Εφηβεία 4
Οι γονείς και το ρίσκο της εφηβείας
Οι έφηβοι πρέπει να προστατεύονται από τους γονείς τους, διότι δεν γνωρίζουν τα όρια τους και η επιθυμία τους να πειραματιστούν, μπορεί να τους οδηγήσει σε κινδύνους που δεν υποψιάζονται. Οι γονείς πρέπει να τους προστατεύσουν από τραυματικές εμπειρίες, οι οποίες θα επηρεάσουν την μετέπειτα ζωή τους. Πρέπει να τους προστατεύσουν για ένα λόγο περισσότερο, διότι στην ουσία είναι δοκιμασίες που στοχοποιούν το παιδαγωγικό πλαίσιο της οικογένειας και την ικανότητα του να τους προστατεύσει. Δηλαδή στοχεύουν τους ίδιους τους γονείς.
Οι γονείς, ξεχνούν ότι αποτελούν ένα ουσιαστικό παράγοντα επηρεασμού της συμπεριφοράς των εφήβων. Θεωρούν ότι η συμπεριφορά που εκδηλώνουν έχει σχέση περισσότερο με την κοινωνία και τους φίλους παρά με την δική τους παρουσία. Λάθος, η παρουσία του γονέα εμπεριέχεται στην συμπεριφορά του εφήβου σαν μια εσωτερική συνομιλία που καθορίζει την κοινωνική του πράξη είτε θετικά είτε αρνητικά. Αποτελεί για τον έφηβο τον εσωτερικό όριο, “τον εσωτερικευμένο λόγο” του γονέα, ο οποίος τον ακολουθεί και θα τον ακολουθεί σχεδόν πάντα. Πάνω στο λόγο του γονέα κτίζεται η συνείδηση του παιδιού, του έφηβου και του μετέπειτα ενήλικα. Αυτός ο λόγος, ο λόγος του γονέα, μπορεί να είναι προστατευτικός, όπως και καταστροφικός.
Ο “εσωτερικευμένος λόγος” του γονέα δεν τροφοδοτείται μόνο από την λεκτική επικοινωνία με το παιδί του, αλλά και από την κοινωνική του συμπεριφορά και την στάση του στην ζωή.
Έχοντας λοιπόν αυτό κατά νου ο γονέας πρέπει, κατά την γνώμη μου, σε περιπτώσεις όπου ο έφηβος θέτει τον εαυτό του σε κίνδυνο, να τον προσεγγίσει προσεκτικά και κάτω από ορισμένες συνθήκες που μπορεί να καθορίσει ο ίδιος.
Οι συνθήκες αυτές μπορεί να είναι:
α) Επικοινωνία του προβλήματος
α) Επικοινωνία του προβλήματος
Καλό είναι, οι γονείς όταν βρίσκονται μπροστά σε μια επικίνδυνη συμπεριφορά του εφήβου να δίνουν χρόνο στον εαυτό τους. Να συζητήσουν το πρόβλημα με άλλους γονείς οι οποίοι αντιμετωπίζουν την ίδια κατάσταση, ή να απευθυνθούν σε ένα ειδικό, για να κατανοήσουν περισσότερο το παιδαγωγικό πλαίσιο της οικογένειας, καθώς τα όρια και τις απαγορεύσεις που εφαρμόζει.
β) Ηρεμία και όχι νευρικότητα
Καλό είναι οι γονείς να μην ενεργήσουν βιαστικά σε μια συμπεριφορά ρίσκου του εφήβου, διότι αυτή ακριβώς η συμπεριφορά μπορεί να εκφράζει την επιθυμία του να τους δοκιμάσει, να δοκιμάσει την αντοχή τους. Για αυτό οι γονείς δεν πρέπει να δείξουν τον φόβο και την αγωνία τους, εκφράζοντας την με θυμούς και καυγάδες, αλλά καλό είναι να περιμένουν να ηρεμήσουν και μετά να το συζητήσουν με το παιδί τους.
γ) Ενήλικη συμπεριφορά
Καλό είναι, οι γονείς να δείξουν μια “ενήλικη” συμπεριφορά και όχι να παρασυρθούν από τον έφηβο, διότι όπως είπαμε και παρά πάνω αυτή η συμπεριφορά έχει σαν στόχο να δοκιμάσει τον γονέα.
δ) Αποφυγή της κριτικής
Καλό είναι, ο γονέας να μην κριτικάρει με απότομο τρόπο τον έφηβο και περισσότερο να τον κατακρίνει προσωπικά, (δεν κάνεις για τίποτα). Επίσης καλό είναι να αποφευχθούν οι ηθικού τύπου κρίσεις, ( είσαι κακός διότι....), και οι συγκρίσεις με παρελθοντικά βιώματα των γονέων, ( στην δική μας εποχή δεν επιτρεπόταν κάτι τέτοιο).
ε) Ακούστε τον έφηβο/η
Καλό είναι, ο γονέας σε μια τέτοια κατάσταση να ξεκινήσει ένα διάλογο με το παιδί του, δείχνοντας ότι είναι εδώ για να τον ακούσει και να νιώσει το συναισθήματα του, το φόβο, την αγωνία του.
Καλό επίσης είναι να εκφράσει και αυτός τους φόβους και τις αγωνίες του, με στόχο να βρουν μια λύση που θα δίνει ασφάλεια και στους δύο.
ζ) Διαπραγμάτευση και ανακαθορισμός ορίων
Καλό είναι, ο γονέας να αποφύγει να εφαρμόσει μια έτοιμη λύση, μπορεί όμως να εξηγήσει τους λόγους που τον φέρνουν σε αυτή την θέση, αφήνοντας χώρο για διαπραγμάτευση με τον έφηβο και επανακαθορισμό από κοινού των ορίων.
η) Κράτημα των βασικών παιδαγωγικών αρχών της οικογένειας
Καλό είναι, ο γονέας να μην κάνει πίσω και να μείνει σταθερός στις βασικές παιδαγωγικές του αρχές. Αυτό βοηθάει να δημιουργήσει ένα πρότυπο προς μίμηση, που το διέπει η σταθερότητα και η σιγουριά, που τόσο ανάγκη έχει ο έφηβος για την ζωή του.
πίνακας: Γουναρόπουλος Γεώργιος
Σχόλια