Οικογένεια και Οικογενειακές σχέσεις Ψυχολογία - Συμβουλευτική - Ψυχοθεραπεία

Ο Έλεγχος Ο όρος του “κοινωνικού ελέγχου” εμφανίστηκε το 1920, από την κοινωνιολογική σχολή του Σικάγου και συνορεύει με αυτόν της κοινωνικοποίησης. “Ο κοινωνικός έλεγχος” ασκείται από την κοινωνία και περιλαμβάνει το σύνολο των μέσων και των πρακτικών τις οποίες χρησιμοποιεί με στόχο τα μέλη της να λειτουργούν σύμφωνα με τις κοινωνικές νόρμες και αξίες που ισχύουν. Σκοπός λοιπόν, του “κοινωνικού ελέγχου” είναι ο σεβασμός του συστήματος αξιών της κοινωνίας. Το ζευγάρι είναι ένας ζωντανός οργανισμός που ζει μέσα από την παρουσία και την αλληλεπίδραση των μελών του. Συγκροτείται από την σιωπηρή αποδοχή των όρων του “ζευγαριού” οι οποίοι είναι η επέκταση των κοινωνικών όρων ελέγχου και κανόνων συμβίωσης μιας σχέσης, που εξαρτώνται από την εκάστοτε κουλτούρα της κοινωνίας που το περιβάλλει. Ο έλεγχος έτσι όπως παρουσιάζεται στο ζευγάρι, δηλαδή στην σχέση δυο ανθρώπων, αποτελεί μια άτυπη μορφή του “κοινωνικού ελέγχου” και είναι μια ψυχοκοινωνική κατάσταση όπου το άτομο δέ...

Στην μικρή μας χώρα, τις περισσότερες φορές οι γονείς αποθαρρύνουν τα “παιδιά τους” στο να πάρουν αποφάσεις για την ζωή τους και τα εγκλωβίζουν στην επανάληψη των δικών τους αναποφάσιστων αδιεξόδων. Αναφερόμενος στα “παιδιά”, συμπεριλαμβάνω εκτός από την παιδική ηλικία, την εφηβεία, αλλά και την νεότητα, όπου οι αποφάσεις είναι σημαντικές για την κατασκευή του εαυτού τους, όπως και τα “παιδιά” που έχουν ενηλικιωθεί. Οι γονείς επεμβαίνουν στην ζωή τους νοηματοδοτώντας τις καταστάσεις που τα αφορούν και επηρεάζουν την κοινωνική τους πράξη με τέτοιο τρόπο ώστε να κάνουν αυτό που αυτοί επιθυμούν να γίνει, ή να μην κάνουν τίποτα. Στην περίπτωση που δεν κάνουν αυτό που θέλουν, ασκούν μια συνεχή κριτική, ώστε να τα οδηγούν στην αποτυχία και τότε, δικαιωμένοι “πανηγυρίζουν” για τον “ σωστό” δικό τους τρόπο να βλέπουν τα πράγματα. Στην περίπτωση που δεν κάνουν τίποτα, τα κατηγορούν για αυτό και παίρνουν το δικαίωμα να αποφασίσουν αυτοί στην θέση τους. Η ευχαρίστηση τους εί...

