Τα πανεπιστήμια έρμαια της διαπλοκής
Του Ιωακειμ Γρυσπολακη*
Η Ελλάδα αργοπεθαίνει βυθισμένη σε μια πολύπλευρη κρίση. Κι αυτό πρωτίστως οφείλεται σε εμάς. Εχει τις ρίζες του στον τρόπο με τον οποίο έχουν αρθρωθεί οι κώδικες της κοινωνίας και το σύστημα διακυβέρνησης της χώρας. Οι περισσότεροι πολιτικοί, ακόμη και εκείνοι που διακήρυτταν την αξιοκρατία και την αριστεία όσο βρίσκονταν μακριά από την εξουσία, αντιλαμβάνονται γρήγορα πως αν ακολουθήσουν τον δρόμο που λαϊκίζει και ικανοποιεί τους κομματικούς μηχανισμούς, παρ’ όλο που οδηγεί με βεβαιότητα σε τέλμα, θα ανταμειφθούν.
Καθίσταται πλέον κοινή συνείδηση πως η χρεοκοπία της οικονομίας είναι απότοκο της χρεοκοπίας θεσμών, αντιλήψεων και πρακτικών, που επιπόλαια και άκριτα ακολουθήθηκαν επί τόσα χρόνια. Με το να θωπεύονται ώτα ψηφοφόρων και να ικανοποιούνται μικροκομματικές σκοπιμότητες εξασφαλίζεται η νομή της εξουσίας, χρεώνοντας τις επερχόμενες γενεές.
Απαραίτητη προϋπόθεση για ανατροπή του σκηνικού δεν μπορεί παρά να είναι οι θεσμικές εκείνες παρεμβάσεις, που θα αναδιατυπώσουν τους κανόνες του παιγνιδιού και θα επιτρέψουν την επανεκκίνηση με νέους όρους και προϋποθέσεις, χωρίς τα βαρίδια και τις στρεβλώσεις του παρελθόντος.
Τα πανεπιστήμια αποτελούν σε άλλες χώρες κινητήριο μοχλό παραγωγής γνώσης και οικονομικής ανάπτυξης. Δυστυχώς, στη χώρα μας ο χώρος της Ανωτάτης Εκπαίδευσης ήταν από τη μεταπολίτευση μέχρι σήμερα ένας ιδιαίτερα προνομιακός χώρος για ασκήσεις μικροκομματικής πολιτικής «με πραγματικά πυρά». Η χαλαρότητα που επεβλήθη στον ακαδημαϊκό χώρο, και η παρουσία πολλών νέων, που μπορούσαν εύκολα να στρατολογηθούν τόσο σαν στρατιώτες των κομμάτων εξουσίας όσο και σαν πιονιέροι διαστρεβλωμένων ουτοπιών, μετέτρεψαν τα πανεπιστήμια σε ακυβέρνητες πολιτείες, όπου από την επιδίωξη της αριστείας περάσαμε στην αποθέωση της ήσσονος προσπάθειας.
Ετσι, από την ακαδημαϊκή τάξη φτάσαμε σε άθλιες συναλλαγές φοιτητών, κομματαρχών και φιλόδοξων πανεπιστημιακών, όπου πρυτανείες εκλέγονται με τον εκμαυλισμό νέων ανθρώπων. Με νόμο, που επικρίθηκε από όλους τους φορείς, στις πρυτανικές εκλογές η ψήφος των φοιτητών επιμετρείται με το 40% (!) της συνολικής ψήφου, τη στιγμή που σε όσες εκλογές έλαβαν χώρα η συμμετοχή τους -που δείχνει περίτρανα το ανύπαρκτο ενδιαφέρον που έχει ο μέσος φοιτητής για διαδικασίες που ουσιαστικά αγνοεί- σπάνια άγγιξε το 10%. Ομως, εμείς μένουμε σταθεροί στις παρηκμασμένες πρακτικές τη στιγμή που δεύτερη μετά από εμάς στον κόσμο στο θέμα αυτό έρχεται ασθμαίνουσα η Πορτογαλία με 11%. Με το ισχύον σύστημα, για παράδειγμα, υποψήφιος πρόεδρος Τμήματος περιφερειακού πανεπιστημίου εξελέγη, λαμβάνοντας τη μειοψηφία των μελών ΔΕΠ και τον μοναδικό προσελθόντα στην κάλπη φοιτητή, η ψήφος του οποίου έδωσε 40% στον εκλεγέντα! Ας χαίρονται τη δημοκρατία τους εκείνοι που ακόμη στηρίζουν αυτές τις στρεβλώσεις.
