ΣΤΕΛΛΑ ΠΡΩΤΟΝΟΤΑΡΙΟΥ
Δασκάλα με όραμα
το σχολείο 6
Η πρώην διευθύντρια του 132ου δημοτικού, που διώκεται επειδή αντιμετώπισε τα παιδιά «των άλλων» ως δικά της, ξεκινά τη νέα σχολική χρονιά απτόητη και ηθικά δικαιωμένη.
ΤΗΣ ΜΑΝΙΝΑΣ ΝΤΑΝΟΥ/ΠΟΡΤΡΕΤΟ: ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΖΑΒΟΣ
Καμιά άλλη εκπαιδευτικός δεν έχει δει τόσο πολλά δημοσιεύματα για το όνομα της. Κρίνοντας από τη δουλειά που έκανε ως διευθύντρια στο 132ο δημοτικό σχολείο της Γκράβας, θα φανταζόταν κανείς πως η αφορμή γι' αυτά θα ήταν η αναγνώριση ή η επιβράβευση του έργου της από την Πολιτεία. Στην πραγματικότητα, η Στέλλα Πρωτονοτάριου εδώ και πολλούς μήνες απλώς τιμωρείται, με την απομάκρυνση της από το σχολείο της και την ποινική της δίωξη . Το παράπτωμα της ήταν ότι πήρε στα σοβαρά την αποστολή της. Δέκα χρόνια πριν ανέλαβε ένα σχολείο με 70 % μετανάστες μαθητές και με τη συνεργασία των δασκάλων και των γονιών ξεκίνησε μια σειρά δράσεων για να αμβλύνει τις αντιθέσεις, να βελτιώσει τις επιδόσεις και να άρει τον αποκλεισμό και την ξενοφοβία. Σε συνεννόηση με τον σύλλογο διδασκόντων παραχώρησαν αίθουσες για μαθήματα μητρικής γλώσσας σε αλλόγλωσσους μαθητές και ελληνικών στους γονείς τους, εκτός διδακτικού ωραρίου, έφτιαξαν τάξεις υποδοχής για τα παιδιά που δεν γνώριζαν ελληνικά, έβαλαν μεταφραστές για τις συναντήσεις με τους ξένους γονείς. Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά, παρ' όλα αυτά η ίδια απομακρύνθηκε από το σχολείο, οι δράσεις διακόπηκαν και εκκρεμεί ακόμα η δίκη της, που αναβλήθηκε στις αρχές του καλοκαιριού.
Σήμερα, διευθύντρια ενός άλλου σχολείου, του 112ου δημοτικού του ίδιου συγκροτήματος, μιλάει στο «Κ» για τον δύσκολο δρόμο της εκπαίδευσης που αξίζει κανείς να ακολουθήσει αλλά και για το σχολείο της αποδοχής όλων, της χαράς και της δημιουργικότητας, το όραμα του οποίου παραμένει ακόμα ζωντανό μέσα της.
Με τι διάθεση ξεκινάτε τη νέα σχολική χρονιά;
Πάντα με θετική διάθεση ξεκινώ μια σχολική χρονιά. Έχω πολύ κέφι, και εγώ και οι συνάδελφοι μου.
Τι μεσολάβησε από την αναβολή της δίκης σας;
Έγινε μια συνάντηση με τον υπουργό Παιδείας, ο οποίος με κάλεσε στο υπουργείο και δήλωσε θετικός για τη δουλειά μας. Το θέμα είναι πώς θα γίνει αυτό μέσα από ένα θεσμικό πλαίσιο, πώς θα εφαρμοστεί στην εκπαιδευτική πράξη. Ειδάλλως, παραμένει μόνο ένας ρητορικός λόγος. Αυτό με ανησυχεί ιδιαίτερα, γιατί μέχρι στιγμής τίποτα δεν άλλαξε στο πλαίσιο λειτουργίας του 132.