Κάθε εκφορά λόγου περιλαμβάνει πάντα την – ηθελημένη ή αθέλητη – κατασκευή μιας εικόνας του εαυτού. Ο εκάστοτε ομιλητής προβάλλει μια εικόνα της προσωπικότητας του που συμβάλλει στο βαθμό αποδοχής των λεγομένων του το ίδιο, αν όχι περισσότερο, από τα ίδια του τα λεγόμενα. Αυτό που σχηματικά θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε «ρητορικό ήθος» - ένα χαρακτηρισμό που παραλαμβάνουμε από την τριμερή διάκριση των έντεχνων πίστεων κατά Αριστοτέλη σε ήθος, πάθος και λόγο – αποτελεί μια σημαντικότατη έννοια στην ανάλυση λόγου. Η έννοια του ρητορικού ήθους στην αριστοτελική διδασκαλία περί ρητορικής έχει μάλλον παραγνωριστεί. Στην αναβίωση της ρητορικής τον 20ο αιώνα – με κείμενο αναφορά το Traité de l’argumentation των Perelman και Olbrechts-Tyteca – το ρητορικό ήθος καταλαμβάνει ρόλο περιθωριακό και η ανάλυσή του εξαντλείται σε μερικές κοινότοπες διαπιστώσεις: «Αν το πρόσωπο του ομιλητή προσδίδει περιεχόμενο στο λόγο, αυτός ο λόγος, από την άλλη πλευρά, καθορίζει τη γνώμη που θα έχουμε γι...

Με τον όρο “αυθεντικότητα” εννοούμε την ανάγκη της ανθρώπινης συνείδησης να πραγματοποιήσει και να καταστήσει αναγνωρίσιμα τα ιδιαίτερα στοιχεία της ταυτότητας της. Πρόκειται για έννοια που υπερβαίνει την αυτονομία, διότι δεν στηρίζεται μόνο στην ελεύθερη αποδοχή των κανόνων βάσει των οποίων το σύστημα αναλαμβάνει την επιβίωσή του. Προϋποθέτει την ύπαρξη μιας εσώτατης, προσωπικής ψυχικής κατάστασης, η υλοποίησης της οποίας εξαρτάται: είτε από την οντολογική δυνατότητα του ανθρώπου να ερωτά τον εαυτό του ( ποιο είναι το είναι του ερωτώντος), σύμφωνα με την χαιντεγκεριανή ανάλυση, είτε από την ικανότητα του ερωτώντος να συγκροτεί την ταυτότητα του σε διυποκειμενική κατάσταση. Σύμφωνα με την πρώτη ερμηνεία, η αυθεντικότητα νοείται ως μια εν δυνάμει ελευθερία του όντος να επιλέγει την αυθεντικότητα του, δηλαδή να είναι ειλικρινές ως προς τον εαυτό του ή, άλλως ν΄ ανήκει στον εαυτό του. Κατά την αλληλοδραστική, ερμηνεία, όπως ισχυρίζονται οι σύγχρονοι στοχαστές 1 η ...

Αφουγκράζομαι μια κοπέλα, που παρακολουθεί να λιγοστεύει σιγά σιγά η αλκοολική ανάσα της Μάνα της. Μένει κοντά της και είναι έτοιμη να της προσφέρει ότι χρειάζεται για αυτό το ταξίδι προς την ανυπαρξία. Αφουγκράζομαι μια κοπέλα που δεν μπόρεσε να προχωρήσει μόνη της, που η αλκοολική μάνα της εξάρτησης, δεν της επέτρεψε να ανοίξει τα φτερά της, αλλά για ολόκληρη την ζωή, την κουβαλούσε δίπλα της κανονίζοντας τον τρόπο που θα έπρεπε να βλέπει τον εαυτό της.  Την ανάγκασε να μείνει μόνη μαζί της παρ΄ όλο που τα ποτάμια του κόσμου κυλούσαν δίπλα τους.  Ότι προσπάθειες έκανε να βουτήξει στα νερά του, η μάνα, τις αποθάρρυνε και την καλούσε στην ανεπίσημα διατεταγμένη υπηρεσία δίπλα της.   Έξω από τα μισόκλειστα βλέφαρά της, η αντηλιά του θανάτου που αναπτυσσόταν μέσα της χωρίς να το καταλάβει. Περιμένει, εκεί μπροστά μου με συναισθήματα μιας ψυχής αγορασμένης και πουλημένης στα παζάρια των μητρικών συνειδήσεων, των μυθικών αυτόχειρων και επαναστατημένων ερωτικώ...

