Η Τρομοκρατία 2

 

Ιστορική αναδρομή

Η έννοι της τρομοκρατίας παρατηρείται σε διάφορες ιστορικές περιόδους με διαφορετικές μορφές,
εμφανιζόμενη μέσα σε κείμενα αρχαίων συγγραφέων και φθάνοντας ως τις μέρες μας με θεαματικές
και συνάμα πολύνεκρες ενέργειες όπως αυτή της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στις ΗΠΑ. Η βία επιμένει
να εμφανίζεται και να επανέρχεται με διαφορετικούς χρήστες και μέσα, εφόσον τμήμα του κοινωνικού συνόλου αισθάνεται ότι δεν εκπροσωπείταικαι δεν συμμετέχει στο σύνολο ή σε τμήμα
της νομής της εξουσίας (Μπόση, 2000, σ.20). Ο όρος «τρομοκρατία» εμφανίστηκε για πρώτη φορά το
1798 σε ένα συμπλήρωμα του Λεξικού της Γαλλικής Ακαδημίας (Dictionnaire), όρος ο οποίος  χρησιμοποιήθηκε από το Τάγμα των Ιακωβίνων κατά την Γαλλική Επανάσταση. Με την έκφραση αυτή χαρακτηρίστηκε η άσκηση βίας με σκοπό την οικοδόμηση της νέας κοινωνικής τάξης.

Στο στόχαστρο των τρομοκρατικών ενεργειών ήταν οι αριστοκράτες και οιοπαδοί τους,αργότερα όμως συμπεριελήφθησαν και οι αντιφρονούντες επαναστάτες.Ο Ροβεσπιέρος σε ομιλία του στην
Εθνοσυνέλευση την 5η Φεβρουαρίου του 1974 ανέφερε: “Είναι ανάγκη να καταπνιγούν οι εσωτερικοί και οι εξωτερικοί εχθροί της Επανάστασης ή να χαθούν μαζί της. Τώρα, στην παρούσα κατάσταση,
ο κύριος πρωταρχικός σκοπός της πολιτικής σας είναι να κατευθύνετε το λαό με την λογική και τους
εχθρούς του λαού με την τρομοκρατία. Αν η δύναμη της λαϊκής κυβέρνησης σε καιρό ειρήνης είναι
η αρετή, η δύναμη της λαϊκής κυβέρνησης σε καιρό επανάστασης είναι ταυτόχρονα η αρετή και η
τρομοκρατία. Η αρετή, χωρίς την οποία η τρομοκρατία είναι ολέθρια, η τρομοκρατία, χωρίς την οποία
η αρετή είναι ανίσχυρη.
Η τρομοκρατία  δεν είναι άλλοαπό την άμεση, αυστηρή και άκαμπτη δικαιοσύνη. Είναι λοιπόν μια
εκδοχή της αρετής”. (Bonanate,2009,σ. 18)
Το καθεστώς του τρόμου, “regime de la terreur”, έλαβε τέλος με την 9η Θερμιδώρ, την 27 Ιουλίου 1794. Η Γαλλική Επανάσταση αποτελεί το χαρακτηριστικό παράδειγμα της πρώτης από τις τέσσερεις ιστορικές φάσεις τουφαινομένου της τρομοκρατίας οι οποίες μπορούν να διακριθούνως
 εξής (Hoffman, 2006 σσ. 1-­‐20; Μπόση, 2000, σσ.19-­‐25; Baylis &Smith, 2007, σσ. 611-­‐614):

1. τρομοκρατία συσχετιζόμενη με την διάλυση των μεγάλων πολυεθνοτικών αυτοκρατοριών από
το τέλος του 19ου αιώνα μέχρι τις αρχές του 20ου
2. τρομοκρατία συσχετιζόμενη με τις διαδικασίες της αποαποικιοποίησης μετά τον2 Παγκόσμιο
Πόλεμο
3. «αριστερή» και «δεξιά» τρομοκρατία κατά την διάρκεια του ΨυχρούΠολέμου των δεκαετιών 1970
και 1980
4. διεθνής Ισλαμική τρομοκρατία η οποία αναδύεται στα τέλη της δεκαετίας του 1990 με κορυφαίο
γεγονός τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, (9/11)

