλώνει η κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα είναι η “παρά φύση” παραμονή του Σύριζα στην εξουσία! Η εξουσία ανήκει δικαιωματικά εδώ και πενήντα χρόνια στα κόμματα της Ν Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ, κάτι που έχει πειστεί νοηματικά και ο ίδιος λαός και συνηγορεί ασυνείδητα μαζί τους για να την ξανά πάρουν. Έτσι η παραμονή στην κυβέρνηση ενός άλλου κόμματος μπορεί να θεωρηθεί σαν παρά φύση κατάσταση, η οποία δεν γίνεται αποδεχτή νοηματικά.

Δυστυχώς δεν μπορούν να την διαφοροποιήσουν σαν κυβέρνηση αποδίδοντας της όσα χαρακτηριστικά είχαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις που έχουν να κάνουν με σκάνδαλα,προωθήσεις ημετέρων, χρησιμοποίηση των δημόσιων λειτουργημάτων προς ίδιον όφελος. Όλες οι καταστάσεις οι οποίες ακολουθούσαν τις μέχρι τώρα κυβερνήσεις και οι οποίες είχαν πάρει την θέση τους νοηματικά σαν απαράβατα χαρακτηριστικά της εξουσίας, αποδίδονται στο Σύριζα και μάλιστα από αυτούς που στο παρελθόν τα κατασκεύασαν και τα υπηρέτησαν.

Δυστυχώς λοιπόν σήμερα ζούμε και κολυμπούμε στην “δεξαμενή νοήματος” που έχουν κτίσει τόσα χρόνια τα παλιά κόμματα εξουσίας, και βλέπουμε ακόμα την πραγματικότητα μέσα από τα δικά τους μάτια. Υπηρετούμε τον δικό τους νοηματικό περιεχόμενο και όχι μόνο σαν οπαδοί τους αλλά και σαν αντίπαλοί τους. Δηλαδή η διαχρονική κατασκευή νοήματος επηρεάζει ακόμα και τα “αριστερά” κόμματα τα οποία στην εναντίωσή του προς το Σύριζα χρησιμοποιούν τα ίδια επιχειρήματα με αυτά των παλιών κομμάτων εξουσίας.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες δεν ψάχνουμε να βρούμε τις διαφορές, αλλά τις ομοιότητες. Αυτό σημαίνει ότι δεν θέλουμε να προσπαθήσουμε για μια μικρή αλλαγή στις κοινωνικές αναπαραστάσεις της εξουσίας έτσι όπως παρουσιάζονται από το Σύριζα, αλλά επηρεασμένοι από την συνεχή αρνητική νοηματοδότηση των “αντιπάλων” του, παραμένουμε σε αυτές που έχουμε εσωτερικεύσει και προσδίδουν ακόμα νόημα στην καθημερινότητα μας, συμφωνώντας μαζί τους.

ΥΓ. Η τοποθέτηση μου δεν θα ήθελα να έχει σημασία πολιτική όσο ψυχοκοινωνική προσπαθώντας να καταλάβω και να ερμηνεύσω την σημερινή Ελληνική πραγματικότητα και τον τρόπο που ερμηνεύει, σκέπτεται και αντιδρά ο πολίτης απέναντί στην εξουσία και τις αδιόρατες πτυχές της επιβολής της. Ευχαριστώ...

Κερεντζής Λάμπρος

Πίνακας: EDITH DONC

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Ρατσισμός: Αίτια – Συνέπειες

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΟΝΣΤΡΟΥΚΤΙΒΙΣΜΟΣ

Η Γονεϊκότητα