Το να ζεις μέσα στο φόβο, αποδίδει κοινωνικά και ψυχολογικά. Από την μια κοινωνικά βοηθάει να αναπτυχθεί και να αναπαραχθεί ένα ιεραρχικό εξουσιαστικό πρότυπο σχέσεων, όπου ο σεβασμός του άλλου μετατρέπεται σε φόβο του άλλου. Από την άλλη, ψυχολογικά, συρρικνώνει τον εαυτό σε όλα τα μήκη και πλάτη της κοινωνικής του έκφρασης. Δηλαδή, δεν του επιτρέπει να εκφραστεί ελεύθερα και να αναπτυχθεί . Δεν του επιτρέπει να στηριχθεί στην εμπειρία του και να διαμόρφωση τον δικό του τρόπο ερμηνείας της πραγματικότητα που τον περιβάλλει, δηλαδή να γνωρίσει τον εαυτό του και τον κόσμο. Έτσι ο φόβος αποδίδει τόσο κοινωνικά όσο και ψυχολογικά. Η καλλιέργεια του φόβου, η οποία έχει αρχίσει από την πολύ μικρή ηλικία με σκοπό την σύνεση μας, την υπακοή μας στα καλέσματα των ενηλίκων και στο σεβασμό της παρουσίας τους, δεν σταμάτησε ποτέ. Δεν σταμάτησε ποτέ να επηρεάζει το άτομο και σε μεγαλύτερες ηλικίες. Αν τότε οι γονείς ή και οι άλλοι σώφρονες ενήλικες είχαν αναλάβει αυτό το θεάρεστο ...

Μια που μερικοί άνθρωποι σκοτώνουν, δέρνουν και εκμεταλλεύονται τα παιδιά τους, ο καθορισμός της περιοδικότητας μεθόδων ανατροφής θα πρέπει πάνω απ' όλα ν΄ αναγνωρίσει ότι η ψυχογενετική εξέλιξη διαμορφώνεται κατά διαφορετικές αναλογίες στις διάφορες οικογένειες , και ότι πολλοί μοιάζουν να έχουν “προσκολληθεί” σε ιστορικά παλαιότερες μεθόδους. Υπάρχουν ταξικές και κατά περιοχές διαφορές, που είναι σημαντικές ιδιαίτερα ύστερα από την σύγχρονη εποχή όταν οι ανώτερες τάξεις έπαψαν να στέλνουν τα παιδιά τους σε τροφούς κι άρχισαν να ανατρέφουν μόνοι τους. Έτσι η περιοδικότητα που αναπτύσσεται πιο κάτω, θα πρέπει να θεωρηθεί σαν μια καταγραφή των τρόπων σχέσεων των γονέων-παιδιών έτσι όπως δηλώνονται στο ψυχογενετικά πιο προοδευμένο τμήμα του πληθυσμού στις πιο προοδευμένες χώρες και οι ημερομηνίες που δίδονται είναι οι πρώτες στις οποίες βρήκα παραδείγματα αυτού του τρόπου μέσα στις ιστορικές πηγές. Οι σειρές των έξη τρόπων αντιπροσωπεύουν μια συνεχή αλληλουχία στενών προσεγγί...