Πώς αποφασίσατε να γίνετε εκπαιδευτικός;
Πάντα αγαπούσα πολύ τα παιδιά και με ενδιέφερε η παιδαγωγική επιστήμη. Αν σου αρέσει και έχεις το μεράκι αυτής της δουλειάς, είναι η καλύτερη στον κόσμο. Πουθενά δεν βρίσκεις τόση χαρά, τόση ανατροφοδότηση.
Μου κάνει εντύπωση ο τρόπος που συνεχίζετε να αντιμετωπίζετε τη δουλειά σας. θα φανταζόταν κανείς πως ένας άνθρωπος στη θέση σας θα θεωρούσε αυτή την περιπέτεια ματαιωτική.
Ήταν. Ουσιαστικά, η δουλειά του 132 δεν δικαιώθηκε, αντίθετα τιμωρήθηκε. Όμως, η επιβράβευση, η ανατροφοδότηση δεν είναι απαραίτητο να έρθει μόνο από την Πολιτεία ή το υπουργείο. Αποδοχή είναι το χαμόγελο των παιδιών, η αντίδραση τους όταν σε βλέπουν μετά από χρόνια, το χάιδεμα του γονιού και το ευχαριστώ στα μάτια του, η χαρά των εκπαιδευτικών που βλέπουν ότι κάνουν κάτι δημιουργικό. Το 132 δικαιώθηκε από τον εκπαιδευτικό κόσμο, πολιτικούς και κοινωνικούς φορείς, τους πανεπιστημιακούς και κυρίως από τα ίδια τα παιδιά και τους γονείς τους, τα ίδια τα μέλη δηλαδή της σχολικής κοινότητας.
Δηλαδή, παραμένετε αισιόδοξη;
Φυσικά. Το όραμα γι' αυτό το σχολείο που ονειρευόμαστε παραμένει πάντα ζωντανό μέσα μου - παραμένει ζωντανό σε όλους τους μάχιμους εκπαιδευτικούς. Όλοι μαζί κάποια στιγμή θα το κάνουμε πραγματικότητα αυτό το όνειρο, θα το δημιουργήσουμε αυτό το σχολείο.
Αν γυρνούσε ο χρόνος πίσω, θα κάνατε τα ίδια;
Ναι. Πάντα σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς του σχολείου και την υποστήριξη των γονέων. Ποτέ δεν θα έκανα μόνη μου κάτι που θεωρούσα μόνο εγώ σωστό. Το πολυπολιτισμικό σχολείο είναι το σχολείο της αποδοχής όλων, της χαράς, της δημιουργικότητας, το οφείλουμε σε όλα τα παιδιά. Η αξιοποίηση του πολιτισμού, της γλώσσας, της κουλτούρας που μεταφέρουν οι μετανάστες μαθητές δεν είναι μόνο σε όφελος των ίδιων, αλλά και των Ελλήνων. Ετοιμάζουμε πολίτες για τις πολυπολιτισμικές κοινωνίες και οφείλουμε να έχουμε ένα σχολείο που να ανταποκρίνεται σε αυτές τις ανάγκες. Οτιδήποτε κάναμε απευθυνόταν σε Έλληνες και μετανάστες. Το σχολείο δεν κάνει μεταναστευτική πολιτική, δεν αποφασίζει για το αν θα μπουν ή όχι μετανάστες στη χώρα. Αντιμετωπίζει μια πραγματικότητα και έχει την υποχρέωση να δίνει σε όλα τα παιδιά τις ίδιες ευκαιρίες. Κάποιοι μας κατηγόρησαν για έσχατη προδοσία λόγω των μαθημάτων αλβανικών. Αυτό που πρέπει να καταλάβουν είναι ότι η ένταξη βοηθάει την κοινωνία. Όλους μας, όχι μόνο τους μετανάστες. Και η πρόληψη είναι το καλύτερο μέτρο. Θέλουμε να εντάξουμε όλα τα παιδιά για να έχουμε μια καλύτερη κοινωνία. Γιατί αγαπάμε τη χώρα μας και τους υπόλοιπους ανθρώπους. Αυτό είναι πατριωτισμός.
