Η Τρομοκρατία (;) 1



 


Ορισμός

Η τρομοκρατία αν καιαποτελεί σημαντικό όρο στο λεξιλόγιο της πολιτικής δεν κατέστη δυνατό να
προσδιορισθεί με έναν κοινά αποδεκτό ορισμό. Ο Alex P. Smith (2005) αναφέρει ότι οι ακαδημαϊκοί πολλών πεδίων έχουν χύσει τόσο μελάνι όσο αίμα έχουν χύσει οι πράξεις των τρομοκρατών αλλά ακόμα δεν υπάρχει ένας συναινετικός ορισμός για την τρομοκρατία.
Επίσης χαρακτηριστική είναι η έκφραση «Ένας τρομοκράτης για κάποιον είναι μαχητής της ελευθερίας για κάποιον άλλον*» (Nacos, 2010, σ. 19).

Κατά τον Λοβέρδο δεν είναι δυνατόν να υπάρξει κάποιος ενιαίος ορισμός της τρομοκρατίας για τους ακόλουθους παράγοντες:

i. το φαινόμενο της τρομοκρατίας παρουσιάζεται με τις μορφές της κρατικής τρομοκρατίας αλλά
και αυτής που στρέφεται εναντίον του κράτους

ii. η μη κρατική τρομοκρατία εμφανίζεται σε τέσσερεις διαφορετικές παραλλαγές, ως πρακτική εναντίον δικτατορικών καθεστώτων, ως πρακτική εθνικό-­‐απελευθερωτικών κινημάτων, ως εισαγόμενη τρομοκρατία και ως νιοστή πολιτική πρόταση σε συνθήκες λειτουργούντων δημοκρατικών πολιτευμάτων

iii. η ύπαρξη της τρομοκρατίας του ποινικού δικαίου

iv. η οριζόντια τρομοκρατία (αυτή που εκκινεί και στρέφεται εναντίον της κοινωνίας και μόνο)
(Λοβέρδος,1985 -­‐ 1986, σσ. 110-­‐111).

Ομοίως, η Μπόση αναφέρει ότι η τρομοκρατία με τους τρόπους και τις μεθόδους που έχει εμφανιστεί, δεν έχει ενταχθεί σε ένα ικανοποιητικό ερμηνευτικό πλαίσιο που θα αποκωδικοποιούσε
επακριβώς τις εκφάνσεις της, ή θα οριοθετούσε τη δράση της (Μπόση, 2000, σ. 70).
Υπό αυτό το πρίσμα οι διεθνείς οργανισμοί και τα κράτη επεδίωξαν περισσότερο να περιγράψουν
τις πράξεις τρομοκρατίας παρά το ίδιο το φαινόμενο.

Κατά τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών στο υπ’αριθμ 1566(2004) ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας, τρομοκρατικές πράξεις είναι “εγκληματικές ενέργειες, συμπεριλαμβανομένων και
κατά πολιτών, πουαποσκοπούν στην πρόκληση θανάτου ή σοβαρών σωματικών βλαβών, ή η απαγωγή ομήρων, με σκοπό να προκληθεί κατάσταση τρόμου στον γενικό πληθυσμό ή σε μια ομάδα ατόμων ή
σε συγκεκριμένα πρόσωπα, ο εκφοβισμός ενός πληθυσμού ή ο εξαναγκασμός μιας κυβέρνησης ή ενός διεθνούς οργανισμού  στο να ενεργήσει ή να μην ενεργήσει κάποια πράξη…*”.

Κατά την Ευρωπαϊκή Ένωση στην Απόφαση – Πλαίσιο του Συμβουλίου της 13ης Ιουνίου 2002 “για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας” (2002/475/ΔΕΥ) θεωρούνται ως εγκλήματα τρομοκρατίας
“οι εκ προθέσεως πράξεις… όταν ο δράστης τις διαπράττει με σκοπό: • να εκφοβίσει σοβαρά έναν πληθυσμό, ή • να εξαναγκάσει αδικαιολόγητα τις δημόσιες αρχές ή ένα διεθνή οργανισμό να εκτελέσουν οποιαδήποτε πράξη ή να απόσχουν από την εκτέλεσή της, ή • να αποσταθεροποιήσει
σοβαρά ή να καταστρέψει τις θεμελιώδεις πολιτικές, συνταγματικές, οικονομικές ή κοινωνικές δομές
μιας χώρας ή ενός διεθνούς οργανισμού