Ο άνθρωπος στην υπηρεσία ενός δίκαια βίαιου θεού δεν είναι παρά ο θεός στην υπηρεσία ενός άδικα βίαιου ανθρώπου. Η βια του ανθρώπου επικαλείται την δικαιοσύνη του θεού για να καλύψει την αγριότητα της. Έτσι δηλώνει την ανευθυνότητα της πράξης της, αποδίδοντας την στην βία της δικαιοσύνης του θεού. Αν αφαιρέσουμε την δικαιοσύνη της βίας του θεού, τότε η βιαιότητα του ανθρώπου φαίνεται απάνθρωπη και άδικη στην συνείδησή του. Τελικά η ύπαρξη της ανθρώπινης βίας δικαιολογείται από την βία μιας ανύπαρκτης θεότητας. Στην ιστορία της ανθρωπότητας η θρησκεία δικαιολογούσε πάντα τη ανθρώπινη βία και καθησύχαζε την συνείδηση του Πιστού στοχεύοντας την δικαιοσύνη σαν στοιχείο της θεότητας η οποία επιτρέπει την χρησιμοποίηση οποιουδήποτε άδικου και βίαιου μέσου για την επικράτησή της. Στο όνομα λοιπόν του θεού, η ανθρώπινη βία γινόταν θεϊκή τιμωρία για το Άπιστο-θύμα που τόλμησε την αμφισβήτηση του. Μέσα από αυτή την διαδικασία η ανθρώπινη βία δεν θεωρείται σαν βία αλλά σαν απ...

Ατελείωτες μηχανές του ψεύδους πανικοβάλλονται κάθε πρωί για να αναπαράγουν την εικονική πραγματικότητα της καθημερινότητας. Ο διχαστικός τους λόγος απλώνει τα πλοκάμια του και τυλίγει τα ημισφαίρια του καθημερινού ανθρώπου. Ατελείωτες μηχανές αναπλάθουν τις κοιλάδες του ψέματος και της συκοφαντίας, τις διαβολής, και της καθυπόταξη του αντιπάλου. Κατασκευάζουν τον εχθρό. Κατασκευάζουν το πρόβλημα καθορίζοντας και ερμηνεύοντας το όπως αρμόζει για την αναπαραγωγή ενός διχασμένου προβληματικού κόσμου. Ενός κόσμου που αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στο άσπρο/μαύρο, κακό/καλό, ανώτερο/κατώτερο, σωστό/λάθος. Ο διχαστικός λόγος είναι ο λόγος των διαχωρισμών και επιβιώνει μέσα από αυτόν. Διηγείται την πραγματικότητα, σύμφωνα με τα δικά του δεδομένα, από την δική του κοινωνικά θέση. Σύμφωνα με τις δικές του συνθήκες κρίνει τις συνθήκες της ζωής των άλλων. Περιγράφει την δική του πραγματικότητα σαν να είναι η πραγματικότητα όλων. Αξιολογεί, ξεχωρίζει, κατατάσσει, διαχωρίζει, κριτικάρει...

  Ήταν στα εικοσιένα, ψηλός με την αίσθηση της αποτυχίας στο βλέμμα, ένα βλέμμα που ήθελε να τα αποφύγει όλα προσπαθώντας να κοιτάξει τον κόσμο από την κλειδαρότρυπα της υγείας, που τόσο λαχταρούσε αλλά που την ένιωθε εύθραυστη για να μπορέσει να την αντέξει.  Θερ. - Γειά σου,   Πρώην - Γειά σου Γιατρέ.   Θερ. - πως είσαι; Καθόταν άβολα απέναντι μου, κλειδωμένος από κάτω μέχρι επάνω και έδειχνε ότι ήθελε να αποφύγει κάθε συζήτηση που του θύμιζε το παρελθόν. Κουβέντες που το κλείνανε σφιχτά μέσα στις σάρκες του. Κουβέντες που προσπαθούσαν να κρύψουν το κενό, που απλωνόταν σαν ερημιά πίσω από το βλέμμα. Μια ερημιά που την προχωρούσε μόνος, κατάμονος. Eικόνες και γεγονότα καλά ασφαλισμένα, θαμμένα βαθιά, που ούτε και ο ίδιος τα γνώριζε. Άρχισε σιγά, σιγά να βρίσκει τον λόγο για να τα φέρει στην επιφάνεια. Άρχισε να μιλάει.    Πρώην - Πέρασαν όλα αυτά γιατί να τα ξαναθυμόμαστε, τώρα είμαι καλά, τώρα όλα θα πάνε καλά.   Θερ. - Ε...