Ποιο είναι το βασικό στοιχείο που πρέπει να διαθέτει το σημερινό σχολείο;
Πρέπει να είναι δημοκρατικό και ανθρώπινο. Πρέπει να δίνει μορφωτικά αγαθά σε όλα τα παιδιά, να μην τα κατηγοριοποιεί, να αποδέχεται τη διαφορετικότητα τους -είτε αυτή είναι λόγω καταγωγής είτε λόγω φύλου είτε λόγω ιδιαιτεροτήτων-, να διδάσκει ανθρώπινες αξίες - αλληλεγγύη, σεβασμό και αποδοχή του άλλου, όποιος κι αν είναι. Με στόχο; Ούτε ένα παιδί εκτός σχολείου. Πρέπει επίσης, πέραν των γνώσεων, τα παιδιά να αποκτήσουν και τις ανάλογες δεξιότητες για να προχωρήσουν. Ξέρεις, τα παιδιά σήμερα και τα τελευταία χρόνια δεν πέρασαν πολέμους και πείνα, έρχονται όμως αντιμέτωπα με μια κόλαση όταν βγαίνουν τελικά στην κοινωνία και την αγορά εργασίας. Μετά από τόσο κόπο, τόση αγωνία, τόση προσπάθεια αντιμετωπίζουν μια σκληρή πραγματικότητα. Κι αυτό είναι μια τεράστια ματαίωση. Πρέπει να είναι έτοιμα να αντεπεξέλθουν. Η αυτοεκτίμηση, ο αυτοσεβασμός, η επικοινωνία, η συνεργασία, το πώς θα κάνουμε σχέσεις, πώς θα διαχειριστούμε τα συναισθήματα μας, τις αποτυχίες και τις επιτυχίες μας είναι πράγματα που πρέπει να δουλευτούν στο σχολείο. Και παράλληλα να μάθουν να διεκδικούν τα δικαιώματα τους. Γι' αυτό πρέπει να αλλάξει το περιεχόμενο και η φιλοσοφία του σχολείου. Πρέπει να προετοιμάζει τα παιδιά να σταθούν στη ζωή τους, να γίνουν πολίτες χρήσιμοι και ενεργοί και, κυρίως, να γίνουν ευτυχισμένοι.
Με ποιου την ευθύνη το σχολείο δεν λειτουργεί έτσι;
Σε μεγάλο βαθμό με ευθύνη της Πολιτείας. Διότι οι εκπαιδευτικοί μπορούν και πρέπει να κάνουν παρεμβάσεις στο σχολείο, αλλά αυτό από μόνο του δεν φτάνει. Η παιδεία είναι πολιτική πράξη, πολιτική επιλογή. Τι πολίτες θέλει να δημιουργήσει μια Πολιτεία;
Ο ρόλος του διευθυντή ποιος είναι ή ποιος πρέπει να είναι;
Θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντικός. Ηγείται μιας ομάδας, πρέπει να τη δέσει, να την ισορροπήσει, να την κινητοποιήσει και μαζί με τους εκπαιδευτικούς να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν πράγματα. Κι αυτό δεν είναι εύκολο. Χρειάζεται γνώσεις και δεξιότητες, ενημέρωση, επαφή με τη σύγχρονη έρευνα και την παιδαγωγική επιστήμη, αλλιώς δεν έχει επιχειρήματα για να πείσει. Να είναι ο ίδιος ανοιχτός και δημοκρατικός, να έχει όραμα. Όραμα χρειάζεται για να είναι κανείς εκπαιδευτικός.