Τρομοκρατία συσχετιζόμενη με την διάλυση των πολυεθνοτικών Ευρωπαϊκών μοναρχιών

 Η πρώτη αυτή φάση είναι συνδεδεμένημε την διάλυση των Ευρωπαϊκών Αυτοκρατοριών και ειδικά με την διάλυση των πολυεθνοτικών μοναρχιών.
Η Γαλλική Επανάσταση αποτελεί ορόσημο αυτής της περιόδου διότι αποστέλλειμ το μήνυμα της επαναστατικής ιδέας στα αντιμοναρχικά κινήματα σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η ανάδυση του εθνικισμού και η ιδέα ότι ένα κράτος δεν μπορεί να διεκδικεί την νομιμοποίησή του στην κληρονομικότητα του μονάρχη και στο θεόσταλτο δικαίωμα του να διοικεί προκάλεσε την δημιουργία εθνικιστικών κινημάτων πανευρωπαϊκά και ειδικότερα εντός των  τριών μεγάλων αυτοκρατοριών:
της Ρωσικής, της Αυστροουγγρικής και της Οθωμανικής. Την ίδια στιγμήάρχισαν να εμφανίζονται
νέες ιδεολογίες, όπως ο κομμουνισμός και ο σοσιαλισμός, οι οποίες προέκυψαν από την εκμετάλλευση των κατώτερων τάξεων από τον καπιταλισμό του 19ου αιώνα. Παράλληλα άρχισε να διαδίδεται η ιδεολογία της «απαραίτητης βίας» από τον Ιταλό εξτρεμιστή Carlo Pisacane.

Η βία, όπως υποστήριζε, δεν είναι αναγκαία μόνο για να τραβήξει την προσοχή αλλά και για να
πληροφορήσει, να εκπαιδεύσει και τελικά να συστρατεύσει τις μάζες πίσω από την επανάσταση.
Επόμενος σημαντικός σταθμός στην ιστορική εξέλιξη του φαινομένου της τρομοκρατίας αποτελούν
οι ενέργειες από τις ρωσικές επαναστατικές οργανώσεις εναντίον της «αυταρχικής» τσαρικής κυβέρνησης στα μέσα του 19ου αιώνα. Σημαντικότερη οργάνωση αυτής της εποχής είναι η
«Ελευθερία του Λαού» (ή κατά άλλους η «Θέληση του Λαού») – Narodnaya Volya.

Η οργάνωση αυτή που ιδρύθηκε το 1878 πιθανόν είναι η πρώτη η οποία εφάρμοσε στην πράξη την
ιδεολογία του Pisacane. Μάλιστα θεωρούσε η ίδια ότι είναι “τρομοκρατική” και όχι “αντάρτικη”.
Οι στόχοι που επέλεγε ήταν άτομα τα οποία είχαν ιδιαίτερο συμβολισμό ως εκπρόσωποι του τσαρικού καθεστώτος με κορυφαία ενέργεια την δολοφονία του ίδιου του Τσάρου Αλέξανδρου ΄Β
την 1η Μαρτίου 1881.

Μετά την δολοφονία αυτή διαδόθηκε στην υπόλοιπη Ευρώπη η ιδεολογία της “προπαγάνδας μέσω
της δράσης”. Το κύμα τρομοκρατίας που επακολούθησε οδήγησε στην δολοφονία του Αρχιδούκα της
Αυστρίας Φραγκίσκου Φερδινάρδου στις 28 Ιουνίου 1914, γεγονός που πυροδότησε την έναρξη του Ά Παγκοσμίου Πολέμου.

