Η ΡΑΤΣΙΣΤΙΚΗ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ

 Στοιχεία ορισμού

Προκειμένου να μελετήσουμε τη ρατσιστική ιδεολογία, χρειάζεται προηγουμένως να προσδιορίσουμε την έννοια της ράτσας. Η λέξη ράτσα έχει την καταγωγή της από την ισπανική raza και την πορτογαλική raca. Οι δύο αυτές λέξεις προέρχονται από την αραβική ras που σημαίνει κεφάλι. Η φυλετική καταγωγή είχε εξαιρετική σημασία για τις νομαδικές αραβικές φυλές που κάθε μία από αυτές είχε αυστηρή ιεραρχία και έναν αρχηγό («κεφάλι»). Κάθε μέλος της φυλής όφειλε να γνωρίζει την καταγωγή του, είχε τη δική του θέση, με τα δικαιώματα και υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτή, μέσα στην ιεραρχία και μία συλλογική ταυτότητα.

Στη βιολογία, το σύνολο ορισμένων κοινών χαρακτηριστικών γονιδίων που κληρονομούνται από γενιά σε γενιά ορίζουν τη ράτσα. Η ανάμιξη των γονιδίων μπορεί να δημιουργήσει νέα ράτσα. Κάθε είδος μπορεί να βελτιώσει τις γονιδιακές του δυνατότητες μέσω της διασταύρωσης των παραλλαγών του ενώ, σε περίπτωση που οι άνθρωποι επιθυμούν να αναπτύξουν αποκλειστικά συγκεκριμένες ιδιότητες για χρησιμοθηρικούς λόγους, μπορούν να επιλέξουν την καθαρή αναπαραγωγή μόνο αυτών των ιδιοτήτων.43

Το ανθρώπινο είδος έχει μία και μοναδική προέλευση ενώ οι διαφοροποιήσεις ως προς τα εξωτερικά χαρακτηριστικά των ανθρώπων οφείλονται στις διαφορετικές κλιματικές συνθήκες που επικρατούν στους γεωγραφικούς χώρους όπου ζουν και μετακινούνται οι άνθρωποι. Ο homo sapiens, ο «γνωρίζων άνθρωπος», πρωτοεμφανίστηκε στην περιοχή των μεγάλων λιμνών της Αφρικής. Η θεωρία της πολυγένεσης των ανθρώπων δηλαδή της πολλαπλής τους καταγωγής, πάνω στην οποία βασίζονται οι ρατσιστές για να τεκμηριώσουν τις θέσεις τους, δεν αποδείχτηκε ποτέ καθώς πλέον η μόνη κοινώς παραδεκτή εκδοχή είναι αυτή της μονογένεσης.44

Έχουν εμφανιστεί ιστορικά ή εξακολουθούν να υπάρχουν διαφόρων ειδών ομαδοποιήσεις των ανθρώπων πέραν της ράτσας όπως η κάστα που έχει θρησκευτικό χαρακτήρα, η κοινωνική και οικονομική τάξη, η γλωσσική ή θρησκευτική κοινότητα, η φυλή που αναφέρεται σε συγγενικές σχέσεις αλλά και η φυλή με την πολιτισμική έννοια, το έθνος είτε ως πολιτική κοινότητα είτε, για τους εθνικιστές, ως κοινότητα αίματος και πεπρωμένου. Σε όλων αυτών των ειδών τις ομάδες αντιστοιχούνορισμένες προκαταλήψεις ενώ ο ρατσισμός μπορεί να τις χρησιμοποιήσει για τους σκοπούς του διαστρεβλώνοντας το νόημά τους. Οι ρατσιστές θεωρούν πως οι διάφορες φυλές ή ράτσες υπάρχουν εκ φύσεως και κάθε μία έχει συγκριμένα «αιώνια» χαρακτηριστικά που αφορούν όλα τα μέλη τους και δεν πρέπει να αλλοιώνονται μέσω ανάμιξης των ρατσών. Στις ρατσιστικές θεωρίες, υπάρχει μία ορισμένη ιεραρχία μεταξύ των ρατσών ενώ τα βιολογικά χαρακτηριστικά συνδέονται άμεσα με τις ψυχικές, πνευματικές και ηθικές ιδιότητες των ανθρώπων δίνοντας κοινωνιολογική σημασία στην έννοια της ράτσας. Οι φυλές στα μάτια των ρατσιστών μοιάζουν ομοιογενείς ενώ το διανοητικό επίπεδο, οι ικανότητες και η συμπεριφορά των μελών τους είναι αποτέλεσμα του βιολογικού τους υπόβαθρου.45