Η Σύνοδος Πρυτάνεων από τον Μάιο 2006, όσο και η ΠΟΣΔΕΠ, δεν παύουν να διακηρύσσουν ανελλιπώς την αναγκαιότητα άμεσης τροποποίησης ορισμένων διατάξεων του νόμου-πλαισίου, με προεξάρχουσα την ανωτέρω αναφερομένη, που καθίσταται εξαιρετικά επίκαιρη εν όψει μάλιστα των επικείμενων πρυτανικών εκλογών στα μεγαλύτερα πανεπιστήμια. Αναμένουμε, τουλάχιστον, τη στάθμιση της ψήφου των τριών κατηγοριών εκλεκτόρων με το ποσοστό συμμετοχής τους στην εκλογική διαδικασία, όπως άλλωστε υποσχέθηκε κατ’ επανάληψη η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας.
Εστω και την ύστατη στιγμή θα πρέπει όλοι οι θεσμικοί παράγοντες να συνειδητοποιήσουν το μέγεθος της καταστροφής που έχει προκαλέσει στα πανεπιστήμια η πολιτική του εκμαυλισμού των συνειδήσεων των νέων μας. Η κοινή γνώμη έχει εναποθέσει τις ελπίδες της στην παρούσα κυβέρνηση ότι θα σπάσει επιτέλους ο φαύλος κύκλος της διαπλοκής και θα διορθωθούν οι παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας, ανεχόμενη αγόγγυστα τις όποιες θυσίες της ζητούνται. Θα πρέπει δε να γνωρίζουν, τόσο η υπουργός Παιδείας όσο και ο πρωθυπουργός, ότι αυτή η κατάσταση στα πανεπιστήμια, μας εκθέτει στην Ευρώπη, κάτι που το βιώνουμε στις συναντήσεις εκτός συνόρων. Εδώ και τώρα λοιπόν ας αποδείξουν πως όσα διακηρύσσουν τα εννοούν και πως είναι διατεθειμένοι να προχωρήσουν σε ρήξη με το παρελθόν και να προβούν στις απαραίτητες τομές που έχει ανάγκη ο τόπος.
* Ο κ. Ιωακείμ Γρυσπολάκης είναι πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης. http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_1_18/04/2010_398026
Του Ιωακειμ Γρυσπολακη*
Η Ελλάδα αργοπεθαίνει βυθισμένη σε μια πολύπλευρη κρίση. Κι αυτό πρωτίστως οφείλεται σε εμάς. Εχει τις ρίζες του στον τρόπο με τον οποίο έχουν αρθρωθεί οι κώδικες της κοινωνίας και το σύστημα διακυβέρνησης της χώρας. Οι περισσότεροι πολιτικοί, ακόμη και εκείνοι που διακήρυτταν την αξιοκρατία και την αριστεία όσο βρίσκονταν μακριά από την εξουσία, αντιλαμβάνονται γρήγορα πως αν ακολουθήσουν τον δρόμο που λαϊκίζει και ικανοποιεί τους κομματικούς μηχανισμούς, παρ’ όλο που οδηγεί με βεβαιότητα σε τέλμα, θα ανταμειφθούν.
Καθίσταται πλέον κοινή συνείδηση πως η χρεοκοπία της οικονομίας είναι απότοκο της χρεοκοπίας θεσμών, αντιλήψεων και πρακτικών, που επιπόλαια και άκριτα ακολουθήθηκαν επί τόσα χρόνια. Με το να θωπεύονται ώτα ψηφοφόρων και να ικανοποιούνται μικροκομματικές σκοπιμότητες εξασφαλίζεται η νομή της εξουσίας, χρεώνοντας τις επερχόμενες γενεές.
Απαραίτητη προϋπόθεση για ανατροπή του σκηνικού δεν μπορεί παρά να είναι οι θεσμικές εκείνες παρεμβάσεις, που θα αναδιατυπώσουν τους κανόνες του παιγνιδιού και θα επιτρέψουν την επανεκκίνηση με νέους όρους και προϋποθέσεις, χωρίς τα βαρίδια και τις στρεβλώσεις του παρελθόντος.