Τρομοκρατία σχετιζόμενη με την αποαποικιοποίηση του Τρίτου Κόσμου

Η δεύτερη ιστορική φάση του φαινομένου της τρομοκρατίας έχει σχέση με την αποαποικιοποίηση
του Τρίτου Κόσμου. Αυτή η φάση ξεκίνησε μετά τον Ά Παγκόσμιο Πόλεμο αλλά αυξήθηκε σημαντικά μετά τον ΄ΒΠαγκόσμιο Πόλεμο. Σεαυτήν την περίοδο η “τρομοκρατία” αναφερόταν συνήθως σε βίαιες ενέργειες εθνικιστικών και αντιαποικιακών κινημάτων στην Αφρική, την Μέση
Ανατολή και την Ασία. Χώρες όπως η Κένυα, το Ισραήλ και ηΑλγερία οφείλουν την ανεξαρτησία τους
εν μέρη σε εθνικιστικά κινήματα τα οποία χρησιμοποίησαν τρομοκρατικές μεθόδους εναντίον των αποικιοκρατών.
Την περίοδο αυτή ο όρος “τρομοκρατία” ήταν άμεσα συνυφασμένος με τον “απελευθερωτικό αγώνα”.

Τρομοκρατία κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου

Η τρίτη φάση της μη κρατικής τρομοκρατίας συνδέθηκε με τον Ψυχρό Πόλεμο και τον ιδεολογικό ανταγωνισμό μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Στα τέλη της δεκαετίας του 1960 εμφανίστηκαν Μαρξιστικά, Λενινιστικά και Μαοϊκά φοιτητικά κινήματα. Σταδιακά, τα κινήματα αυτά εξελίχθηκαν
σε αντιαμερικανικές-­‐ αντιιμπεριαλιστικές – αντικαπιταλιστικές ομάδες οι οποίες ήταν πρόθυμες να
χρησιμοποιήσουν την τρομοκρατία εναντίον των συμπολιτών τους για να επιτύχουν τους σκοπούς τους.

Η νίκη των Βιετκόνγκ υπέρ των ΗΠΑ λειτούργησε ως κάλεσμα για δράση από τους “φίλους” της
επανάστασης παγκοσμίως. Η πεποίθηση ότι η τρομοκρατία και η επαναστατική δράση θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει τις Δυτικές κοινωνίες έδωσε το έναυσμα στο να δημιουργηθούν ομάδες όπως η “Φράξια Κόκκινος Στρατός” (Red Army Fraction, RAF) στην Γερμανία και η «Ερυθρές Ταξιαρχίες» (Red Brigades) στην Ιταλία, οι οποίες λειτούργησαν με την ηθική υποστήριξη της ΕΣΣΔ. Μάλιστα η ανάπτυξη τωνομάδων αυτών ενέπνευσαν τις τρομοκρατικές οργανώσεις 17 Νοέμβρη (17Ν) και Επαναστατικό Λαϊκό Αγώνα (ΕΛΑ) οι οποίες έδρασαν στην Ελλάδα. Παράλληλα όμως σχηματίζονται και εθνικιστικές - αποσχιστικές οργανώσεις όπως η «Πατρίδα και Ελευθερία» (Euskadi Ta Askatasuna, ETA) στην Ισπανία και ο «Ιρλανδικός Δημοκρατικός Στρατός» (Irish Republican Army, IRA) στην Ιρλανδία. Αλλά και στην αντίθετη πλευρά του πολιτικού φάσματος εμφανίζονται «δεξιές» τρομοκρατικές οργανώσεις όπως είναι οι «Κόντρας» (Contras) στην Νικαράγουα με την υποστήριξη των ΗΠΑ ως αντίμετρο στην εξάπλωση του κομμουνισμού.

Την περίοδο αυτή επίσης έλαβε χώραένα είδος διεθνοποίησης της τρομοκρατίας που είχε σχέση με
την διαμάχη στην ΜέσηΑνατολή.  Η διεθνοποίηση αυτή οφειλόταν στον Ψυχρό Πόλεμο και στην χρησιμοποίηση από την “Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης” (Palestine Liberation Organization, PLO) βάσεων σε διάφορες χώρες της Μέσης Ανατολής όπως επίσης και η εκτέλεση
τρομοκρατικών ενεργειών σε τρίτες χώρες.