Όσοι πιστεύουν στις ρατσιστικές θεωρίες δεν αντιλαμβάνονται τη διαφορά μεταξύ φύσης και πολιτισμού. Επίσης, διακατέχονται από προκαταλήψεις απέναντι σε όσους είναι ξένοι, διαφορετικοί αλλά και σε όσους διαφωνούν με τις αντιλήψεις τους, τους οποίους θεωρούν προδότες της φυλής. Έχουν εκ προοιμίου σίγουρη άποψη για το ποιοι είναι με το μέρος τους και ποιοι είναι οι εχθροί τους χωρίς να μπορεί κανείς να τους αλλάξει γνώμη με επιχειρήματα. Πιστεύουν τυφλά στους ρατσιστικούς μύθους και αρνούνται την οποιαδήποτε κριτική ή αμφισβήτηση των αντιλήψεών τους. Δεν απορρίπτουν μόνο τις απόψεις των άλλων αλλά και την ίδια τη χρήση του Λόγου χρησιμοποιώντας έναν στεγανό Λόγο που μαζί με τις προκαταλήψεις τους, τους βοηθούν να μην αντικρίζουν την Πραγματικότητα η οποία τους προκαλεί άγχος γιατί τους υπενθυμίζει την ύπαρξη της Διαφοράς και της Έλλειψης.

Επιπλέον, οι ρατσιστές εκμεταλλεύονται τις υπαρκτές διαφορές ανάμεσα στους πολιτισμούς. Παράλληλα, διαστρέφουν τις αιτίες και την ουσία αυτών των διαφορών παρουσιάζοντάς τες ως φυσικές, από τις οποίες προκύπτει μία πολιτισμική ιεραρχία. Βρίσκουν ακόμη τα αδύνατα σημεία των ουμανιστικών θεωριών που τονίζουν αποκλειστικά τις ομοιότητες των πολιτισμών και θεωρούν πως η ισότητα των ανθρώπων δεν είναι θέμα απόφασης και συνειδητής προσπάθειας αλλά φυσικής προέλευσης. Όμως οι διαφορές ανθρώπων και πολιτισμών δεν αποτελούν αιτίες που οδηγούν στο ρατσισμό. Ο ρατσιστής αναζητεί και δημιουργεί μία αιτία αυτών των διαφορών στο «γενετικό υλικό» των ανθρώπων.

Η ρατσιστική ιδεολογία και μυθολογία βασίζεται στη διασύνδεση φανταστικών και πραγματικών διαφορών.46  O Taguieff προτείνει τη διάκριση ανάμεσα στο συνήθη και τον ανεπτυγμένο ρατσισμό. Στην πρώτη περίπτωση θεωρεί ότι έχουμε να κάνουμε με έναν διάχυτο, αόριστο και μη εξειδικευμένο ρατσισμό, ενώ στη δεύτερη με τον διαμορφωμένο, δογματικό ρατσισμό. Η συνηθισμένη ρατσιστική σκέψη περιστρέφεται γύρω από συνειδητούς ή μη συμβολισμούς που ακόμα δεν έχουν γίνει δόγμα. Σύμφωνα με τον Taguieff, ο ρατσισμός ερμηνεύει τη σχέση ανάμεσα σε «Εμάς» και τους «Άλλους» ως διάκριση ανάμεσα σε δύο ξεχωριστά ανθρώπινα είδη που το ένα είναι ανώτερο από το άλλο, το οποίο ίσως και να μη θεωρείται ανθρώπινο.47 Τέτοιες αντιλήψεις εγγράφονται στο ασυνείδητο αρκετών ανθρώπων και μπορούν να γίνουν αντιληπτές μέσα από καθημερινές εκφράσεις ή πράξεις τους. Όταν αυτές παγιωθούν και μετατραπούν σε πεποιθήσεις, τότε τα άτομα ασπάζονται πλήρως τη ρατσιστική ιδεολογία και εμφανίζεται το φαινόμενο του ανεπτυγμένου ρατσισμού. Έτσι, ακόμα και όταν η καθημερινή εμπειρία διαψεύδει εμφανώς τις θεωρίες και τα ιδεολογήματά τους, εκείνοι την απορρίπτουν.

 βιβλιογραφία:

43 Λίποβατς, Η Ψυχοπαθολογία του Πολιτικού...ό.π., σ. 233
44 Ό.π., σ. 233, 23445 Ό.π., σ. 234 – 236
46 Ό.π., σ. 235 – 237

 πηγή:
Διπλωματική Εργασία του Γιάννη Φλουράκη
με τίτλο

 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ 
ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Ρατσισμός: Αίτια – Συνέπειες

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΟΝΣΤΡΟΥΚΤΙΒΙΣΜΟΣ

Η Γονεϊκότητα