Τα πανεπιστήμια αποτελούν σε άλλες χώρες κινητήριο μοχλό παραγωγής γνώσης και οικονομικής ανάπτυξης. Δυστυχώς, στη χώρα μας ο χώρος της Ανωτάτης Εκπαίδευσης ήταν από τη μεταπολίτευση μέχρι σήμερα ένας ιδιαίτερα προνομιακός χώρος για ασκήσεις μικροκομματικής πολιτικής «με πραγματικά πυρά». Η χαλαρότητα που επεβλήθη στον ακαδημαϊκό χώρο, και η παρουσία πολλών νέων, που μπορούσαν εύκολα να στρατολογηθούν τόσο σαν στρατιώτες των κομμάτων εξουσίας όσο και σαν πιονιέροι διαστρεβλωμένων ουτοπιών, μετέτρεψαν τα πανεπιστήμια σε ακυβέρνητες πολιτείες, όπου από την επιδίωξη της αριστείας περάσαμε στην αποθέωση της ήσσονος προσπάθειας.
Ετσι, από την ακαδημαϊκή τάξη φτάσαμε σε άθλιες συναλλαγές φοιτητών, κομματαρχών και φιλόδοξων πανεπιστημιακών, όπου πρυτανείες εκλέγονται με τον εκμαυλισμό νέων ανθρώπων. Με νόμο, που επικρίθηκε από όλους τους φορείς, στις πρυτανικές εκλογές η ψήφος των φοιτητών επιμετρείται με το 40% (!) της συνολικής ψήφου, τη στιγμή που σε όσες εκλογές έλαβαν χώρα η συμμετοχή τους -που δείχνει περίτρανα το ανύπαρκτο ενδιαφέρον που έχει ο μέσος φοιτητής για διαδικασίες που ουσιαστικά αγνοεί- σπάνια άγγιξε το 10%. Ομως, εμείς μένουμε σταθεροί στις παρηκμασμένες πρακτικές τη στιγμή που δεύτερη μετά από εμάς στον κόσμο στο θέμα αυτό έρχεται ασθμαίνουσα η Πορτογαλία με 11%. Με το ισχύον σύστημα, για παράδειγμα, υποψήφιος πρόεδρος Τμήματος περιφερειακού πανεπιστημίου εξελέγη, λαμβάνοντας τη μειοψηφία των μελών ΔΕΠ και τον μοναδικό προσελθόντα στην κάλπη φοιτητή, η ψήφος του οποίου έδωσε 40% στον εκλεγέντα! Ας χαίρονται τη δημοκρατία τους εκείνοι που ακόμη στηρίζουν αυτές τις στρεβλώσεις.
Η Σύνοδος Πρυτάνεων από τον Μάιο 2006, όσο και η ΠΟΣΔΕΠ, δεν παύουν να διακηρύσσουν ανελλιπώς την αναγκαιότητα άμεσης τροποποίησης ορισμένων διατάξεων του νόμου-πλαισίου, με προεξάρχουσα την ανωτέρω αναφερομένη, που καθίσταται εξαιρετικά επίκαιρη εν όψει μάλιστα των επικείμενων πρυτανικών εκλογών στα μεγαλύτερα πανεπιστήμια. Αναμένουμε, τουλάχιστον, τη στάθμιση της ψήφου των τριών κατηγοριών εκλεκτόρων με το ποσοστό συμμετοχής τους στην εκλογική διαδικασία, όπως άλλωστε υποσχέθηκε κατ’ επανάληψη η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας.
Εστω και την ύστατη στιγμή θα πρέπει όλοι οι θεσμικοί παράγοντες να συνειδητοποιήσουν το μέγεθος της καταστροφής που έχει προκαλέσει στα πανεπιστήμια η πολιτική του εκμαυλισμού των συνειδήσεων των νέων μας. Η κοινή γνώμη έχει εναποθέσει τις ελπίδες της στην παρούσα κυβέρνηση ότι θα σπάσει επιτέλους ο φαύλος κύκλος της διαπλοκής και θα διορθωθούν οι παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας, ανεχόμενη αγόγγυστα τις όποιες θυσίες της ζητούνται. Θα πρέπει δε να γνωρίζουν, τόσο η υπουργός Παιδείας όσο και ο πρωθυπουργός, ότι αυτή η κατάσταση στα πανεπιστήμια, μας εκθέτει στην Ευρώπη, κάτι που το βιώνουμε στις συναντήσεις εκτός συνόρων. Εδώ και τώρα λοιπόν ας αποδείξουν πως όσα διακηρύσσουν τα εννοούν και πως είναι διατεθειμένοι να προχωρήσουν σε ρήξη με το παρελθόν και να προβούν στις απαραίτητες τομές που έχει ανάγκη ο τόπος.
* Ο κ. Ιωακείμ Γρυσπολάκης είναι πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης. http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_1_18/04/2010_398026
Σχόλια