Διεθνής Ισλαμιστική τρομοκρατία

Η τέταρτη ιστορική φάση του φαινομένου εμφανίστηκε σταδιακά την δεκαετία του 1990 και
κορυφώθηκε με τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στις ΗΠΑ όπως και αυτές που ακολούθησαν την 11η Μαρτίου 2004 στην Ισπανία και την 7η Ιουλίου 2005 στην Μεγάλη Βρετανία.
Η τρομοκρατία του παρελθόντος μετεξελίχθηκε σε κάτι πολύ πιο καταστροφικό, πολύ πιο απειλητικό το οποίο αποκαλέστηκε ως “νέα τρομοκρατία” ή “μεταμοντέρνα τρομοκρατία” (Nacos, 2010, σ. 2).

Η τρομοκρατία αυτή βασίζεται ιδεολογικά στον ισλαμικό φονταμενταλισμό και μπορεί να κατηγοριοποιηθεί σε δυο υποκατηγορίες. Η πρώτη υποκατηγορία αφορά οργανώσεις όπως η Hamas
και η Hezbollah οι οποίες προβάλλουν εδαφικές διεκδικήσεις στηριζόμενες σε ριζοσπαστικές ισλαμιστικές ιδεολογίες. Η δεύτερη αφορά οργανώσεις όπως η Al Qaida, οι οποίες λαμβάνουν μέρος
στον «παγκόσμιο  αγώνα» εναντίον όλων εκείνων των «προδοτικών κυβερνήσεων της Umma*», που εγκαταλείπουν το Ισλάμ και «παρακμάζουν», ακολουθώντας δυτικές πολιτισμικές και κοινωνικές αντιλήψεις οργάνωσης των κοινωνιών τους (Μάζης, 2005, σ. 26).

Συμπερασματικά μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι η έννοια της τρομοκρατίας διαχρονικά αλλάζει
φυσιογνωμία εξαρτώμενη της εποχής και των πολιτικών και άλλων συνθηκών πουεπικρατούν.
Τον 18ο αιώνα η τρομοκρατία περιγράφεται από βίαιες πράξεις των εχόντων την εξουσία, χαρακτηριζόμενη και ως «τρομοκρατία από πάνω», όπως αυτές ασκήθηκαν κατά την διάρκεια του
«Καθεστώτος του Τρόμου» στηνΓ αλλική Επανάσταση. Τον 19ο αιώνα η έννοια συμπεριέλαβε τις
πράξεις βίας εναντίον αυτών που κατέχουν εξουσία με ενέργειες όπως δολοφονίες ηγετών και
άλλων πολιτικών, χαρακτηριζόμενη και ως «τρομοκρατία από κάτω».

Τον 20ο αιώνα η τρομοκρατία ασκήθηκε με τοποθετήσεις βομβών και δολοφονίες από αναρχικούς και συσχετίστηκε με αντικρατική -­‐ αντικυβερνητική βία. Στο τέλος του 20ο και στις αρχές του 21ου
αιώνα η τρομοκρατία κατέληξε να σημαίνει ακόμα περισσότερο πολιτική βία «από κάτω» είτε αναφέρεται στην διεθνή είτε στην εσωτερική μορφή της (Nacos, 2010, σ. 20).

Πηγή:
Διπλωματική Εργασία
Τρομοκρατία, Πολιτική Επικοινωνία & Κυβερνήσεις
Επικοινωνιακή διαχείριση τρομοκρατικών ενεργειών από μέρους των
κυβερνήσεων και η επίδραση τέτοιων ενεργειών στην εκλογική επίδοση
των κυβερνητικών κομμάτων
του
Παναγιώτη Χατζηαυγουστίδης