Δεν υπάρχει όραμα;
Υπάρχει, από πολλούς εκπαιδευτικούς και διευθυντές. Αλλά κάπου χάνεται. Υπάρχουν πολλοί συνάδελφοι που κάνουν εξαιρετικά καινοτόμα πράγματα στις τάξεις τους, αν όμως αυτό δεν ενταχθεί στο συνολικό πλαίσιο του σχολείου, χάνεται. Για να είναι αποτελεσματικό το σχολείο, πρέπει τα πράγματα να γίνουν συλλογικά, να εμπλακούν όλοι.
Φαντάζομαι και οι γονείς.
Φυσικά, αυτό είναι ένα μεγάλο και σοβαρό θέμα. Το σχολείο πρέπει να τους φέρει κοντά, να τους δώσει ουσιαστικό ρόλο.
Οι γονείς είναι μακριά από το σχολείο, δηλαδή.
Ναι, τις περισσότερες φορές είναι τυπικός ο ρόλος τους. Ειδικά οι μετανάστες γονείς. Από τις δράσεις που εφαρμόσαμε στο 132 διαπιστώσαμε όμως ότι υπάρχουν δυνατότητες ουσιαστικής εμπλοκής των γονέων στο σχολείο. Στις συναντήσεις μας για την επιμόρφωση τους συμμετείχαν οι περισσότεροι γονείς του σχολείου, ενώ στα μαθήματα ελληνικών περίπου 150! Και μάλιστα οι περισσότερες ήταν γυναίκες. Υπήρχαν γυναίκες που έρχονταν στο μάθημα με τα μωρά τους, γιατί δεν είχαν πού να τα αφήσουν. Ήταν συγκινητικές στιγμές...
Υπάρχει διαφορά μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα σε αυτά; Γίνεται περισσότερη δουλειά στα ιδιωτικά;
Δεν θα το έλεγα. Υπάρχουν, φυσικά, ιδιωτικά που κάνουν σημαντικά πράγματα. Όμως, θεωρώ ότι το δημόσιο σχολείο έχει ένα πολύ σημαντικό εκπαιδευτικό δυναμικό και μια παιδαγωγική ελευθερία που δεν υπάρχει στο ιδιωτικό. Απλώς υπάρχει ένας κίνδυνος, όταν δεν ενθαρρύνονται αυτοί οι εκπαιδευτικοί και αντίθετα αποθαρρύνονται, όταν δεν υπάρχει η κατάλληλη τεχνογνωσία ή αντιμετωπίζουν άρνηση ή αδιαφορία σε αυτά που θέλουν να κάνουν, είναι εύκολο να μπουν σε μια λογική δημόσιου υπαλλήλου.
Θα δουλεύατε τώρα σε ένα ιδιωτικό σχολείο;
Έχω δουλέψει μικρότερη, τώρα όχι. Με ενδιαφέρει να προσφέρω μέσα από το δημόσιο σχολείο, τα οράματα μου περνάνε μέσα από τη δημόσια εκπαίδευση. Και θεωρώ ότι όλα τα σχολεία θα έπρεπε να είναι δημόσια, με την υποστήριξη φυσικά του κράτους.
Τι θα συμβουλεύατε ένα νέο συνάδελφο σας; Να τον πάρει το δρόμο της εκπαίδευσης;
Φυσικά να τον πάρει! Γνώσεις, διάβασμα, επαφή με τα σύγχρονα εκπαιδευτικά εργαλεία, την επιστημονική έρευνα και κυρίως όραμα - αυτά θα χρειαστεί. Και από εκεί και πέρα ας προχωρήσει φεύγοντας από το στενό πλαίσιο ενός δημόσιου υπαλλήλου. Ο εκπαιδευτικός είναι κάτι πολύ παραπάνω από δημόσιος υπάλληλος, γιατί έχει να κάνει με την ψυχή των παιδιών, έχει τεράστια ευθύνη. Αυτή την ευθύνη απέναντι στην κοινωνία και στα παιδιά καλείσαι να υπηρετήσεις. Και πραγματικά αξίζει τον κόπο...
πηγή: Καθημερινή 13/9/09
Σχόλια