Το βίαιο σχολείο
κοινωνικοποίηση 21
Ο πάρα πάνω τίτλος μπορεί να εκπλήσσει, για το πως μέσα στο χώρο όπου βρίσκονται παιδιά, έφηβοι, και παιδαγωγοί να υπάρχει και να αναπαράγεται η βία. Δηλαδή μπορεί το σχολείο να μετατραπεί σε σχολείο εκμάθησης της βίας; Αυτό το ερώτημα μπορεί να καταστήσει τελείως ανασφαλείς του γονείς και να τους κάνει να σκέπτονται ότι τα παιδιά τους δεν είναι σε “καλά χέρια”.
Βασικά όσο και αν φαίνονται παράλογο, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ζούμε σε μια βίαιη κοινωνία. Κάθε μέρα βομβαρδιζόμαστε από την βία σε διάφορες μορφές και εκφράσεις. Μέσα από τις εφημερίδες, τις τηλεοράσεις, τα φιλμ, τα παιχνίδια βίντεο, μέσα από τις ειδήσεις, όπου κάθε μέρα μαθαίνουμε για πολέμους, ληστείες και βίαιες πράξεις. Και περισσότερο ακούμε για βία η οποία απευθύνεται σε παιδιά με διαφορετική μορφή, όπως σωματική κακοποίηση, σεξουαλική κακοποίηση, εγκλεισμό, ή πληροφορούμαστε εμείς και τα παιδιά μας, για παιδιά που πεθαίνουν από την πείνα για τα οποία δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι.
Εάν λοιπόν η κοινωνία είναι βίαιη και το σχολείο αποτελεί ένα θεσμό αυτής της κοινωνίας, ο οποίος αντικατοπτρίζει και αναπαράγει αυτή την κοινωνία, τότε ο τίτλος που θέτουμε το “βίαιο σχολείο” δεν μου φαίνεται καθόλου παράλογος.
Σύμφωνα με την κοινωνικοπολιτική άποψη, η εκπαίδευση μπορεί από την μια να είναι παράγοντας συντήρησης, και από την άλλη μπορεί να είναι παράγοντας αλλαγής. Από την άποψη της Ψυχολογία το σχολείο θεωρείται σαν παράγοντας ανάπτυξης του νέου ανθρώπου. Έτσι διαπιστώνουμε ότι το σχολείο εμπεριέχει μια πραγματικότητα αντιφατική Με τον ίδιο τρόπο μπορούμε να σκεφτούμε ότι η κοινωνία η ίδια αποδίδει στο σχολείο μια λειτουργία, βασικά αντιφατική. Για τον ίδιο λόγο πρέπει να σκεφτούμε ότι η πραγματικότητα του σχολείου είναι αντιφατική, διότι η εντολή της κοινωνίας προς αυτό, εμπεριέχει από μόνη της αυτή την αντίφαση. Εάν δεν καταλάβουμε αυτή την πραγματικότητα είναι αδύνατον να αντιληφθούμε τον τρόπο οργάνωσης, τα μέσα και τις πράξεις αυτών που δουλεύουν, αλλά και ζουν στο σχολείο όπως καθηγητές και μαθητές. Όπως επίσης, και τις εκάστοτε κυβερνητικές αποφάσεις που αφορούν την εκπαίδευση.
Από την μια το σχολείο έχει σαν λειτουργία να προετοιμάσει τους νέους να εισέλθουν στο κοινωνικό σύστημα και να τους μεταβιβάσει τις αξίες, τις ιδεολογίες και τους κανόνες συμπεριφοράς, Δηλαδή να αντιμετωπίσει τους νέους σαν “αντικείμενα” τα οποία πρέπει να τα “πακετάρει” να τα σμιλεύσει σύμφωνα με τις εξωτερικές από αυτούς, προσδοκίες και αιτήματα της εκάστοτε κοινωνίας . Και από την άλλη, το σχολείο έχει σαν λειτουργία να απαντήσει στις εσωτερικές ανάγκες των παιδιών και των εφήβων, όπως στην δημιουργία ταυτότητας, προσωπικής ανάπτυξης και έκφρασης, δηλαδή να αντιμετωπίσει τους νέους σαν “υποκείμενα” Σε αυτή την περίπτωση το σχολείο αποτελεί την πηγή που θέτει η κοινωνία στην διάθεση των παιδιών και εφήβων στην ψυχοκοινωνική τους ανάγκη, για ανάπτυξη και εξέλιξη.
Αυτές λοιπόν οι δύο τάσεις, ή καλύτερα εντολές της κοινωνίας προς το σχολείο είναι αντιφατικές, όχι μόνο διότι εκφράζουν δυο αντίθετες κατευθύνσεις, αλλά αντιπροσωπεύουν και δυο αντιπολιτευόμενες μορφές εξουσίας. Η κατάσταση αυτή, εγκλωβίζει το παιδί και τον έφηβο αλλά και την οικογένεια του, καθώς και την κοινωνία ολόκληρη, σε ένα διπλό μήνυμα απέναντι στο οποίο η απάντηση δεν μπορεί να είναι παρά αβέβαιη και αντιφατική
Το σχολείο λοιπόν, έμαθε να ζει με αυτή την αντίθεση μέσα του. Με αυτό τον τρόπο ανέπτυξε τον λόγο και την πράξη οι οποίες είναι αντίθετες μεταξύ τους και ασυμβίβαστες. Όμως το γεγονός της μάθησης και της γνώσης την οποία μεταδίδει το σχολείο, έπαιξε μεγάλο ρόλο στην εκλογίκευση και αντιμετώπιση αυτής της αντίθεσης σαν μία φυσιολογική κατάσταση. Τόσο οι γονείς όσο και οι εκπαιδευτικοί, αλλά και τα ίδια τα παιδιά λειτουργούν με τέτοιο τρόπο, ώστε να περιμένουν πάντα κάτι το καλύτερο από το σχολείο, ή ένα καλύτερο σχολείο, το οποίο δεν έρχεται ποτέ. Με αυτό τον τρόπο σε καταστάσεις δύσκολες κοινωνικά καταστάσεις, όπως αυτές που περνάμε σήμερα, όλοι περιμένουμε από το σχολείο να ετοιμάσει τα παιδιά και τους έφηβους, να τους δώσει τα απαιτούμενα εφόδια για να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στις νέες κοινωνικές αναγκαιότητες.
Το ζήτημα όμως είναι ότι βρισκόμαστε μπροστά σε ένα σχολείο το οποίο, όπως είπαμε, εμπεριέχει την αντίθεση ανάμεσα στην φιλοσοφία και στην πράξη, ανάμεσα στις απαιτήσεις της κοινωνίας και του κόσμου της εργασίας, ανάμεσα στις ανάγκες των γονέων και στις ανάγκες των παιδιών και εφήβων. Αυτή λοιπόν η αντίθεση μπορεί από μόνη της να αποτελεί το γενεσιουργό αίτιο της βίας του σχολείου, στο βαθμό που όλες αυτές οι αντιθέσεις σε κρατικό, κοινωνικό και οικογενειακό επίπεδο, πιέζουν τα παιδιά και τους εφήβους και προκαλούν τις αντιδράσεις οι οποίες εκφράζουν βία μεταξύ τους, μέσα στο χώρο του σχολείου ή γύρω από αυτόν.
πίνακας :Jaker Yerka
Σχόλια