i. προσβολή κατά της ζωής προσώπου, η οποία είναι δυνατόν να επιφέρει θάνατο

ii. σοβαρή προσβολή κατά της σωματικής ακεραιότητας προσώπου

iii. απαγωγή ή αρπαγή ομήρων

iv. πρόκληση μαζικών καταστροφών σε κυβερνητικές ή δημόσιες εγκαταστάσεις, συγκοινωνιακά
συστήματα, υποδομή, περιλαμβανομένων και των συστημάτων πληροφορικής, σταθερές εξέδρες που
ευρίσκονται επί της υφαλοκρηπίδας, δημόσιους χώρους ή ιδιωτικές ιδιοκτησίες, που θα μπορούσαν
να εκθέσουν σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές ή να προξενήσουν σημαντικές οικονομικές απώλειες,

v. κατάληψη αεροσκαφών, πλοίων ή άλλων μέσων μαζικής μεταφοράς ή μεταφοράς εμπορευμάτων

,vi. κατασκευή, κατοχή, κτήση, μεταφορά, προμήθεια ή χρήση πυροβόλων όπλων, εκρηκτικών υλών,
πυρηνικών, βιολογικών και χημικών όπλων καθώς και, όσον αφορά τα βιολογικά και χημικά όπλα,
έρευνα και ανάπτυξη,

vii. απελευθέρωση επικίνδυνων ουσιών ή πρόκληση πυρκαγιών, πλημμυρών ή εκρήξεων, με αποτέλεσμα την έκθεση ανθρωπίνων ζωών σε κίνδυνο,

viii. διαταραχή ή διακοπή του εφοδιασμού ύδατος, ηλεκτρικής ενέργειας ή κάθε άλλου βασικού φυσικού πόρου, με αποτέλεσμα την έκθεση ανθρωπίνων ζωών σε κίνδυνο,

ix. απειλή τέλεσης μιας εκ των πράξεων οι οποίες απαριθμούνται στα στοιχεία i έως viii.»

Εκτός όμως των διεθνών οργανισμών και κράτη επιδίωξαν να ορίσουν το φαινόμενο της τρομοκρατίας, συχνά με διαφορετικούς ορισμούς από διαφορετικές υπηρεσίες.

Έτσι, ενώ το Υπουργείο των Εξωτερικών των ΗΠΑ ορίζει: “τρομοκρατία είναι η προσχεδιασμένη
με πολιτικά κίνητρα βία, η οποία στρέφεται κατά στόχων μεταξύ του άμαχου πληθυσμού και η
οποία προέρχεται από υπο-­εθνικές ομάδες ή μυστικούς πράκτορες και στοχεύει στον επηρεασμό του
κοινού”* (Μάζης, 2005, σ. 18) το FBI ορίζει «τρομοκρατία είναι η παράνομη άσκηση βίας κατά ατόμων ή περιουσίας με σκοπό τη διάβρωση ή φθορά μιας κυβέρνησης, άμαχου πληθυσμού ή τμημάτων τους, με στόχο την ανάπτυξη πολιτικών και κοινωνικών σκοπών» (Μπόση, 2000, σ. 74).

Από την πλευρά της ακαδημαϊκής κοινότητας κοινωνιολογικές, πολιτικές και νομικές προσεγγίσεις
έχουν αποδώσει αριθμό ορισμών σχεδόν ανάλογο των φορέων και των αναλυτών που ασχολούνται
με το θέμα.

Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα και σημαντική έρευνα σχετικά με τις διάφορες ακαδημαϊκές προσεγγίσεις διεξήχθη το 1998 από τους Schmid και Longman (Μπόση, 2000, σ. 125; Transnational
Terrorism, Security & the Rule of Law, 2008, σ.63).

Στην έρευνα αυτή συγκεντώθηκαν 109 διαφορετικοί ορισμοί του φαινομένου της τρομοκρατίας οι
οποίοι αφού αναλύθηκαν προέκυψε μία λίστα με δέκα κατηγοριοποιήσεις με τις οποίες ταξινομήθηκαν οι μορφές της τρομοκρατίας, ανάλογα με το περιεχόμενο που προσδίδουν στην
έννοια της.

