Περί Συκοφαντίας

    ...Το να ενδώσουμε στην ευκολία μιας συγκριτικής ιστορικής εξέτασης της συκοφαντίας υπήρξε δελεαστικό. Τα παραδείγματα δεν λείπουν΄ είναι τόσο πολλά, που θα δυσκολευόμασταν τελικά να διαλέξουμε.

   Η χριστιανική κουλτούρα καθιστά την συκοφαντία το πιο παλιό επάγγελμα του κόσμου. Πρώτος καταδότης είναι, ούτε λίγο ούτε πολύ, ο πρωτόπλαστος: Ο Αδάμ γεύεται τον απαγορευμένο καρπό του δένδρου της γνώσης και καταδίδει την Εύα στον Θεό. Ο Ιούδας προδίδει τον Ιησού καταδίδοντάς τον.

    Κατά τον Μεσαίωνα η Ιερά Εξέταση, για να καταστείλει τις αιρέσεις, καθιστά την κατάδοση θρησκευτικό καθήκον και προστατεύει τον μάρτυρα κατηγορίας. Στην Βενετία ανάμεσα στον δέκατο έκτο και το δέκατο όγδοο αιώνα οι πολίτες αποθέτουν ανώνυμα σημειώματα στα “στόματα καταγγελίας” των γλυπτών λιονταριών.

    Η Γαλλική Επανάσταση αποκαθιστά τον καταγγέλλοντα πατριώτη, τον κατάσκοπο του Παρισιού, τον ωτακουστή, φράσεις που αποτελούν ισάριθμους τίτλους εφημερίδων εκδοθεισών κατά την περίοδο 1789-1791.¹ Ο Ανρι-Ζορζ Κλουζό στην ταινία του Το Κοράκι παρουσιάζει άτομα να καταδίδουν τους γείτονές τους με ανώνυμα γράμματα υπό το δοσολογικό καθεστώς του Βισί.

   Η χρήση της κατάδοσης από τα ολοκληρωτικά καθεστώτα συντελεί σε αυτό που η Χάνα Άρεντ αποκαλεί “ ατομοποίηση της κοινωνίας”² Στις ΗΠΑ η κατάδοση παίρνει πραγματικού “κυνηγιού μαγισσών” την εποχή του μακαρθισμού, όπως την απεικονίζει ο Αμερικάνος δραματουργός Άρθουρ Μίλερ στο έργο του Οι μάγισσες του Σάλεμ. 

 Ο σκηνοθέτης κινηματογράφου Ηλίας Καζαν μεταμελείται το κομμουνιστικό παρελθόν του ενώπιον της περιβόητης Επιτροπής Αμερικανικών Δραστηριοτήτων και δε διστάζει να καταδώσει έντεκα πρώην συντρόφους του για να αποδείξει την ειλικρίνεια και τον πατριωτισμό του . 

   Ο Τζορτζ Όργουελ στο προφητικό του έργο 1984 περιγράφει ένα κόσμο απάνθρωπο και παγερό όπου τα "παιδιά-ήρωες" γίνονται καταδότες...

Απόσπασμα από τα προλεγόμενα της συγγραφέως

CARINE DOGANIS

από το βιβλίο της

ΣΤΙΣ ΑΠΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ
Δημοκρατία και κατάδοση στην αρχαία Ελλάδα

πίνακας: Claude Cahun

1J.F Gayraud La denotiation, Παρίσι PUF 1995

2H. Arendt, Les origines du totalitarisme. Le systeme totalitaire Παρίσι Suil 1995