Οι κατηγορίες αυτές είναι:
1. με βάση τον δράστη (actor-­‐based)
2. με βάση το θύμα (victim-­‐based)
3. με βάση την αιτία (cause-­‐based)
4. με βάση το περιβάλλον (environment-­‐based)
5. με βάση τα μέσα (means-­‐based)
6. με βάση τον πολιτικό προσανατολισμό (political-­‐orientation-­‐based)
7. με βάση τα κίνητρα (motivation-­‐based)
8. με βάση τον σκοπό (purpose-­‐based)
9. με βάση την απαίτηση (demand-­‐based)
10. με βάση τον στόχο (target-­‐based)

Οι Schmid και Longman εξέτασαν πιο προσεκτικά τρεις από τις παραπάνω κατηγοριοποιήσεις.
Η πρώτη με την οποία ασχολήθηκαν διεξοδικότερα ήταν αυτή με βάση τον δράστη, η οποία
πρόκειται ίσως για την πιο προφανή μιας και η τρομοκρατία διαπράττεται από κάποιον δράστη ή
δράστες.  Το εύρος των τρομοκρατών μπορεί να εκτίνεται από ένα άτομο (οι αποκαλούμενοι lone -­‐ wolf) μέχρι και κυβερνήσεις που ασκούν κρατική τρομοκρατία.

Η δεύτερη κατηγοριοποίηση είναι αυτή με βάση τον πολιτικό προσανατολισμό. Η κατηγοριοποίηση αυτή ξεπερνά τους δράστες των ενεργειών και ελέγχει την προέλευση τους.

Η τρίτη κατηγοριοποίηση που μελετήθηκε εκτενέστερα είναι αυτή με βάση τον σκοπό (Transnational
Terrorism, Security & the Rule of Law, 2008, σσ. 63-­‐64).

Άλλη μορφή θεωρητικής προσέγγισης η οποία προτείνεται από την Μπόση (2000) είναι αυτή που
διακρίνει τριών ειδών περιεχόμενα: την τρομοκρατία ως έγκλημα, την τρομοκρατία ως πολιτική
σύγκρουση και την τρομοκρατία ως απλή ή τυχαία χρήση βίας.

Όπως αναφέρει, μελετητές υποστηρίζουν ότι η τρομοκρατία εξισώνεται με το έγκλημα μιας και
αποτελεί σύνολο πράξεων που εμπεριέχουν βία ή χρήση πράξεων που προκαλούν τρόμο και έχουν
αποτέλεσμα τον θάνατο, τη φθορά ή την καταστροφή περιουσίας.

Την τρομοκρατία ως μέσο πολιτικής σύγκρουσης την αναγνωρίζουν αρκετοί ακαδημαϊκοί μη κατορθώνοντας όμως να την αναγάγουν σε κύριο και τελικό ορισμό μιας και περιλαμβάνει στο
πλαίσιό της πολιτικές επαναστάσεις, εξεγέρσεις, στρατιωτικές δικτατορίες οι οποίες παρότι εμπεριέχουν τη χρήση βίας δεν αποτελούν τρομοκρατία.

Η τρίτη μορφή προσέγγισης είναι αυτή της τρομοκρατίας ως τυχαίας χρήσης βίας η οποία ορίζεται
ως «...τυχαία χρήση βίας κατά του πληθυσμού μιας χώρας, με σκοπό την άσκηση επιρροής επί των
πολιτικών εξελίξεων».

Η άποψη αυτή, πάντα κατά την ίδια, δεν θα πρέπει να θεωρείται απόλυτα ακριβής στο μέτρο κατά
το οποίο δεν λαμβάνει υπόψη της όλη την πιθανή γκάμα των τρομοκρατικών ενεργειών, όπως είναι
για παράδειγμα οι απόπειρες κατά εγκαταστάσεων με συγκεκριμένα πολιτικά και ιδεολογικά κίνητρα.

Πηγή:
Διπλωματική Εργασία
Τρομοκρατία, Πολιτική Επικοινωνία & Κυβερνήσεις
Επικοινωνιακή διαχείριση τρομοκρατικών ενεργειών από μέρους των
κυβερνήσεων και η επίδραση τέτοιων ενεργειών στην εκλογική επίδοση
των κυβερνητικών κομμάτων

του
Παναγιώτη Χατζηαυγουστίδης

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Ρατσισμός: Αίτια – Συνέπειες

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΟΝΣΤΡΟΥΚΤΙΒΙΣΜΟΣ

Η Γονεϊκότητα